Elimizdiń shyǵys bóliginde, Almaty oblysynda ornalasqan Sapaq aýylyna jaqyn mańda "Óli kól" dep atalatyn tańǵajaıyp meken bar. Kólemi asa úlken bolmasa da, keremet tabıǵat kórinisterimen kómkerilgen. Adamdar turatyn aýyldan alys ornalasqan bul kóldiń tylsymǵa toly tirshiligi týraly áńgime el arasynda ańyzǵa aınalyp úlgergen. 

Kóldiń ataýynyń ózi estigenniń tánin túrshiktirip, janyn shoshytarlyqtaı qorqynyshty. Jergilikti turǵyndar kólmen baılanysty san túrli oqıǵalardy ańyz ǵyp aıtady. 

El aýzynda júrgen ańyzdyń bir nusqasyna sensek, erterekte, osydan bir ǵasyr buryn qalyńdyǵyn qyzǵanǵan jigit ashý ústinde súıgenin osy kólge tunshyqtyryp óltirgen eken, sodan bastap kól qazirgi esimin alǵan dese-di.

Jyl saıyn osy kólge batyp ketip, jan tapsyratyndardyń sany artpasa kemimeıdi eken. Týrısterdi magnıtshe tartatyn tylsym kólden, jergilikti turǵyndar múmkindiginshe aýlaq júrýge tyrysady. Óli kóldiń sýy shildeniń shilińgir ystyǵynda da muzdaı sýyq bolyp turady. Bul kólde balyqtar tirshilik etpeıdi, ósimdik ataýly óspeıdi. Jáne bir qyzyǵy, bylaıǵy kezde sý jaǵasynda qaptap júretin masalardy da bul kóldiń mańynan kóre almaısyz. 

Súńgýirler tylsym kól tuńǵıyǵyndaǵy tabıǵatty zerttemekke tyrysyp-aq kórgen, biraq sýǵa túse salysymen tynystary tarylyp, túsiniksiz sebeptermen aýa jetpeı, qaıta shyǵyp kete beredi eken.

Zertteýshi ǵalymdardyń málimetinshe, sol aýdanda buryndary synap óndirgen kenishterdiń orny bolǵan kórinedi.  

Tabıǵat tylsymynyń jasyrǵan syryn áli kúnge tarqatyp kórgen eshkim joq. Bir anyǵy, bul kól - álemdegi mıstıkalyq oryndardyń biri jáne eń qorqynyshty jerler tiziminde.