Ulttyq ulanda arnaıy jáne áskerı tasymaldaý dep atalatyn qyzmettiń erekshe túri bar. Ol beıbit ýaqytta da, soǵys ýaqytynda da arnaıy tasymaldaý boıynsha kúsh qurylymdarynyń múddesin kózdeıtin aıryqsha mindetterdi oryndaıdy.

Arnaıy tasymaldaý qyzmetiniń negizgi mindetteriniń  biri – arnaıy kontıngentti temir jol arqyly tasymaldaý, jeke quramdy, tehnıka men qarý-jaraqty jaýyngerlik qyzmet atqaratyn aımaqqa jetkizý.

Tasymaldaý úderisin talapqa saı oryndap otyrý qyzmettik-jaýyngerlik jumystyń úzdiksiz atqarylýyna múmkindik beredi.  Ári bul qyzmet joǵary bilikti mamandardy  qajet etedi. 

Tarıhtan bastasaq...

Qazaqstan Respýblıkasynda İİM arnaıy jáne áskerı tasymaldaý jumysy ótken ǵasyrdyń 40-jyldarynda bastaý alǵan. Ol jyldary arnaıy bólinis kásiporyndar men mekemelerdiń, sottalǵandar men áskerı tutqyndardyń temir jolmen tasymaldanýyn qamtamasyz etken, 1943 jyldan bastap, qorǵanys júkterin, oq-dári men hımıalyq zattardy tasymaldaýdy uıymdastyrǵan.

Al soǵystan keıingi jyldary arnaıy jáne áskerı tasymaldaý bólinisiniń qyzmet aıasy keńı túsedi. 50-jyldary Qazaqstanda  KSRO İİM Qazaqstan temir joly boıynsha arnaıy tasymaldaý bólimshesi qurylyp, 1974 jyly Almaty, Batys Qazaqstan jáne tyń temir joldarynda bólimsheler ashyldy.

Elimiz táýelsizdik alǵannan keıin bul qyzmet óziniń mánin joımaı, kerisinshe, jańa baǵytta qulash ala bastady.   Arnaıy tasymaldaýdyń negizgi jáne dástúrli qyzmetinen basqa Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq banki, úkimetaralyq kelisimder boıynsha tasymaldar baqylaýǵa alyna bastady.

Jany jaısań jan edi

(Podpolkovnık Jandos Asqarov týraly  úzik syr)

2009 jyldyń aqpan aıynda arnaıy jáne áskerı tasymaldaý qyzmeti İshki áskerge, ıaǵnı qazirgi Ulttyq ulanǵa berildi. Buǵan deıin Qazaqstan Respýblıkasy İİM-niń Ortalyq apparatynda, Qazaqstan Respýblıkasy İİM Qylmystyq-atqarý júıesi komıtetinde, Almaty oblysy boıynsha İshki ister departamenti quramynda bolǵan.

İshki áskerge aýysqan tasymaldaý bólimshesiniń bastyǵy bolyp  maıor Jandos Asqarov kelgen edi. Jandos Asqarov 1988 jyly Almaty temir jol ınjenerleri ınstıtýtyn (qazirgi M. Tynyshpaev atyndaǵy Qazaq kólik jáne kommýnıýkasıa akademıasy) támamdap, óziniń týǵan jeri Qyzylordaǵa baryp, temir jol salasynda revızorlyq qyzmet atqarǵan. 1995 jyly Almatyǵa qaıtyp kelip, arnaıy jáne áskerı tasymaldaý qyzmetine ornalasyp, ómiriniń sońyna deıin osy salada qajyrly eńbek etti. 2012 jyly bul dúnıeden ótkende Jandos Asqarov arnaıy jáne áskerı tasymaldaý bólimshesiniń bastyǵy qyzmetinde júrgen edi.

Jandos Asqarov

J. Asqarov – temir jol salasynyń joǵary bilikti mamany edi. Jas ofıserlerge  únemi tájirıbesimen bólisip, olarǵa ádistemelik kómek kórsetip otyratyn. Qaramaǵyndaǵylardyń kásibı maman bolyp shyǵýyna úlken úles qosty, jas mamandardy oqytyp, úıretýden jalyqpaǵan myqty tálimger edi. Árqashan da sabyrly minezimen aqyl-keńesin berip otyratyn. Arnaıy jáne áskerı tasymaldaý qyzmeti sóz bolǵanda, podpolkovnık Jandos Asqarov týraly aıtpaı ketý múmkin emes. Ol óziniń isine degen adaldyǵymen, erekshe otansúıgishtigimen úlken abyroıǵa ıe bolǵan jan edi. Jandos Asqarovty qyzmettesteri árdaıym qurmetpen eske alyp otyrady, sońynda qalǵan otbasyn, balalaryn nazardan tys qaldyrǵan emes, qajet jaǵdaıda kómek berip keledi.

Jaýapkershiligi zor mindet

Jaýyngerlik qyzmet basqarmasyna qarasty arnaıy jáne áskerı tasymaldaý bóliminiń búgingi qyzmeti men mindetteri qandaı?

Bólimniń búgingi mindeti – arnaıy jáne áskerı tasymaldaýdy úzdiksiz jedel basqarý, kólik organdary jáne áskerı bólimdermen birlese otyryp, tótenshe sıpattaǵy jáne evakýasıalyq tasymaldaýlardy qamtamasyz etý boıynsha is-sharalardy josparlap, júzege asyrý, arnaıy kontıngentti tasymaldaý, ony qamtamasyz etý boıynsha uıymdastyrý-tehnıkalyq sharalaryn úılestirý, arnaıy jáne áskerı tasymaldaýdy júzege asyrýda qaýipsizdik pen qupıalyq rejımdi saqtaý sharalaryn baqylaýǵa alý.

«Ońtústik» óńirlik qolbasshylyǵyna qarasty arnaıy jáne áskerı tasymaldaý bóliminde kásibı daıarlyǵy myqty, óz isiniń bilgirleri, saıdyń tasyndaı iriktelgen mamandar qyzmet etedi. Atap ótsek, arnaıy jáne áskerı tasymaldaý bóliminiń bastyǵy maıor Pavel Feshenko,   aǵa ofıserler maıor Ismaıl Kadırov,  kapıtan Dáýren Salamatov, leıtenant Dáýren Omarov,   ofıser leıtenant Begzat Núsipbaev,  qyzmetshi Marat Aldambergen.

Atalǵan ofıserlerdiń arnaıy jáne áskerı tasymaldaý salasynda atqaryp júrgen qyzmetteri asa jaýapty. Olar atalǵan qyzmetti jedel basqarýdy júzege asyrady. Áskerı eshelondardyń, kólikterdiń, arnaıy kontıngentterdi tasymaldaý arnalǵan arnaıy vagondardyń qozǵalysyn táýlik boıy baqylaýǵa alady. Tasymaldaý josparynyń oryndalý barysy týraly aqparatty jınap, óńdeıdi jáne Jaýyngerlik qyzmet bas basqarmasynyń arnaıy jáne áskerı tasymaldaý bólimine, basqa da múddeli organdarǵa ýaqytyly aqparat usynyp otyrady. Jeke quram men áskerı tehnıkany jyldam tasymaldaý kerek bolǵan jaǵdaıda, kólik organdarymen birlesip, jyljymaly quramdardy kezekten tys berýdi, al kezek kúttirmeıtin  asa tyǵyz jaǵdaılarda basqa poıyzdardyń aldynan jiberýdi qamtamasyz etedi. Qazaqstan Respýblıkasy  Qorǵanys mınıstrliginiń áskerı qatynastar jáne kólik organdarymen birlesip, júkterdi, ásker men tehnıkany tıeý jáne túsirý boıynsha temir jol stansıalarynyń múmkindikterin anyqtaıdy. Arnaıy vagondardyń tehnıkalyq jaǵdaıyna, jolǵa ázir bolýyna, josarly jóndeý jumystarynyń ýaqytyly oryndalýyna, olardy qoldanýdyń esebine únemi baqylaý jasap otyrady.

Sonymen qatar temir jol kóligimen tasymaldaý erejelerin áskerı bólimderdiń jeke  quramyna oqytýda ádistemelik jáne is-tájirıbelik kómek kórsetedi.

Ońtústik, ortalyq, batys, shyǵys aımaqtardaǵy qalalarda ótetin oqý-jattyǵýlarda  tehnıkany ornalastyrý, oqý maqsatynda temir jol jyljymaly quramdaryna kólikti tıeý, qaıta túsirý jumystaryn atqaryp keledi. Bul – orasan zor eńbek jáne birlesip ózara is-qımyl jasaıtyn vedomostvolar arasynda sátti júrgizilgen kelismder men tyǵyz baılanystyń nátıjesi.  

Jas kelse, iske!

«Ońtústik» óńirlik qolbasshylyǵyna qarasty jaýyngerlik qyzmet basqarmasy arnaıy jáne áskerı tasymaldaý bóliminiń bastyǵy maıor Pavel Feshenko M. Tynyshpaev atyndaǵy Qazaq kólik jáne kommýnıýkasıa akademıasyn 2005 jyly bitirip  shyqqan. Ol 2007 jyly Almaty oblysynyń İİD arnaıy jáne áskerı tasymaldaý bólimine qyzmetke keledi  de, 2009 jyly bólimshesimen ishki áskerge aýysady.  Podpolkovnık Jandos Asqarov, Nurlan Muzaparov, Marat Aldambergender sıaqty tasymaldaý qyzmetiniń maıtalman maman, joǵary bilikti tálimgerleriniń mektebinen ótken maıor P.Feshenko jas bolsa da, jaýapkershiligi joǵary basshylyq qyzmetti alyp ketti. Árıne qyzmet barysynda bólim ofıserleri tálimgerlerdiń aqyl-keńesine árdaıym júginip otyrady. Bul bólimniń ereksheligi de sol – urpaq sabaqtastyǵy  jaqsy jolǵa qoıylǵan.

Materıal daıyndaý barysynda maıor P.Feshenko qyzmetterindegi taǵy bir jańalyqpen bólisti. «Bizdiń bólim jańa vagonnyń jobasyn jasady. Túbegeıli qalypqa keltirý, jóndeý ornynda atalǵan vagondy jasap shyqty. Endi ony qoldanysqa engizýge daıyndap jatyrmyz. Vagonnyń ereksheligi sol – ókpe qurty aýrýynyń (týberkýlez) ashyq túrine shaldyqqan sottalǵandar  arnaıy beıimdelgen kameralarda tasymaldanady. Bundaı jaǵdaı Qazaqstanda birinshi ret jasalyp otyr. Ony bizdiń bólimniń mamandary oılap taýyp, júzege asyryp otyr», –  deıdi atalǵan bólimniń bastyǵy Pavel Feshenko.

Taǵy bir aıta keterligi, maıor P.Feshenkonyń qyzmet barysynda kórsetken qyraǵylyq úlgileri kópke úlgi. Ol birneshe ret asa qaýipti qylmyskerlerdi ustap, kózge túsken. Mysalǵa, 2010 jyly E. degen azamatty uryp-soǵyp, birneshe jerinen pyshaq salǵan eki qylmyskerdi Almaty q. Jetisý AİİB qyzmetkerlerimen birge ustaǵan, al 2016 jyly osy bólimniń ofseri maıor I.Kadırovpen birlesip, qaraqshylyq jasaýdy nıet etken eki qylmyskerdi qolǵa túsirgen edi.   Bul erlikteri jaıly buqaralyq aqparat quraldary da kezinde jarysa jazǵan bolatyn.     

Maıor Danara Baımaǵanbetova

Foto efreıtor Sultan Baınazarovtiki

«Ońtústik» óńirlik qolbasshylyǵy