Elbasy tapsyrmasymen Premer-Mınıstr Baqytjan Saǵyntaev jumys saparymen Aqtóbe oblysynda júr. Maqsaty — Prezıdenttiń «Qazaqstannyń úshinshi jańǵyrýy: jahandyq básekege qabilettilik», «Tórtinshi ónerkásiptik revolúsıa jaǵdaıyndaǵy damýdyń jańa múmkindikteri» joldaýlarynyń, Bes áleýmettik bastamasynyń, sondaı-aq memlekettik jáne salalyq baǵdarlamalardyń óńirde iske asyrylý barysymen tanysý.

Jumys sapary Muǵaljar aýdanynynyń ónerkásiptik kásiporyndaryn aralaýdan, atap aıtqanda, Jańajol vahtalyq kentiniń damýymen tanysýdan bastaldy. Premer-Mınıstrge gaz óńdeý zaýytynda tabıǵı ilespe gazdy óńdeýdiń avtomattandyrylǵan prosesi kórsetildi, osy jerde Altyndy aýylyndaǵy «Altyn EX» JSHS taý-ken baıytý kombınatynyń jáne Jańa tań aýylyndaǵy «Gaz prosesıng kompanı» JSHS gaz óńdeý zaýyty qurylysynyń makettik nusqalary tanystyryldy.

B. Saǵyntaev oblys ekonomıkanyń mańyzdy nysandarynyń biri jáne óńirlik Indýstrıalandyrý kartasyna kiretin «SNPS–Aqtóbemunaıgaz» AQ gaz óńdeý zaýytynyń jumysymen tanysty. Joba «Jańajol» ken ornynda iske asyrylǵan jáne munaı daıyndaýǵa, ilespe munaı gazyn kúkirtti sýteginen jáne merkaptandardan tazartýǵa, al alynǵan kúkirtti sýteginen kúkirt shyǵarýǵa, sondaı-aq suıytylǵan gaz alýǵa mamandandyrylǵan.

Keshenniń basshysy B. Tasmaǵambetov zaýyt tolyqtaı avtomattandyrylǵanyn aıtty. Gaz óńdeý zaýytynda óndiriletin taýarlyq gaz «Beıneý – Bozoı – Shymkent» magıstraldi gaz qubyry arqyly ońtústik óńirlerge jetkiziledi, osylaısha Elbasynyń «Bes áleýmettik bastamasy» aıasynda elimizdi gazben jabdyqtaýǵa erekshe úles qosady.

Búginde ónim túrleri boıynsha óndiris kólemi: gaz daıyndaý — 6,5 mlrd m3; munaı daıyndaý — 3,84 mln t; suıytylǵan gaz óndirý — 550 myń t quraıdy.

Sonymen qatar oblys ákiminiń orynbasary Q. Bekenov Premer-Mınıstrge qolda bar áleýetti eskere otyryp, munaı-hımıa zaýytyn salý mindeti turǵanyn jetkizdi, ol Aqtóbe oblysynyń jáne jalpy Qazaqstannyń munaı-hımıa salasyn damytýǵa qosymsha serpin beredi.

Sonymen qatar, B. Saǵyntaevqa Altyndy aýylyndaǵy «Altyn EX» taý-ken metalýrgıa kombınatyn salý jobasy tanystyryldy. Búgingi tańda kompanıa Qazaqstandaǵy quramynda altyny bar eń iri kenderdiń biri — «Iýbıleınoe» ken ornyn ázirleýmen aınalysady. Buǵan qosa, kásiporynnyń quryltaıshysy E. Dostybaevtyń aıtýynsha, kombınat qurylysy ónimdilikti arttyryp, sondaı-aq DORE (qorytpany altyn ken oryndarynan alyp, odan ári tazartý úshin munaı affınaj zaýyttaryna jiberedi) altyn-kúmis qorytpasyn shyǵarýmen seldir kenderdi qaıta óńdeýge jol ashatynyn aıtty.

Jańa óndiris ornynda zamanaýı tehnologıalar jáne aldyńǵy qatarly joǵary óndiristik jabdyqtar qoldanylatyn bolady. Óndiristiń jyldyq qýattylyǵy jylyna 5 mln tonnaǵa deıin quramynda altyny bar kenderdi quraıdy. Bul kombınattyń Qazaqstandaǵy quramynda altyny bar kenderdi óńdeýde ekinshi orynda bolýyna jáne elimizdiń álemdik altyn óndirisindegi paıyzdyq úlesin arttyrýǵa múmkindik beredi. Qurylysty 2020 jylǵa qaraı aıaqtaý josparlanǵan. Óndiris iske qosylǵannan keıin 800 jańa jumys orny qurylatyn bolady.

Sonymen qatar, Premer-Mınıstrge «Gas Prosessing Company» JSHS iske asyratyn Baıǵanın aýdanyndaǵy Qojasaı ken ornyndaǵy gazdy keshendi ázirleý qondyrǵysyn salý jobasy tanystyryldy. Joba jetekshisi B. Saqtaǵanov jańa qondyrǵy ilespe gazdy óńdeý kólemin arttyrýǵa jáne jańa ónim túrlerin óndirýge múmkindik beretinin málimdedi. Jyldyq qýaty 300 mln tekshe qurǵaq benzıni alynǵan gazdy, 37 000 tonna propan-býtan tehnıkalyq qospasyn, 5 400 tonna gaz kondensaty jáne 10 500 tonna kúkirtti quraıdy.

«Qondyrǵy óńirdegi ekologıany jaqsartady. Sebebi ilespe gaz alaý arqyly janbaıdy. Gazdy keshendi ázirleý qondyrǵysynyń qurylysyn bıyl aıaqtaý josparlanǵan. Paıdalaný kezeńinde 258 jumys orny ashylady», — dep habarlady joba jetekshisi B. Saqtaǵanov.

JÓÓ qurylymynda ónerkásip úlesi — 36,5%, aýyl sharýashylyǵy — 4,8%, qurylys — 5,8%, saýda — 16,8%, kólik jáne qattaý — 9,1%, aqparat jáne baılanys — 0,7% , jyljymaıtyn múlik operasıalary — 7,1%, taǵy basqalary —19,2% quraıdy.

Aqtóbe qalasynda Baqytjan Saǵyntaev «Nur Aqtóbe» shaǵyn aýdanynyń mysalynda «Nurly jer» jáne Prezıdenttiń Bes áleýmettik bastamasy aıasyndaǵy jańa ıpotekalyq baǵdarlama — «7–20–25» baǵdarlamalary boıynsha turǵyn úı qurylysynyń damý barysymen tanysty.

Nysandardy tekserý barysynda Aqtóbe oblysynyń ákimi B. Saparbaev óńirdiń qurylys ındýstrıasynyń joǵary áleýetine ıe ekenin aıtty.

«Búgingi tańda 130-dan astam qurylys kásiporyndary jumys isteıdi, olar jergilikti jumys kúshimen men qurylys salasynyń mamandarymen tolyǵymen qamtamasyz etilgen, qurylys salasynda paıdalanylatyn 39 qazba ken orny bar. Osynyń arqasynda biz naryq suranystaryn ózimizdiń qurylys materıaldarymyzben 85%-ǵa qamtamasyz ettik. Bıyl 15 myń jer telimin bólýdi josparlap otyrmyz, onyń 11 myńy – Aqtóbe qalasyna jaqyn mańda bolady», — dedi B. Saparbaev.

Ákim orynbasarynyń aıtýynsha, Úkimettiń qoldaýymen, oblysta osymen ekinshi jyl qatarynan tez salynatyn nesıelik turǵyn úıler qurylysy boıynsha «Nurly jer» turǵyn úı baǵdarlamasy tabysty iske asyrylyp jatyr. 2017 jyldyń qorytyndysy boıynsha 2300-den astam páter paıdalanýǵa berildi. Bıyl shamamen 36 az qabatty jáne 6 toǵyz qabatty nesıelik turǵyn úıler nemese jalpy aýdany 158,0 myń m2 quraıtyn 2500-den astam páterdi paıdalanýǵa berý josparlanyp otyr. Budan ózge, «7–20–25» jańa ıpotekalyq baǵdarlamasyn qabyldaýdyń arqasynda halyqtyń barlyq sanattary jańa turǵyn úıdi óte ıkemdi sharttarmen satyp alýǵa múmkindik alady.

Kelesi nysan Energıa tıimdiligi ortalyǵy boldy, onda Premer-Mınıstr óńirde «Sıfrlyq Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasynyń jáne Memleket basshysynyń «Tórtinshi ónerkásiptik revolúsıa jaǵdaıyndaǵy damýdyń jańa múmkindikteri» Joldaýynyń onynshy mindetiniń iske asyrylý barysymen tanysty.

Aıta ketý kerek, Memleket basshysy Joldaýynda «aqyldy ult» úshin «aqyldy qalalar» qurýdy tapsyrǵan bolatyn. Prezıdent aıqyndap bergendeı, «aqyldy qalalar» óńirlik damýdyń, ınovasıalardy taratýdyń jáne búkil el aýmaǵynda ómir súrý sapasyn arttyrýdyń lokomotıvine aınalady. Aqtóbe Smart City jobasy iske asyrylyp jatqan elimizdegi bes qalanyń biri. Jańa tehnologıalardyń engizilýi ósip kele jatqan qalalar problemasyn tıimdi sheship, ınvestorlar úshin olardyń tartymdylyǵyn arttyrýǵa múmkindik beredi.

Qurylysy aıaqtalyp qalǵan Ortalyq ǵımaratyn aralaý kezinde Baqytjan Saǵyntaevqa qalanyń ortalyq dıspecherlik qyzmetiniń, İİD operatıvti basqarý ortalyǵynyń, smart-TKSH, geoportal men halyq kanselárıasynyń jumys júıeleri tanystyryldy. Atalǵan qyzmetterdiń barlyǵy Smart City jobasynyń quraýyshtary bolyp tabylady jáne Energıa tıimdiligi ortalyǵynda ornalastyrylatyn bolady. Maqsaty — turǵyndarǵa kórsetiletin barlyq komýnaldyq qyzmetterdi únemdeýdi qamtamasyz etý. Alǵashqy bolyp synaq merzimine Ortalyqqa «Nur Aqtóbe» shaǵyn aýdanyndaǵy «Qarǵaly» turǵyn úı alabynyń №4 úıi qosyldy. Birtindep Ortalyqpen basqa da shaǵyn aýdandar baılanystyrylatyn bolady.

Nysandy aralap kórgen soń Aqtóbe qalasynyń ákimi İ. Ispanov Premer-Mınıstrge Smart City jobasyn ilgeriletý týraly aıtyp berdi, jobany 2020 j. deıin «Sıfrlyq Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda alty baǵyt boıynsha iske asyrý kózdelip otyr: qaýipsiz qala, «aqyldy» turǵyn úı komýnaldyq sharýashylyǵy, bilim, medısına, ıntellektýaldy kólik júıesi, elektrondy ákimdik. Sonymen qatar, qazirgi tańda «Qaýipsiz qala» aparattyq-baǵdarlamalyq keshenin qurý boıynsha jumystar atqarylyp jatyr.

«Bıyl 140 qoǵamdyq qaýipsizdik kamerasyn, 15 jelilik ýchaskelerdi fotoǵa túsirý júıelerin, 14 ıntellektýaldy qıylysty ornatý josparlanǵan. Bolashaqta «Qaýipsiz qala» barlyq kameralardy biriktirýge, sonymen qatar basqa uıymdar men jeke bıznestiń kameralaryn biriktirýdi qamtamasyz etedi», —dedi İ. Ispanov.

Óz kezeginde, oblys ákiminiń orynbasary Q. Bekenov ónerkásip, aýyl sharýashylyǵy, bilim jáne densaýlyq salalarynda «Sıfrlyq Qazaqstan» baǵdarlamasynyń iske asyrylý barysy týraly baıandady.

Premer-Mınıstr oblys ortalyǵyn aralaýdy jalǵastyrady. Aqtóbe oblysyndaǵy birqatar áleýmettik nysandardy aralaý jáne oblys aktıvimen óńir ekonomıkasyn jańǵyrtýdyń ózekti máseleleri boıynsha kezdesý ótkizý josparlanǵan.