Adamnyń ataq-abyroı, aqsha-dáýlet úshin Jer-ananyń baılyǵyn qalaı tonaǵanyn, jazylmas tereń jarany qalaı salǵanyn Qamshy.kz aqparat agenttigi tómendegi 7 mysal arqyly kórsetip, oqyrmanǵa oı salmaqshy.
1.Ońtústik Afrıkadaǵy Kımberlı alyp shuńqyry /Kimberlly big hole south Africa
Ońtústik Afrıkanyń "Kımberlı" degen qazan sıaqty orasan zor shuńqyry. Bul adamzat qolymen jasalǵan dúnıe júzindegi eń úlken shuńqyrlardyń bireýi. 1097 metr tereńdikte. Bul shahta 1994 jyly jabylǵan. Jabylýynan buryn bul shahtadan 3 tonnadaı almaz óndirip alypty.
2. Kalıfornıa, Montısello, Glorı Hol (Glory Hole - Monticello Dam, California)/
Kalıfornıanyń Montısello ólkesine ornalasqan "Glorı Hol". Glorı dep atalatyn osy qazan tárizdes shuńqyrdy teńiz deńgeıi kóterip, sý apaty qaýpi tóngen kezde sý deńgeıin tómendetý úshin paıdalanady. Montısello sý bógetiniń janynda ornalasqan "Glorı Hol" sý tartý maqsatymen adam qolynan jasalǵan álemniń eń úlken shuńqyrlarynyń biri. Buǵan sekýndyna 14,400 kýb.m. kólem sýdy quıýǵa bolady
.
3. Iýta shtaty, Bınham Kanıon shahtasy (Binghan Canyon Mine Utan)/
Iýta shtaty, Bınham Kanıon shahtasy. Qazirgi jaǵdaımen bul shahta jumysynan paıda bolǵan álemniń eń úlken shuńqyry. Qazý jumysy 1863 jyldan bastap qazirge deıin jalǵasýda. Sondyqtan tereńdigi únemi ósýde. Eń sońǵy ret ólshegende onyń tereńdigi 1 km. Endi 2,5 km. ólshemdi kórsetken.
4. Belızdegi "Alyp kók shuńqyr" /Great Blue Hole Belize/ Belızdegi tabıǵattyń erekshe keremeti sanalatyn "Alyp kók" atty qazan sıaqty shuńqyr Belızden 60 shaqyrym alysta ornalasqan. Dúnıejúzinde osy tárizdes tabıǵı kók shuńqyrlar kóp bolsa da "Alyp kók" sıaqty tańǵajaıyp alyby joq.
5. Sibirdegi (Reseı) Mırnyı almaz shahtasy /Mirny Diamond Mine Siberia, Russia/ Mırnıde almaz óndirýden qalǵan bul shuńqurdy túpsiz-tuńǵıyq dese de bolady. Shahtanyń tereńdigi 525 metr, dıametri 1200 metr. Tuńǵıyq ústinen áýe joly qatynasy joq. Iaǵnı ushaqtar shahtadan júzdegen metr bıiktikte ushqanyna qaramastan, onda tartylý kúshi óte qatty bolǵany anyqtalǵan. Tartys kúshiniń myqtylyǵy sondaı, shuńqyrǵa birneshe ushaq qulap túsken.
6. Kanadanyń Dıavın shahtasy. /Divark Mine Canada/ Kanada memleketindegi bul shahta ózgelerge qaraǵanda erekshe. Aýmaǵy úlken jáne jan-jaǵy tegis bolǵandyqtan, "Boing-737" ushaǵy qonatyndaı áýejaı orny bar. Jan-jaǵyn sý qorshap jatyr. Qysta sýy muz bolyp qatqanda, muzy bilinbeı, sý tárizdi móldirep tura beredi eken.
7. Gvatemaladaǵy Sınkhol. /Sinkhole in Guatemola/ Túrine qarasaq, týra úreıiń ushyp, óziń túsip keterdeı kúıde bolasyń. Sınkhol - alyp shuńqyry jaıly jaqynda ǵana aıtyla bastaǵan. Shuńqyrdyń paıda bolý tarıhy jaıynda ázirge málimet joq. Jaǵasynda sý deńgeıi kóterilgende, jaqyn jatqan eldimekendi tasqyn sý basqanda, 12 úı tutasymen osy úńgirge túsip ketken.
Pikir qaldyrý