Qazaqstan Táýelsizdigin alǵan shırek ǵasyrdyń ishinde QR bılik basynana túrli saıası toptar keldi. İshki saıasattaǵy Prezıdent Nazarbaevtyń tárbıelep, qalyptastyrǵan shákirtteri kóp jaǵdaıda senimge selkeý túsirip jatty. Pro-Prezıdenttik fıgýralardyń mundaı erkeligine el túgili Elbasynyń ózi qaıran qalyp, keıbirin jazalaýǵa kóshkende jurt «komandadan» shyǵyp qalǵan oıynshylardy aǵash atqa mingizip qoıyp qaralaýǵa kóshti.
24 jylda Qazaqstandaǵy prezıdenttik basqarý júıesi ábden ornyqqandyqtan, eldegi bılik oryndaryna kimderdi, qandaı fıgýralardy qoıýdy Prezıdent ózi sheshetini ámbege aıan. Prezıdenttik basqarý júıesi degenimiz dál osy, mine. Endeshe sońǵy jyldary úlken oıynshylar qatarynan shyǵyp qalǵan nemese syzylǵandar kimder? Elbasynyń elden erekshelep, úkilep úmit artqan erkeleri nege senimnen shyqpaı qaldy? «Qamshy» portaly Prezıdenttiń burynǵy hám qazirgi komandasyndaǵy erkelerdiń tizimin jasaǵan edi.
Sonymen qazirgi Prezıdenttiń sengen serkeleri kimder?
1. Kárim Másimov:
Laýazymy: QR Premer-mınıstri.
2. Ómirzaq Shúkeev:
Laýazymy: «Samuryq-Qazyna» AQ qorynyń basqarma tóraǵasy.
3. Tımýr Qulybaev:
Laýazymy: Qazaqstan ulttyq ekonomıkalyq «Atameken Odaǵy» palatasy prezıdıýmynyń tóraǵasy.
4. Ádilbek Jaqsybekov:
Laýazymy: Qazaqstan Respýblıkasynyń memleket qaıratkeri, Qazaqstan Respýblıkasynyń Qorǵanys mınıstri (2009 j), Astana qalasynyń ákimi.
5. Ahmetjan Esimov:
Laýazymy: Almaty qalasynyń ákimi, ekonomıka ǵylymdarynyń doktory.
Joǵarydaǵy saıası fıgýralar uzaq jyldardan beri QR ishki saıasatyndaǵy maıly súıekti mújip kelgen, Prezıdenttiń qazirgi erkeleri. Alaıda bulardyń qataryndaǵy birqatar sheneýnikterdiń dáýreni aıaqtalyp, sońǵy jyldary saıası alastaýǵa ushyraǵany da jasyryn emes. Mysaly:
1.Serik Ahmetov:
Laýazym, mansaby: QR Premer-mınıstri, QR Memleket qaıratkeri, e.ǵ.d.
Ne úshin aıyp taǵyldy: Asa iri kólemde búdjet qarjysyn jymqyrý, qosymsha 6 qylmystyq is qozǵalǵan. Tergeý jumystary aıaqtalmaǵan jáne qazirgi tańda onyń qylmysyna qatysty málimetter 326 tomdy quraǵan.
2. Aslan Mýsın:
Laýazym, mansaby: QR esep komıtetiniń burynǵy tóraǵasy, QR Prezıdent ákimshiliginiń eks-basshysy, QR Memleket qaıratkeri.
Ne úshin komandadan shyqty: www.uralskweek.kz jáne «Adam bol » jýrnaldarynyń boljamynsha, Mańǵystaýlyq aqsaqaldardyń el tizginin batystyqtarǵa tapsyrý týraly «jasyryn hatyna» qatysy barlyǵy áshkerelengen-mys. Sonymen qatar Aslan Mýsınniń uly dinı-ekstrımıstik toppen baılanysy anyqtalǵan. Osy úshin birneshe ýaqyt úı qamaqqa alynyp, keıin Prezıdenttiń raqymymen, Qazaqstannyń Horvatıadaǵy elshisi bolyp taǵaıyndalǵan.
3. Rahat Álıev.
Laýazym, mansaby: QR UQQ-niń burynǵy tóraǵasy, m.ǵ.d. jáne e.ǵ.d. eks-saıasatker. General-maıor laýazymyn ıelengen. 2008 jyly barlyq ataq-laýazymynan aıyrylǵan.
Ne úshin aıyp taǵylǵan: Qazaqstan soty Rahat Álıevti eki bankırdiń (Joldas Temirálıev pen Aıbar Hasenov) ólimine kináli dep tapqan bolatyn. Bul ekeýi 2007 jyly urlanyp ketken, olardyń máıiti 2011 jyly tabyldy. Álıevke elimizde 40 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrý jazasyn berýge syrttaı úkim shyǵarylǵan.
Avstrıa Álıevke óz otanynda ádil sot tóreligi qamtamasyz etilmeıdi degen shamalaýmen ony Qazaqstanǵa berýden eki ret bas tartty. 2011 jyldyń shildesinde quqyq qorǵaý organdary Maltaǵa ketip úlgergen burynǵy elshige qatysty ózindik tergeý bastady. Al 2015 jyly Rahat Álıevtiń óli denesi Vena túrmesinde tabyldy degen aqparat paıda bolǵan edi.
4. Baqytjan Jumaǵulov:
Laýazym, mansaby: memleket jáne qoǵam qaıratkeri, QR Bilim jáne ǵylym mınıstri (2012 jyldan bastap).
Saıası bylyqtary: “INSIDERMAN” ınternet-basylymynda “Mınıstr Jýmagýlov podozrevaetsá v masshtabnom ı besprınsıpnom plagıate” atty materıal jaryq kórdi. Avtordyń (A.Qudaıqulov) aıtýynsha, Qazaqstannyń Bilim jáne ǵylym mınıstri Baqytjan Jumaǵulov óziniń 1997 jyly qorǵaǵan doktorlyq dısertasıasyn túgelge jýyq ózge ǵalymdardyń eńbekterinen urlap alǵan. 2013 jyly Qarjy polısıasy bilim mınıstri Baqytjan Jumaǵulovtyń orynbasary Saıat Shaıahmetovtyń ústinen qylmystyq is qozǵaldy. Atqaminerge qurylys kompanıasynyń eki basshysymen aýyz jalasyp búdjettiń 1 jarym mlrd teńgesin qaltaǵa basqan degen aıyp taǵylyp otyr. Qyrýar qarjy Óskemendegi 700 oryndyq kásiptik mektepti salýǵa jumsalýy tıis eken. Osydan keıin-aq, Jumaǵulovtyń joly bolmaı qoıdy.
5. Jaqsybek Qulekeev:
Laýazym, mansaby: QR statısıka agenttiginiń tóraǵasy, QR ekonomıka mınıstri, QR ekonomıka jáne saýda mınıstri, respýblıkalyq búdjettiń oryndalýyna baqylaý jasaý jónindegi Esep k-tiniń tóraǵasy. 2003 jyldyń mamyr aıynan QR Bilim jáne ǵylym mınıstri. Memleket qaıratkeri, ǵalym, ekonomıka ǵylym kandıdaty.
Ne úshin aıyptaldy? Qazaqstandyq olıgarh toptardyń arasyndaǵy kıkiljińniń qurbany bolyp ketken taǵy bir fıgýra – Qulekeev edi. Ol «Qazaqstan temir joly» kompanıasynyń basshysy bolyp turǵan kezde asa iri kólemde para aldy degen aıyppen temir torǵa toǵytyldy.
6. Jaqsylyq Dosqalıev:
Laýazym, mansaby: QR burynǵy densaýlyq saqtaý mınıstri. QR MǴA akademıgi. QR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty, «Qurmet» ordenimen marapattalǵan.
Jazasy: 2009 jyly Prezıdenttik kompanıadan alastatylyp, qarjy polısıasy Jaqsylyq Dosqalıevtiń ústinen «qyzmet babyn asyra paıdalandy» degen aıyp boıynsha qylmystyq is qozǵaǵan.
7. Bergeı Rysqalıev:
Laýazym, mansaby: Qazaqstannyń memleket qaıratkeri, Atyraý oblysynyń (2006 - 15.08.2012) jáne Atyraý qalasynyń ákimi.
Qylmysy: Rysqalıevtyń izine túsken Qarjy polısıasy «Rysqalıev bıliktik ókilettikke ıe bola tura, memlekettik qarajatty urlaý maqsatynda 35 adamnan quralǵan 3 uıymdasqan qylmystyq toptan turatyn uıymdasqan qylmystyq qaýymdastyq qurǵan» jáne «Rysqalıev basqarǵan qylmystyq qaýymdastyqtyń áreketi nátıjesinde memleketke jáne ózge tulǵalarǵa asa iri mólsherde jalpy somasy 71 mlrd.teńgeni quraıtyn zalal keltirilgen» degen uıǵarymǵa kelgen.
8. Vıktor Hrapýnov:
Laýazym, mánsaby: 1997 j. 2004 j. jeltoqsanyna deıin Almaty qalasynyń ákimi qyzmetin atqardy. 2004 j. jeltoqsanynan Shyǵys Qazaqstan oblysynyń ákimi. 2007 j. qańtar aıynan Qazaqstan Respýblıkasy Tótenshe jaǵdaılar mınıstri.
Ne úshin jazalandy: QR Ekonomıkalyq jáne sybaılas jemqorlyqpen kúres agenttigi oǵan Halyqaralyq izdeý jarıalaǵan. Almaty qalasynyń jáne Shyǵys Qazaqstan oblysynyń burynǵy ákimi, eks-mınıstr Vıktor Hrapýnovqa qatysty 20 qylmystyq is tergelýde. Vıktor Hrapýnovqa syrttaı aıyp taǵylyp, sotpen ony qamaýǵa alý sanksıalandy.
9. Baýyrjan Ábdishev:
Laýazym, mansaby: memleket jáne qoǵam qaıratkeri, Qaraǵandy oblysynyń ákimi.
Aıyby: 2014 jyly Qyzmettik ókilettiligin teris paıdalandy dep aıyptalǵan Qaraǵandy oblysynyń burynǵy ákimi Baýyrjan Ábdishev qamaýǵa alynǵan.
10. Talǵat Ermegıaev:
Laýazym, mansaby: QR Memleket qaıratkeri, QR Sport jáne týrızmniń eks-mınıstri. «Astana EXPO» ulttyq kompanıasynyń eks-tóraǵasy.
Aıyby: Búkilálemdik kórmeniń bar qarjysyn jep qoıǵan-mys. Astana qalasyndaǵy Almaty aýdanynyń №2 aýdandyq sotynyń sheshimi boıynsha Talǵat ERMEGIAEV myrza ázirshe eki aıǵa úıqamaqqa alyndy. Oǵan elimizdegi Qylmystyq kodekstiń 176-shy babynyń 4-shi jáne 6-shy tarmaqtary boıynsha aıyptar taǵylyp otyr.
11. Qajymurat ÚSENOV:
Onymen qosa, osynaý ǵalamat kórmeniń «tigisin jatqyzyp» jatqan qurylys departamentiniń eks-dırektory, álgi uly MAQSAT «qazaqstandyq Shýmaher» atanǵannan keıin óz erkimen qyzmetinen bas tartyp, áıtse de «sol mańaıdan» kete qoımaı, tam-tumdap keńesshilik qyzmet atqaryp júrgen Qajymurat ÚSENOV-te qamaýǵa alynǵan.
Sonymen, Prezıdentiń erekshe qamqorlyǵynyń astynda shalqyp-tasyp júrgen sheneýnikterimiz biriniń artynan biri ustala bastady. Tipti, Prezıdent Nazarbaevtyń ózi, Úkimettiń kezekti jıynynda (aǵaıyndy Rysqalıevterdi meńzep) «Osynsha ýaqyt tárbıeleısiń, adam qylasyń saıasatqa aralastyrasyń, olardy baptaısyń. Al olar bolsa, soǵan masaıyp, bandy quryp, senimińdi byt-shyt etedi» degeni esińizde bolar. Iá, Elbasy sengen erkelerge ne bolyp jatyr ózi – keıingi kezderi… Kóp asaımyn dep joq asaptynyń kebin kıgender úshin endi Prezıdenttik komanda «Baq degen qus, taq degen túske» aınalǵan. Endi olar burynǵy mánsabyna qaıta orala almaıdy. Sebebi, joldary kesildi, álde olar bireýdiń... Al sizdiń osy tizimge alyp-qosaryńyz bar ma, qurmetti oqyrman?
Nurgeldi Ábdiǵanıuly
«Qamshy» silteıdi
