Mıllıard dollarlyq qarjy qory bar ataqty kásipkerlerdiń ómirine kópshilik qyzyǵatyny ras. «Qandaı baqytty!» dep, baılyǵyna tańdana qaraıdy. Al baı bolý ońaı ma? Búginde bes iri kompanıanyń prezıdenti bolyp otyrǵan AQSH kásipkeri Djef Hoffman kezinde kásipkerlikti bastaǵanda qaltasynda kók tıyny bolmaǵan desedi. Úlken qıyndyqtardy jeńe otyryp, ózi armandaǵan bıik maqsattaryna qol jetkizgen kórnekti kásipker «Adam úshin eń mańyzdy nárse aqsha emes» deıdi. Onyń oıynsha, adam sanasynda bıik maqsat pen asqaq arman jáne oǵan jetýge baǵyttalǵan josparlar bolýy kerek. Sonda ǵana kez-kelgen jan dittegen maqsatyna jete alady.
Arman adastyrmaıdy
Djef Hoffman AQSH-tyń batys aımaǵynda dúnıege kelgen. Qarapaıym otbasynda tárbıe alǵan ol jastaıynan óte eńbekqor bolypty. Birde ol oıyn oınap otyryp, «Men Elton Djonmen kezdeskende oǵan búı der edim» depti. Ápkesi jáne qasyndaǵy dostary ony mazaqtaı kúlip, «Qaıdaǵy Elton Djon? Ol seni mensine qoımas, mıllıon jyl ótse de kezdese almassyń» desedi. Bul sózge kishkentaı Djef ókpelek qalady. Arada ondaǵan jyldar ótse de Djeftiń oıynan sol sóz ketpeı qoıady. Er jetip, kásipkerliktiń úlken belesterin baǵyndyrǵan ol Gollıvýd quramyna kirip, bala kezinde armandaǵan ártisterdiń barlyǵymen kezdesip, olardy fılmge túsýge shaqyrady. Djef Hoffman qurǵan prodúserlik kompanıaǵa Gollıvýdtyń kóptegen ataqty ártisteri túsken. Kásipker kıno óndirisi men shoý bıznesti qarjylandyrý arqyly úlken tabys pen ataqqa qol jetkizedi. Djef Hoffman konsertterin uıymdastyrǵan ánshilerdiń arasynda Brıtneı Spırz, «Bekstrıt boıs» toby sıaqty álemge tanymal Gollıvýd juldyzdary bar.
Eń mańyzdysy aqsha emes
Óziniń ómir joly týraly áńgimelegen Djef myrza adam tek aqsha qýyp, óz paıdasyn ǵana oılasa, isi kúnderdiń bir kúninde toqyraýǵa ushyraıtynyn aıtty. Búginde dúnıejúziniń seksen elin aralap, bıznesin dóńgeletip otyrǵan belgili kásipker o basta jumysty qalaı bastaǵan edi? Shyǵys aımaqtaǵy kolejdi bitirip, ýnıversıtetke oqýǵa túskenmen, oqý aqysyn tóleýge otbasynyń shamasy jetpeıdi. Qaltasynda kók tıyny joq Djef ýnıversıtetti tastamaaýǵa bekinedi. Bar bolǵany on segiz jasta bolǵan ol aldyna «qaıtsem de joǵary bilim alýym kerek» degen maqsat qoıady. Qarapaıym ınjener bop AQSH kompanıalarynyń birine jumysqa kirgen Djef óz bastyǵynyń qylyqtaryna kóńili tolmaıdy. «Meniń jalaqym óte joǵary boldy. Biraq basshynyń órkókirektigi, meıirimsiz, ózimshildigin kún saıyn kóre berý jalyqtyrdy. Sodan oqý aqymdy tóleý úshin ǵana emes, ózimniń adam retindegi bostandyǵyma jáne maqsattaryma qol jetkizý úshin shaǵyn kompanıa quryp, jumys isteı bastadym» dep eske aldy jas kezin ataqty kásipker.
«Adamnyń shamasy jetpeıtin is bolmaıdy. Adam balasynyń múmkindikteri óte úlken. Jurttyń bári maǵan kúle qarap, «Basqalar sıaqty iri kompanıaǵa jumysqa kirip, jalaqyńdy alyp otyra bermeısiń be?» dep aqyl aıtty. Biraq men basqalar sıaqty, ıaǵnı ózgeler júrgen jolmen júrgim kelmedi. Ómirden óz soqpaǵymdy tabýǵa bekingen edim. Sol ýaqytta álemniń elýden astam elin aralasam, Gollıvýd juldyzdarymen kezdessem, kıno túsirsem» degen armandarym boldy. Bul armandar meniń ómir jolymdy aıqyndaǵan maqsattar edi. Iá, men bul armandaryma qoly jetkizdim. Elý emes, seksennen astam eldi araladym. Onyń ishinde Qzaqastan da bar. Qazy-qartanyń dámin tattym. Qazaqtyń ulttyq taǵamdary qatty unady».
Ulyq bolsań kishik bol
«Men iri kompanıalardyń prezıdentimin dep shalqaıyp jatpaımyn, qashanda qarapaıym adam ekenimdi esten shyǵarmaı, basqa qyzmetkerlermen qatar eńbek etýden jalyqpaımyn». Djef myrza kompanıalardyń basshysy bolsa da basqalarǵa jumys istetkizip qoıyp, ózi nátıjesin paıdalanýdy jaqsy kóretin bastyqtardy unatpaıdy eken. «Lıder degenimiz kim? Lıderlikke basqalarǵa qyzmet ete júrip qol jetkizý kerek. Buny qalaı túsinýge bolady? Iaǵnı, ujymyńda ár maman seni basshy retinde de, adam retinde de syılaý kerek. Syılata bilý úlken eńbekti qajet etedi» deı kele AQSH kásipkeri óz basynan ótken oqıǵany baıandap berdi. Birde ujymy oǵan AQSH-taǵy eń myqty degen veb dızaınerdiń atyn atap, sol jigitti jumysqa alsaq degen usynys aıtady. Basqalardyń qolynan kelmeıtin kúrdeli sharýalardy ol jigit bir ózi tyndyryp tastaıdy eken. Djef kelisimin berip, issaparmen shet elge ketedi. İssapardan oralǵan ol mekemesine kirip, jumys istep otyrǵan mamandaryna «Sizderge qandaı kómek kerek?» dep surapty. Sonda jańadan ornalasqan veb dızaıner onyń kompanıa prezıdenti ekenin bilmeı, «Kir jýatyn orynǵa kıimderimdi ótkizip qoıǵan edim, alyp kelseńiz» depti. Jurt «Bunyń ne? Ol bizdiń bastyq qoı» degenshe bolmaı, Djeff kir jýatyn fırmanyń meken jaıyn jazyp alyp, kıimderdi alýǵa ózi barady. Artynan júgire jetken ofıs menedjer «Siz basshysyz ǵoı. Bedelińizge nuqsan emes pe? Jas jigittiń aldynda qurdaı jorǵalaǵanyńyz ne?» deıdi. Sonda Djef «Jooq, sen olaı deme. Bul AQSH-taǵy eń myqty kompúter mamandarynyń biri. Osy veb dızaınerdiń arqasynda bizdiń kompanıamyz mıllıondaǵan tabysqa jetedi. Myqty mamandy ustap turý úshin de amaldar kerek» depti. Sodan soń Djef álgi jigitke kıimderin berip turyp, «Taǵy qandaı kómek kerek?» dep suraıdy. Veb dızaıner «Máshınemdi jýa salsańyz artyq emes» depti. Kompanıa prezıdenti aıtqanyn oryndapty. Qarapaıym mysal bolsa da bul oqıǵadan tálim alýǵa bolady. Eger Djef «men bastyqpyn» dep keýdesin kerip tursa, veb dızaıner jeke basynyń isin oılap alańdar edi. Al bul jumys sapasyna aıtarlyqtaı nuqsan keltirgen bolar edi.
Úsh qaǵıdanyń qupıasy
Basqalardyń qoly jetpegen jetistikke jetý úshin adam basqalardan artyq jumys isteý kerek dep esepteıdi Djef Hoffman. Alǵashqy kompanıasyn jıyrma jasynda qurǵan Djef «Ol kezde kásipkerliktiń ne ekenin de bilmeýshi edim. Maqsattarymnyń tıanaqty oryndalýy armandaı bilýimniń arqasy» deıdi. Iaǵnı adam balasy bolashaǵy týraly ádemi oılardy eshqashan tastamaý kerek, únemi izgi maqsattar jeteginde bolǵany jón. Aataqty kásipker jasóspirim kezinde bólmesiniń qabyrǵasyna úsh qaǵıdany jazyp qoıypty. Birinshisi — bıik-bıik arman bolsyn. Ekinshisi — qajyrly eńbek et. Úshinshisi — qundy dúnıe jasa. Bul qaǵıdalar Djeftiń bólmesinde áli kúnge jazýly tur. Kásipker eshqashan aqshanyń artynan qýmaǵandyǵyn aıtady. «Eger qundy dúnıe jasasam, aqsha áıteýir kúnderdiń bir kúninde ózi izdep tabady» deıdi. Alǵashqy kompanıasyn mıllıon dollarǵa satyp, artynan bes túrli kompanıa qurǵan Djef Hoffman AQSH-tyń eń ataqty kásipkerleriniń tizimine engen. «Kezinde meni keleke qylyp, kúlgen adamdar búginde maǵan «Djef sen joly bolǵan adamsyń» deıdi».
Kásipkerdiń eńbekqorlyǵy sondaı, ár juma kúni ujymy kóńil kóterý keshine ketkende Djef ofıste qalyp, jumysyn jalǵastyrady eken. «Qur qıalmen eshteńe ónbeıdi. Adam asqaq armanyna saı qajyrly eńbek etýi kerek» degen qaǵıda kásipkerdiń ómirlik ustanymy. «Bul kóńil kótermeý kerek degen sóz emes. Eger sen tynbaı eńbek etseń, qalǵan ómiriń toı sıaqty kóńildi ótedi» deıdi kásipker. Djef Hoffmannyń mamandardy tańdaýda óz ustanymy bar eken. «Men qasyma qashanda ózimnen de bilimdi, menen góri aqyldyraq adamdardy jınaımyn. Sonymen qatar olardyń jumys ornynda ózderin jaıly sezinýi úshin bar jaǵdaıdy jasaımyn. Bul sózdiń dáleli, Djeftiń kompanıalaryna jumysqa kirgen adam ony tastap ketpeıdi eken.
«Bolashaqty kútip, shalqaıyp jatpaı, keleshekti búgin jasaý kerek» deıdi kórnekti kásipker. Alǵashqy kompanıasyn 25 jasynda mıllıon dollarǵa satqan Djeftiń keıingi qurǵan bir kompanıasy «Praıslaın» dep atalady. Kásipkerdiń sózine sensek, «taqyr jerge» qurylǵan bul kompanıa búginde álemniń 180 eline qanat jaıǵan. Kompanıa tabysy 60 mıllıard dollarǵa jetken.
Sharafat Jylqybaeva
