Aýyl sharýashylyǵynyń qajettilikteri úshin resýrs saqtaýshylar dızeldi zaýyttan 150 teńgeden shyǵarady, dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi. Bul týraly Energetıka mınıstrligi aqparat taratty.
Búgin QR energetıka vıse-mınıstri Bolat Aqsholaqov baspasóz konferensıasy barysynda avtojanarmaı quıý stansıalarynda dızel otyny baǵasynyń ósýi qazaqstandyq sharýalarǵa aýyl sharýashylyǵy jumystaryn júrgizýge kedergi keltirmeıtinin aıtty.
QR Energetıka mınıstrliginiń derekterine sáıkes, AJQS-tarda dızel otyny baǵasynyń ósýi birneshe faktorǵa baılanysty.
Energetıka vıse-mınıstri B. Aqsholaqovtyń málimdeýinshe, dızeldik otyndy tutyný kóleminiń artýynyń negizgi faktory — dızel otynyn óndirýdiń jalpy kóleminiń eleýli úlesin aýyl sharýashylyǵy jáne temir jol salalaryn qamtamasyz etýge baǵyttaý bolyp tabylady. Budan ózge, suranystyń artýy Qazaqstan arqyly ótetin tranzıttik júk tasymaldarynyń maýsymdyq ulǵaıýymen jáne onymen baılanysty ishki naryqta jáne kórshiles elderdiń shekaralas aýdandarynda baǵalardyń aıyrmashylyǵyna oraı otyn aǵynymen baılanysty. Onyń aıtýynsha, osy jyldyń 1 maýsymynan bastap dızeldik otynǵa aksız mólsherlemesi 7,7 tg/l ósti.
«Jalpy faktorlardyń qosyndysynda suranystyń artýy, aýyl sharýashylyǵy óndirýshilerine arnalǵan jeńildikti otyn kóleminiń ulǵaıýy jáne óndirýdiń ózindik qunynyń ósýi dızel otynyn óndirý qunynyń joǵarylaýymen birge (MÓZ-de óńdeý tarıfiniń ulǵaıýy) dızeldik otyn baǵasynyń maýsymdyq ósýine yqpal etedi», — dedi B. Aqsholaqov.
Sonymen qatar vıse-mınıstr aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerge (ASHTÓ) munaı ónimderin ustaýshylar tarapynan beriletin edáýir jeńildik týraly aıtyp berdi.
«Aıta keteıik, ASHTÓ úshin dızel otynyna degen arzandatylǵan baǵalardy zańnamalyq bekitý quzyrettiligi Energetıka mınıstrliginde aýyl sharýashylyǵy úshin qarastyrylmaǵan. ASHTÓ-ge munaı óńdeý zaýyttarynan dızel otynyn jóneltý basymdyqpen iske asyrylady. Sonymen qatar, jóneltilgen otyndy baqylaý jáne oǵan monıtorıń júrgizý táýlik saıyn oryndalady. Energetıka mınıstrligi 2018 jylǵy dala jumystaryn turaqty ári ýaqytyly júrgizý úshin ASHTÓ-ni jan-jaqty qoldaý sharalaryn qabyldap jatyr», — dedi vıse-mınıstr.
Sonymen qatar, 2018 jyldyń dala jumystaryn ýaqytyly júrgizýdi qamtamasyz etý maqsatynda Energetıka mınıstrligi Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligimen birlese otyryp, «2018 jyldyń dala jumystaryna dızel otynyn jetkizý boıynsha oblystardy MÓZ-ge bekitý kestelerin» ázirledi. Onyń aıasynda ASHTÓ-ge arnalǵan jalpy ótinim tolyq kólemde qanaǵattandyryldy jáne 769,4 myń t kóleminde bekitildi. Osylaısha, fermerlerge dızeldik otyn kóktemde egis jumystaryna jáne kúzde astyq jınaýǵa jetkiziledi. Jyl basynda aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerge 375 myń tonna dızeldik otyn bólindi. Kúzgi jumystarǵa 394,4 myń tonna bolady.
Energetıka mınıstrliginiń aqparatyna sáıkes, jetkizý kestesi shilde–qazan aralyǵyna belgilengen.
Osy jyldyń shilde aıyndaǵy jetkizý jospary 112,2 myń tonna kólemi kezinde jóneltilim 90,2 myń tonnany nemese 80,4% qurady. Jóneltý aqysy tólengen kólemge sáıkes turaqty túrde júrgiziledi. Osy jyldyń 6 tamyzyndaǵy jaǵdaı boıynsha dızel otynynyń jıyntyq qory 255,8 myń tonnany quraıdy, onyń ishinde 193,1 — respýblıkanyń munaı bazalarynda. Sonymen qatar, Aı-92 benzıniniń qory 347,9 quraıdy, onyń ishinde respýblıkanyń munaı bazalarynda — 299,7.
«Búginde bul kólem tolyǵymen oblystar boıynsha bólingen. Dızel otynyna qoıylǵan baǵalar memlekettik deńgeıde rettelmeıdi. Baǵa naryqta qoıylýda. Aýyl sharýashylyǵy taýar óndirýshilerine qatysty baǵalarǵa eshqandaı da memlekettik sýbsıdıalaý qarastyrylmaǵan. Osyǵan qaramastan, munaı ónimderin ustaýshylar aýyl sharýashylyǵy taýar óndirýshilerine aıtarlyqtaı jeńildik jasady. Máselen, dızel otynynyń bólshek saýda baǵasy 1 lıtrine 183–187 teńge bolsa, aýyl sharýashylyǵynyń qajettilikteri úshin resýrs saqtaýshylar dızeldi zaýyttan 150 teńgeden shyǵaryp jatyr», — dep atap ótti B. Aqsholaqov.
JJM baǵasyna qatysty aıtar bolsaq, Global Petroleum Prices halyqaralyq agenttiginiń reıtıńisine sáıkes, (2018 j. 30 shilde aıyndaǵy jaǵdaı boıynsha) Qazaqstan eń arzan benzın satylatyn elder arasynda 10 pozısıada, al dızeldik otyn boıynsha — 167 eldiń arasynda 13 orynda.
«Saýd Arabıasy, Arab Ámirlikteri, AQSH, Reseı, Ázerbaıjan jáne t.b. elderde benzın baǵasy bizdikinen qymbatyraq. Benzın tek 9 elde (Venesýela, Iran, Kýveıt) arzanyraq jáne dızeldik otyn 12 elde (Venesýela, Iran, Saýd Arabıasy) arzanyraq. Reıtıń aı saıyn shyǵarylady. Málimetter ashyq túrde jazylǵan, kez-kelgen qyzyǵýshylyq tanytqan adam ózi qarap kózin jetkize alady», — dedi B. Aqsholaqov.
