Jańadan kelgen aýdan ákimi jaısań jigit eken. Monshadan shyqqan kisi sekildi júzi qyzyl shyraılanyp, kúlimdeı qaraıdy. Quıryǵy bar qazaqy áripterge tiliniń onshalyqty synbaıtyndyǵyna kúmándanbasańyz, tipten bótensinetin jan emes. Alys aýyl turǵyndarymen tanysý jıynynda olardyń kókeıindegisin dóp basty.

       «Aýyldyktarga áýeli ne kerek? Aýyz sý, aıak sý, elektr.., baskasy sosyn bola bermeı me? Ný chto, 21 myń.., bul da kerek. Bárin retteımiz, sol úshin kyzmetke keldik.» dedi ol. Keldim dep turǵany ras, bir dókeıdiń bajasy kórinedi, qumyrsqanyń ıleýindeı qujynaǵan halqy bar úlken qalada buryn kókónis qoımasynyń kiltin ustaǵan ba, satýshysy bolǵan ba, áıteýir puldy jerde júrgen bala kórinedi. Ysylsyn dep, shetki aýdanǵa ýaqytsha jaıǵastyrǵan sekildi-aý. Ósetinderdiń esebindegi aınalaıyn.

      Burynnan da bastyqtardy sırekteý kóretin aýyl adamdary jańa basshynyń mynandaı ashyq-jarqyn áńgimesine qol shapalaqtap jiberdi.

– Sizderge bylaı isteý kerek, – dedi ákim qıaq murtyn qıǵashtaı sıpap. –Máselen, alyska uzamaı-ak, esik aldyna kókónis, baksha eginder! Jaqsybaıdyń úıindegi kelinniń aýzy jyldamdaý eken: – Ol ne, kókónis degen? – dep qalmasy bar ma. Ákim saspady.

     – Ol - kıar, ol - pomıdor, ol - sábiz, bári - as,– dep erinbeı túsindirdi. –Mine, osylardy kóbeıtý kerek!

     – Aıtpaqshy, – dep kóldeneń kıip ketti Alypqash.– Qap- qara sopaq bar ǵoı, nemene edi.., Baklajan deı me.., sony da ekse bolmaı ma? Óz sózin qoshtaýshy tabylǵan soń, ana kisi tipten qorazdanyp qaldy.

     – Koneshno! Bolganda kandaı! Ege ber!

     – Bolgar buryshy she.., qyzyly, sarysy, kógi degen sıaqty túrli - túrlisi bolady deıdi. Osy aýyldyń qatyndary bazardan tasyp júrgeni she.

    – Svetafor deseńshi onan da.

    –Kók pıazdy umytpańdar. Muny Turtan qarıa eske saldy. «Jastaıynan nasybaı atyp úırenip qalǵan erini áıteýir ashshyǵa qumar osy kisiniń». Artqy jaqtan bireý osylaı kúńk etti.

     – Kók pıazda basyń qalǵyr.., ol úıdegi apamyz jaqtyrmaı tyrjyń etti.

     – Ýkrop degen shóp bar, palaýdyń betine týrap sepse, árin de ashady, dámin de keltiredi. Makan tóre erterekte ózbektermen biraz aralasqan kórinedi, myna bilgirligi sonyń belgisi bolar.

       Abyr-dabyr basylǵan kezde, ákim sózin qaıta jalǵady.– Kókónis óte ósimtal keledi. Gektarynan 4-5 KamAZ –dan  satyp, aqshaǵa qarq bolasyzdar.

      – Qaraǵym, álgi kókónis degenińdi bárimiz ege beremiz be? Búbish apa búgejekteı saýsaǵyn kóterdi.

     –Ege berinder. Rynok zamanynda osylaı áreket etpese, bireý birdene beredi deısińder me? Men senderge jolyn aıtyp otyrmyn. Byltyr Izraılde okyp keldim,  bıyl Italıada bolganym bar. Sóıtinder!

     – Qaraǵym-aý, bárimiz qıar men pomıdordy, taǵy basqa shóp-shalamdy qaptatatyp jibersek, onyń bárin ne isteımiz, malǵa beremiz be? Myna óreskel saýaldyń ıesine ákimimiz tańdana qarady: «Oıpyrmaı, mynandaı da saýatsyzdyq bolady eken-aý. Kak ne isteımiz»?!

      – Oý,–dedi ol qolyn kókke kóterip,– jemeısinder me, satpaısyndar ma, tipten artylyp bara jatsa, bankige basyp, konservileý qajet. Áı, sypaıylyǵy kem, aýyl adamdary-aı, osy kezde orta shende otyrǵan bireýdiń, hı-hı-hı,- dep kúlip jibergeni. «Qashqan qoıan jatqan qoıandy ala ketedi» demekshi, oǵan ekinshi bireýi qosyla ketsin. Osyndaǵy jurttyń kóbisin kúlki qysyp, eleńdep-aq, otyrǵany ma, úshinshisi, oǵan tórtinshisi qosylyp, qalǵandary da, «yqy-yqy», «ha-ha-ha-lap», jamyraı jónelsin. Sol-aq, eken qaptaǵan qalyń kúlki kernep júre berdi. Shek-silesi qatqan bireý.

       – Konservi jasa deı me?!

       – Bankige jabasyń deıdi, oıbaı ishim-aı!

       –Ashyq- tushshyqqa qarq bolatyn boldyq qoı.

       – Sarttyń sózin aıtpa, salat deseńshi...

       Kenetten oryn alǵan oqys oqıǵaǵa órden kelgen tóreniń ózi de, eriksiz yrjıdy. Endi qaıtsin, jurttyń bári jyrqyldap jatqanda, jylaı ma, jalǵyz ózi. Hı-hı, ha-ha, gý-gý, dý-dý! Eski klýbtyń tóbesi de jelkildep, bir jasap qaldy-aý, osy mezet.

       – Qaraǵym-aı, –dedi Qarǵabaı qart sýlanǵan kózin qolynyń syrtymen súrtip otyryp. – Kópten kúlmep edim,  ishek-qarnym sozylyp, bir jeńildep qaldym ǵoı. Júz jasa, janym!

       – «Ákim bol, halqyńa jaqyn bol», degen osy. Aınalaıyn, aıtqanyńnyń bári jón. Alaıda, bul aýyldyń aıdalada, qumnyń ishinde turǵanyna myń jyl boldy emes pe. Egin sýarmaq túgili, ishetin sý joq qoı, munda. Qudyq qazsaq, sýynyń ashshylyǵynan estek aqyrady. İshetin sýdy alpys shaqyrym jerden tasymaldaımyz. Órkeniń óskir, osynda kelerińde bul jaǵdaıdy qaperińe almaǵan ekensiń dá...  Kókı berdiń, Kókeshim.

       Ákim qobaljyp, orynbasaryna qarady:

Bul kaı aýyl?

    – Jelder.

    – Nemen shýǵyldanǵan buryn?

    – Mal ósirgen ǵoı...

      –Qap! Qozy-kozláta jóninde aıtýym kerek eken. Mejdý prochım,  rynoktyk baılanysta bul másele de karastyrylgan...

 Nurmahan ELTAI,

Qyzylorda oblysy