Naýryzdyń 14-i Eýroparlament Qazaqstandaǵy adam quqyǵy ahýaly jóninde rezolúsıa qabyldady. Depýtattar eldegi adam quqyǵy jaǵdaıynyń nasharlap bara jatqanyna alańdap, Qazaqstan úkimetin belsendilerdi qýdalamaýǵa shaqyrdy dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi azattyq.org saıtynyń deregin negizge ala otyryp.
Aıta ketý kerek, Qazaqstan men Eýropa odaǵy keńeıtilgen áriptestik pen yntymaqtastyq týraly kelisimge 2016 jyly qol qoıǵan. Qazaqstan – Eýropa odaǵymen kelisimge qol qoıǵan Ortalyq Azıadaǵy jalǵyz el. Degenmen, depýtattardyń kóbi Aqordanyń Eýropa odaǵy men Qazaqstan qol qoıǵan keńeıtilgen áriptestik pen yntymaqtastyq týraly kelisim sharttaryn oryndamaı otyrǵanyn aıtady.
"Saıası istiń qurbanyna aınalǵan aıyptalýshylar kóp. Sonymen qatar, saıası tutqyndar men túrmedegi azaptaýlardy estı otyryp Eýropa odaǵy retinde jaǵdaıdyń ýshyǵýyna reasıa tanytý kerek", - dedi "ALDE" partıasynyń ókili Haıdı Gaýtala
Eýroparlament depýtaty Mark Demesmeker óz sózinde qorqytý, zańmen qýdalaý, kúshpen ustaý jáne azaptaýdyń Qazaqstanda oryn alǵandyǵyn aıtty.
"Sondaı-aq Nazarbaev óz bıligin saqtap qalý maqsatynda azamattardyń bostandyqtaryn shekteýde. Osyǵan sáıkes Maks Boqaev, Eskendir Erimbetov, Muhtar Jákishevtiń quqyqtary buzylǵan", - dep pikir bildirdi Mark Demesmeker.
Lıberaldar jáne demokrattar alánsynyń ókili Ýolf Klınz bolsa Sovet odaǵy qulaǵan soń, Qazaqstan táýelsiz memleketke aınalǵanyn aıtty.
"El azamattary uzaq jylǵy avtorıtarlyq bılikten soń, endi demokratıaǵa qol jetkizemiz dep úmittendi. Olar zań ústemdigi, pikir erkindigi, demokratıa, erkin naryq ekonomıkasyna qol jetkizip, qaýipsiz ómir súremiz dep oılady. Degenmen, olardyń bul úmitteri aqtalmaǵan", - dep eskertti Ýolf Klınz.
Qazaqstanmen aradaǵy kelisimdi qaıta qaraý kerektigin alǵa tartqan Sosıalıser jáne demokrattar alánysynyń ókili Anna Gomes bolsa Almatyda qazaqstandyq polısıa qyzmetkerleri delegasıa múshelerimen sóıleskisi kelgen adamdardy ustap alyp ketkendigin aıtqan.
"Olar túrmege qamalǵan, túrmede azaptalǵan azamattardyń bostandyqqa shyǵýyn talap etken edi. Menińshe bılik basynda uzaq otyrǵan dınozavrlarmen jumys isteýdi toqtatý kerek",- dep kútpegen pikir bildirdi.
Erkin jáne demokratıa tobynyń ókili Masımo Kastaldo: Qazaqstan álemdegi alyp memleketterdiń qataryna kirmeıdi. Biraq, ol tarıhy uzaq, mádıneti baı el. Munda túrli qaýymdastyq beıbit túrde ómir súrip keledi. Alaıda, anahronıstik jáne qýdalaǵysh rejım basqarýyndaǵy úkimet osyndaı mádenı alýandyq tynysyn taryltty. Mysaly, LGBT ókilderi, jýrnalıser beıbit mıtıńke qatysqany úshin qýdalanyp, aıyptaldy.
Eýroparlament osy jaǵdaıǵa sáıkes Qazaqstanǵa birneshe usynys jasady. Revolúsıa Qazaqstan úkimetin BUU arnaıy ókili aıtqan keńesterdi oryndaýǵa shaqyrady. Soǵan sáıkes Qazaqstan úkimetin kúshtep ustaý tájirıbesin, quqyq qorǵaýshylardy qýǵyndaýdy toqtatýyn, sonymen qatar, osy jyly tanystyrylǵan BAQ týraly zańdy qaıta qarap, Qazaqstan Qylmystyq kodeksiniń 174 jáne 274-baptaryn (ultaralyq arazdyq qozdyrý jáne jalǵan aqparat taratý) qoldaný arqyly belsendiler men jýrnalıserdi qýdalaýdy toqtatýǵa shaqyrdy.
Fransıada ótken bul otyrysta depýtattar Qazaqstandaǵy adam quqyǵy jaıly oılaryn ortaǵa salyp, aldaǵy ýaqytta atalǵan máseleler boıynsha tıisti sharalar qoldanǵanyn qalaıdy.
Usynǵan: Farıza Jomartqyzy
