Baýyrjan Baıbek Almaty qalasynyń ákimi qyzmetine 2015 jyldyń 8 tamyzynda kirisken bolatyn. Ol basqarǵan 4 jylda elimizdiń mádenı astanasynda qandaı ózgerister boldy? Qandaı jańalyqtarymen qala turǵyndarynyń esinde qaldy?  Qamshy.kz aqparat agenttigi osy saýaldardyń aıasynda ákim Baýyrjan Baıbektiń atqarǵan jumystaryn sanamalap kórgen edi.

1. Tramvaılar óz jumysyn toqtatty

Ákim 2015 jyldyń 31 qazanynda tramvaı deposynyń qyzmetin toqtatty. Ol týraly:

«Men ózim almatylyqpyn, uzaq ýaqyt travmaı joly ótetin kóshedegi úıde turdym. Tıimdi, dúrsili kóp kólik. Páterimizge kelgende tramvaıdyń dirilinen jer silkingen shyǵar dep oılaıtynbyz. Ol kezde bizde barlyǵy 16 tramvaı bolatyn. Birneshe daýly oqıǵa boldy, abyroı bolǵanda eshkim qaza tapqan joq. Ábden tozyǵy jetken. Buǵan deıin eshkim ınvestısıa salmaǵan. Biz oǵan qarjy quısaq, kóp aqsha jumsaıtynymyzdy eseptedik. Sondyqtan, Shevchenko men Qonaev kóshelerindegi relsterdi alyp tastadyq», - degen bolatyn shahar basshysy.

Buǵan sebep, 2015 jyldyń 21 qyrkúıeginde Almatyda tramvaıdyń qatysýymen iri jol apaty boldy. Sonymen qatar, oqıǵadan keıin birneshe apta ótkende taǵy bir jol apaty tirkeldi, oǵan da tramvaı sebepshi edi.

2. «Ońaı» júıesi qalaı engizildi?

2016 jyldyń 11 qańtarynda Almaty qalasynyń qoǵamdyq kólikteri tolyǵymen «Ońaı» biryńǵaı tólem júıesine tolyǵymen aýysty. «Ońaı» biryńǵaı tólem kartalaryn engizýdi Baıbektiń aldynda Ahmetjan Esimov bastaǵan bolatyn. «Ońaı» kartalary eń alǵash engizilgende qala turǵyndarynyń arasynda daý týyndaǵany jasyryn emes. Alaıda ýaqyt óte kele qoǵamdyq kólikterde biryńǵaı kartalarmen tólem júrgizý úırenshikti jaǵdaıǵa aınaldy.

3. Baýyrjan Baıbek velosıpedpen júrýdi úndedi

Almaty ákimi men onyń qolastyndaǵy  qyzmetkerler avtomobılden velosıpedke aýysatynyn aıtqan bolatyn. "Búgin ákimdiktiń 86 qyzmetkeri velosıpedke kóshedi. Men de velosıpedke aýysýdy josparlap otyrmyn. Kólikterimizdi túgeldeı gazǵa aýystyramyz. Eger biz úlgi kórsetpesek, kim kórsetedi? Bul Astana emes qoı, munda aýa raıy jyly. Bizde jyl boıynda serýendeýge bolady. Adamdar jaıaý júrýi úshin qoldan kelgendi jasaımyz", - degen edi Baýyrjan Baıbek.

4. Joldardy kúrdeli jóndeýden ótkizdi

Baıbek kelgeli beri Almaty aýlalarynda aýla alańdary qalpyna keltirile bastady. Qala kóshelerinde avtoturaqtar demontajdalyp, trotýarlar keńeıe bastady. Sonymen qatar, Abaı, Nazarbaev, Abylaı han dańǵyldary qaıta jasala bastady. Velodáliz de keńeıip, uzara bastady.

2017 jyldyń maýsymynan bastap jeltoqsanyna deıin «Almaty qalasynyń ornyqty kólikteri» jobasynyń aıasynda joldarǵa kúrdeli jóndeý júrgizildi.

Qalanyń ortalyǵyndaǵy birqatar kósheler bir baǵytty kóshege aınaldy.

5. 500 teńgege tamaq ishtik

Baýyrjan Baıbek sheteldikter Almaty meıramhanalarynda 500 teńgege dámdi tamaqtana alady dep málimdegen bolatyn. Bul málimdemeden keıin  tamaqtandyrý oryndary ákimdi qoldap, jarnamalyq maqsatta paıdalanyp jatty. 500 teńgege as ishý úshin "Men Baıbektenmin" degen qupıa sózdi aıtý kerek bolatyn.

6. Instagram, Perıskop, Feısbýk

Baýyrjan Baıbek qoǵamǵa ashyqtyǵymen tanymal boldy. Onyń usynysymen Instagram, Perıskop, Feısbýk jelilerinde ákimdiktiń akkaýnttary paıda boldy. Ákimdik qyzmetkerleri áleýmettik jelilerge túsken myńdaǵan aryz-shaǵymdy qarap, árqaısysyna jaýap beretin boldy. Kóptegen turǵyndardyń jol, baspana, komýnaldyq sharýashylyqtaǵy qordalanyp qalǵan máseleleri óz sheshimin taba bastady. Jas ákim jumys barysynda qolastyndaǵylardan únemi ashyq bolýdy, esep berýdi talap etip otyrdy. B. Baıbek Almatyny zamanaýı megapolısterdiń qataryna qosý maqsatynda elektrondyq qyzmet túrlerin kóptep engize bastady. Blogerlermen baılanys nyǵaıa tústi. Búginde ákimdiktiń ashyqtyǵyn qamtamasyz etetin «Open Almaty» jobasy qabyldanyp jatyr. Atalǵan portaldan qala turǵyndary balabaqsha, baspana, áleýmettik tólemder, komýnaldyq máseleleri boıynsha aqparat ala alady.

7. Bıznes pen áleýmettik damý

Qalanyń kelbeti túrlene bastady. Atap aıtqanda, kóshelerdi zańsyz dúńgirshekter, bılbordtar, zańsyz jaıma bazarlar joǵala bastady. "Kólegeıli ekonomıkanyń úlesin azaıtý maqsatynda qalada dúńgirshekter, bılbordtar, zańsyz  saýda núkteleri joıyla bastady. Bizde saýda úıiniń ishinde 27 myńǵa jýyq bos sharshy metr aýmaq bar. Ne úshin biz qalany bazarǵa aınaldyrýymyz kerek? Ondaı oryndardan azamattarǵa tónetin  qaýip kóp. Ol jerdegi jumysshylar jalaqysyn konvertpen alady. BJZQ-ǵa  aýdarym jasamaıdy», - dedi Baýyrjan Baıbek.

Ol bıznestiń áleýmettik  jaýapkershiligin arttyrýǵa, bıznes qaýymdastyqtardy qalalyqtardyń jaǵdaıyn jaqsartýǵa úles qosýǵa ıtermeledi. Bul bastama Ýnıversıada nysandarynyń qurylysy kezinde óz tıimdiligin kórsetti.

8. Jasyl jelek - el ıgiligine

Sonymen qatar, Almaty ákimdigi birqatar rekreasıalyq nysandardy qalanyń komýnaldyq menshigine qaıtara bastady. Atap aıtqanda,  Baým baǵy, Botanıkalyq baq bıyl qalaǵa qaıtaryldy. Sondaı-aq, qala turǵyndarynyń Iýjnyı saıabaǵy úshin kótergen shýynda da ákim daý-damaıdy qoǵam talqysyna salyp, oń sheshilýine  kómektesti.

9. Fýrmanova kóshesiniń ataýyn  Nazarbaevqa ózgertti

Sheshim qalalyq máslıhat sesıasynda qabyldanǵan. Baýyrjan Baıbektiń aıtýynsha, 112 qaıtalanatyn kóshe ataýlaryn ózgertý týraly usynys onomastıkalyq komısıaǵa berilgennen soń, zıaly qaýym ókilderi, úkimettik emes uıymdar, qala turǵyndary, ásirese jas býyn ókilderinen táýelsiz Qazaqstannyń negizin qalaýshy Elbasy esimin megapolıstiń bas kósheleriniń biri – Fýrmanov kóshesine berý týraly kóptegen ótinishter túsken. Sonymen Fýrmanov Nazarbaev dańǵylyna aınaldy.

10. Almatynyń kórkine aınalǵan tıin

Almaty tórinen oryn alǵan alyp tıinniń músini  kútpegen jerden qoǵamnyń qyzý talqysyna tústi de ketti. Halyqty tańqaldyrǵany art-músinge ketken aqylǵa syımaıtyn qarajat edi.

Qala kórkin ajarlandyra túsken saıyn mádenı ıntervensıaǵa jaqyndaımyz. Almatynyń ár túkpirinde baıqaý túrinde 16 artobekt qoıyldy. Qala bolashaǵyn álemdik deńgeıge kóterýde amerıkandyq kompanıamen jumys istep jatyrmyz. Bıznestiń eń damyǵan túri - týrızm. Dálirek aıtsaq, mádenı,  event- týrızm. Bul elimizge  mol tabys ákeledi.  Qala  týraly aıtý kerek, ony álemge tanytý  kerek. Dúnıejúzinde memleket kelbetine aınalǵan 600 qala bar. Qazaqstannan jalǵyz Almaty osy tizimge engen.

Ol týraly Baýyrjan Baıbek: «Alyp músinniń baǵasyna keler bolsaq,  23 mıllıon teńgeniń 15 mıllıony ǵana  qala búdjetinen bólingen.  Álemdik ólshemge súıensek, bul asa qymbat ónim emes. Tıindi jasaǵan avtordyń sózinshe, onyń osyǵan uqsas shyǵarmasy Shanhaıdaǵy «Túlki» 100 myń dollarǵa túsken. Onyń kólemi bizdiń tıinnen eki ese kishkentaı. Ótkende bir aqparat oqydym, úndi músinshisi Alısh Kopýrdyń bolattan quıylǵan 10 metrlik buıymy mıllıon dollarǵa baǵalanǵan. Mundaı mysaldar óte kóp»,-dedi.

11. Ál-Farabı dańǵylynda kólik jyldamdyǵy ózgerdi

2019 jyldyń 15 qańtarynan bastap Ál-Farabı, Saın jáne Shyǵys aınalma joldarynda jańa jyldamdyq rejımi engizildi. Iaǵnı,  atalǵan kóshelerde jol-kólik apatyn azaıtý maqsatynda ortasha jyldamdyq 80-nen 60 km/saǵ-qa deıin tómendedi. Jańa tártiptiń saqtalýyn avtomobıl qozǵalysynyń ortasha jyldamdyǵyn esepteı alatyn kameralar baqylaıdy.

"Ál-Farabı dańǵyly - basqalardan ózgesheligi joq, bul jyldamdyq tas joly emes, bar bolǵany qala ortalyǵyndaǵy kóshelerdiń biri. Jyldamdyq mólsherin saǵatyna 60 shaqyrymǵa deıin ózgertý arqyly jol-kólik oqıǵasy derekteri 2,7 paıyzǵa qysqardy", - degen bolatyn Baıbek.

12. «Kók-Jaılaý» kýrortynyń qurylysyn keıinge qaldyrýdy usyndy

 «Taýlar – bizdiń basty básekelestik artyqshylyǵymyz, sondyqtan ony paıdalanýymyz qajet. Avstrıalyq sarapshylardyń aıtýynsha, 7-10 jyl ishinde ony júzege asyrýǵa 1,5 mıllıard dollar jumsap, ekonomıkaǵa jyl saıyn 2 mıllıard dollar tabys ákelýge bolady. Bul óte mańyzdy, 20 myńnan astam jumys orny qurylady. Sonymen birge, biz ekonomıkanyń, qoǵamnyń jáne ekologıanyń teńgerimin saqtaýymyz kerek, ıaǵnı qorshaǵan ortaǵa mınımaldy áser etetin zamanaýı kýrorttar qurýǵa tıispiz. Meniń oıymsha, barlyq saraptamalyq pikirlerdi jáne perspektıvalaryn eskerý qajet. Sondyqtan jobany aıaqtaýdy jáne ýaqytty keıinge qaldyrýdy usynamyn. Sonymen qatar, sarapshylardyń pikirinshe, bar kýrorttardy damytý kem degende 3-5 jylda júzege asady. Osy ýaqyt ishinde biz qajetti tájirıbeni jınaqtap, personaldy daıyndaımyz. Kýrorttardyń turǵyndary men qonaqtarynyń pikirlerin zertteımiz. Tek sodan keıin  «Kók-Jaılaý» taý kýrortyn salýdy bastaımyz », – degen bolatyn Baýyrjan Baıbek. 

13. Almaty - jastar qalasy

«Almaty - jastardyń qalasy» degendi beker aıtpasa kerek. 2020 jylǵa deıingi jastardyń qalalyq Jol kartasy jasaldy. Syrttan kelgen jastardy iskerlikke, erikti bolýǵa jáne basqa da kásipterge baýlıtyn Loft-ortalyq ashyldy. Qazirdiń ózinde 7,8 myń adam jumysqa turdy. 2,5 myń adamǵa tegin kásibı bilim berilýde. Árıne, jastardyń turǵyn úıi týraly sóz erekshe bolmaq. Másele bar. Osyny sheshý úshin qalada «Almaty jastary» atty jastardyń turǵyn úı baǵdarlamasy qolǵa alyndy, munda 35 jasqa deıingi jastar jeke páter alý úshin jeńildetilgen zaem ala alady. Budan bólek bıyl biz «Rýhanı jańǵyrý» jobasy aıasynda 2000 oryndy 4 jataqhana salamyz. Keler jyly 2,4 myń oryndy taǵy da 2 jataqhana qurylysy bastalady», - deıdi Baýyrjan Baıbek.