Qaryz. Qaryz. Qaryzdardan qalaı tez qutylýǵa bolady?  Osy suraq kóp adamdy mazalaıtyn shyǵar.  Sebebi HHİ ǵasyrda  bir memleket ekinshi memleketke, bir adam ekinshi adamǵa bir bank ekinshi bankke qaryz. Iaǵnı qaryz alý búgingi zamannyń ajyramas bólshegi.   Endi másele osy qaryzdardan qalaı qutylýǵa bolady? Qutylý úshin ne isteý kerek?

 Osy másele tóńireginde  sizderge paıdasy tıer degen maqsatpen  «Qamshy» portaly keńester usynady.Qaryz alǵan adamnan qashpańyz. Kerisinshe túsindirińiz. Iaǵnı bir adamnan qaryz aldyńyz ba, ony ýaqytynda bere almaı qalsańyz, «uıat boldy» dep qorqyp  , telefondy almaı , kózine kórinbeı,  «men joqpyn»  degen sıaqty túrli - túrli syltaýlar  aıtyp qashpańyz. Odan da bere almaı qalsańyz,  sol kisimen jolyǵyp  mán – jaıdy  túsindirińiz.  Adambyz ǵoı.  Kez kelgen adam túsinedi, kez kelgen adam  uǵady,   bolmaǵanda túsinýge tyrysady.

1. Qaryzdaryńyzdan qutylǵyńyz kelse, qaryz alǵan adamyńyzben nemese qaryz alǵan bankpen bólip- bólip tóleý jaıynda kelisińz.  Kóptegen adamdardyń qateligi  qaryzǵa 1 mıllıon teńgeni alyp,  2 aıdan keıin beremin dep kelisedi.  Kózdi ashyp jumǵansha 2 aıda óte shyǵyp,  bere almaı qalady.  Sodan keıin ol adamnyń abyroıy astan - kesten kúl qoqysqa aınalyp ketedi.   Ondaı jaǵdaı oryn almas úshin keıin aqshany kóp tapqanda bere salamyn dep júrmeı , kerisinshe sol adammen bólip - bólip tóleý jaıynda kelisińiz.  Iaǵnı mıllıondy mıllıon tapqanymda dep emes, aı saıyn 50 myńnan, 100 myńnan  qoldan kelgenshe berý jaıly kelisińiz.
2. Egerde shyn máninde ómirde tabysqa jetip, qaryzdaryńyzdan qutylamyn deıtin bolsańyz qaryzdar jaıly múlde oılamańyz. Sebebi siz «Qaryzdarymnan qalaı qutylamyn?»-, dep oılap júrseńiz bıznesińizidi damyta almaısyz. Sol sebepti qaryzdaryńyzdy oılaı bergenshe,  aqsha tabý qabiletterińizdi damytyńyz.  Bıznesińizdi damytatyn joldaryn qarastyryńyz. Túrli - túrli kitaptar, semınarlar  oqyńyz.  Sonda ǵana siz kóp aqsha taýyp qaryzdaryńyzdy qaıtara  alasyz.
3. Ómir qandaı bolsa, sol qalpynda qabyldańyz. Iaǵnı ómirde jolyńyz bolmaı, qaryzdaryńyzdy ýaqytynda bere almaı qalsańyz nemese qaryzdaryńyzdy óteı almaı qınalsańyz, tek mende ǵana osyndaı jaǵdaı demeńiz. Qaryz – búgingi kúnniń ajyramas bóligi ekenin eskerińiz.