Gúlim:
-Bul joba boıynsha «Bolashaqpen» shet elge oqý tolyqtyrý qarastyrylǵan ba? Negizi qandaı mamandyqtar boıynsha kóp grant bólingen?
- «Serpin-2050» jobasyn «Bolashaq» baǵdarlamasynyń birinshi kezeńi dep qabyldaý kerek. Óıtkeni, «Bolashaq» boıynsha bakalavrıat joq. Biz bolashaq úshin jaqsy mamandar daıarlaımyz. «Serpin-2050» jobasymen oqyǵandar «Bolashaqpen» oqýǵa múmkindigi bar. Al, mamandyqtarǵa kelsek, jalpy JOO-lar úshin bólingen 5 myń granttyń 3 myńy tehnıkalyq, 1500-i pedagogıkalyq, 300 aýylsharýashylyǵy, 200-i veterınarıa salasyna bólingen. JOO-lar úshin jalpy sany 62 mamandyq, kolejder úshin 47 mamandyq jobaǵa kirip otyr. Kásiptik-tehnıkalyq oqý oryndary úshin bólingen granttar sany 1200. Osy mamandyqtardy ıgerip shyqqan kez kelgen azamat keıin «Bolashaqpen» bilim jalǵastyrýyna bolady.
Qazaq 86:
- Siz Bilim jáne ǵylym mınıstirniń orynbasary qyzmetin atqardyńyz. Burynǵy mınıstr Jumaǵulov jeke menshik ýnvıersıtetterdi qysqartyp, standartqa saı emesterin jaba bastaǵan bolatyn, al qazirgi mınıstr ulttyq ýnıversıtetterdi jartylaı jeke menshikke, ıaǵnı aksıonerlik qoǵam retinde qaldyryp jatyr. Sizshe osy qanshalyqty durys?
- Meniń oıymsha, talapqa sáıkes kelmegen ýnıversıtetterdi jabý kerek. Ol meıili jekemenshik bolsyn, meıili memlekettik bolsyn. Talapqa saı kelmese, olardy ustap otyrýdyń qajeti joq. Óıtkeni, sapasyz maman daıarlaý el ekonomıkasyna zıan keltiretin is. Óz basym, joǵary oqý oryndarynyń básekeelstikke qabiletti, tıimdi basqarý ádisterimen jumys júrgizgenin qoldaımyn. Al, básekelestik nátıjesinde sapaly dúnıeler jasaýǵa bolady. Ókinishke oraı, keıbir memlekettik joǵary oqý oryndarynda masyldyq basym. Qarjyny memlekteten alady, materıaldyq-tehnıkalyq bazany memlekettiń esebinen jańartady, barlyq shyǵyn memlekettiń moıynynda. Biraq, soǵan sáıkes nátıje kóre almaı otyrmyz. Jekemenshik oqý oryndary tıimdi ári izdenispen qyzmet atqarýǵa májbúr. Nátıjesinde sapaly kadr daıarlaýǵa kóshýge tıis olar. Degenmen, birden barlyq oqý oryndaryn jekemenshik qylýdyń múmkindigi joq shyǵar. Bul másele birte-birte retteletini sózsiz.
Aıdyn:
- Bilim salasyndaǵy jemeńqorlyqtar týraly ne aıtasyz? Qazyrgi kúni magıstratýra, doktorantýra granttarynyń bazarǵa aınalyp ketkenin bilesiz be? Bilim berý salasyndaǵy uzaq jyldyq tájırbeńizge saı jemqorlyqtyń aldyn alý kilti qaıda dep oılaısyz?
- Eger naqty derekter bolsa aıtyńyz, óz tarapymnan jemqorlyqpen kúresýge barymdy salamyn. «Jańarý» sybaılas jemqorlyqqa qarsy jalpyulttyq qozǵalys tóraǵasynyń orynbasary retinde sybaılas jemqorlyqpen kúresý mańyzdy qoǵamdyq jumystarymyzdyń biri. Alaıda, naqty derekter bolýy kerek. Ókinishke qaraı, bizde derekterden kóri qaýeset kóp kezdesedi. Degenmen, jemqorlyqtyń kez kelgen salaǵa dendep enip alǵanyn moıyndaımyz bárimiz. Oǵan qarsy kúres jalpyulttyq sıpatqa aınalmasa, nátıje shyǵarý qıyn. Sol sebepti, bilim salasyndaǵy sybaılas jemqorlyq máselesine alańdaǵanyńyz úshin alǵys bildiremin.
Aıman:
- Baǵdarlamada jasqa shekteý bar ma? Men otyzdaǵy jaspyn. Otyz jasty jas dep eseptemeıdi bizdiń elde. Biraq bilim alýdan áli de úmitim bar.
- Elimizde azamattardyń bilim alýy úshin zańnamalyq turǵyda shekteý joq.
Aısha:
- Suraıyn dep edik, ol baǵdarlamaǵa orystildiler qatysa ma?
-UBT men keshendi testleýdi qazaq tilinde tapsyrǵan bolsa, talapkerdiń qaı tilde bilim beretin mektepte oqyǵany mańyzdy emes.
Alýa:
- Baǵdarlama boıynsha sol aımaqtan jumys, baspana taýyp bere ala ma?
- Osyndaı mazmundaǵy saýalǵa sóz basynda tolyǵyraq jaýap berdim dep oılaımyn.
Azamat:
- Assalaýmaǵaleıkóm, aga men kolej bitirgenmin. Endi joǵary bilim alǵym keledi. Baǵdarlamaǵa katysa alamyn ba? Ol úshin keshendi test tapsyryla ma?
- Ia, qatysa alasyz, eger Mańǵystaý, Qyzylorda, Ońtústik Qazaqstan, Jambyl, Almaty oblysynyń turǵyny bolsańyz jáne KT (keshendi testileý) tapsyrǵan jaǵdaıda joǵarǵy oqý ornyna grantqa túsý múmkindigi bar. www.serpin-2050.kz saıtynda «Mamandyqtar» bólimine kirseńiz, sonda JOO jáne kolejderge 2015 jylǵa bólingen mamandyqtar jáne granttar sany kórsetilgen.
Samal:
- Qujattardy ınternet arqyly tapsyryp, mamandyq týraly, baǵdarlamaǵa katysatyn oký orny týraly akparat alý jaǵy oılastyrylǵan ba?
-Samal, www.serpin-2050.kz saıttynda «Mamandyqtar» bólimine kirseńiz, sonda JOO jáne kolejderge 2015 jylǵa bólingen mamandyqtar jáne granttar sany kórsetilgen. Qazirgi kezde jobaǵa ınterent resýrstar arqyly qujat tapsyrý qarastyrylmaǵan. Eskerte keteıin, «Serpin» jobasyna tek Mańǵystaý, Qyzylorda, Ońtústik Qazaqstan, Jambyl, Almaty oblystarynyń jastary qatysa alady. Sol oblystarda arnaıy shtabtar, qabyldaý komısıalary jumys isteýde. Kolejder men ýnıversıtetterge qujat qabyldaý sol jergilikti jerlerde júrgiziledi. Tolyq maǵlumattar saıtta bar.
Aıjan:
-Siz atap kórsetken baǵdarlamada kandaı mamandyqtar kamtylǵan?
-Aıjan, www.serpin-2050.kz saıtynda «Mamandyqtar» bólimine kirseńiz, sonda JOO jáne kolejderge 2015 jylǵa bólingen mamandyqtar jáne granttar sany kórsetilgen. Eskerte ketetin jaıt, «Serpin» jobasyna tek Mańǵystaý, Qyzylorda, Ońtústik Qazaqstan, Jambyl, Almaty oblystarynyń jastary qatysa alady. «Serpin-2050» jobasyna bıyl 6200 grant bólindi. Olardyń 5 myńy joǵary oqý oryndary úshin, 1200-i kolejder úshin qarastyrylǵan. Jobada tehnıkalyq mamandyqtarǵa basymdyq berilgendigin atap ótken jón. 5000 joǵary bilim grantynyń 3000-y tehnıkalyq mamandyqtarǵa bólingen. Sol 3 myń granttyń 2900-ge jýyǵy fızıka pánin tórtinshi pán retinde tańdaǵan túlekterge buıyraıyn dep tur. Iaǵnı, UBT men keshendi testleý kezinde talapkerler tańdaıtyn 7 pánniń ishinde «Serpin-2050» jobasy boıynsha fızıka páni kósh bastap tur. Máselen, fızıka pánin tańdaǵan jastar úshin 34 mamandyq usynylyp otyr. Olardyń 27-si tehnıkalyq, 6-aýy bilim berý, 1-eýi aýylsharýashylyǵy salasyna arnalǵan. Bul mamandyqtar bólingen grant sany joǵary oqý oryndary úshin qarastyrylǵan granttardyń 70 paıyzyn quraıdy. Odan keınigi orynda bıologıa páni tur. Bul pándi tańdaǵan jastar 15 mamandyqtyń birine ıe bolýy múmkin. Olardyń ishinde 6 mamandyq bilim berý salasynyń, 6 mamandyq aýylsharýashylyǵy, 2 mamandyq veterınarıa, 1 mamandyq tehnıka salasynan bólingen. Úshinshi orynda hımıa páni tur. Bul pán boıynsha 6 mamandyq qarastyrylǵan. Olardyń 5-eýi tehnıkalyq, bireýi bilim berý salasynyń mamandyǵy. Mine, munyń ózi mamandyq tańdaýda meıilinshe muqıat bolýǵa májbúrleıdi. Testleý kezinde tańdalatyn 7 pánniń ishinde qazaq ádebıeti, dúnıejúzilik tarıh, geografıa, shet tili syndy pánder boıynsha bólingen mamandyqtar kóp emes. Shet tili úshin 1 ǵana mamandyq qarastyrylsa, qalǵan úsh pán boıynsha árqaısysy 2 mamandyqtan kózdelgen.
Gúlsim:
- Sálemetsizder me? Meniń áke-sheshem byltyr shet tilderi Ýnıversıtetine aqyly bólimge tapsyrtqan edi. Bir jylymdy aıaqtadym. Endi úsh suraǵym bar edi: 1. Sizderde shet tili mamandyqtary bar ma? 2. Bitirgen kýrsymdy ary qaraı jalǵastyra alamyn ba? 3. Álde barlyǵyn basynan bastap tapsyryp, basqa talpynys jasaý qajet pe?
-Gúlsim, kýrsty odan ary qaraı jalǵastyrý jobada qarastyrylmaǵan, biraq siz KT (keshendi testileý) tapsyrǵan jaǵdaıda joǵarǵy oqý ornyna grantqa túsý múmkindigi bar. Shet til mamandyǵy bar. www.serpin-2050.kz saıttynda «Mamandyqtar» bólimine kirseńiz, sonda JOO jáne kolejderge 2015 jylǵa bólingen mamandyqtar jáne granttar sany kórsetilgen. Eskerte ketetin jaıt, «Serpin» jobasyna tek Mańǵystaý, Qyzylorda, Ońtústik Qazaqstan, Jambyl, Almaty oblystarynyń jastary qatysa alady.
Turdybek Qurmethan:
- Memlekettik grant konkýrsyna qatysqanda memlkettik til qazaq tiliniń baǵasy alynyp tastalmasyn, Magıstratýra men doktorantýraǵa túsýge úmitkerler aldymen qazaq tilinen emtıhan tapsyrsyn degen usynystardy alǵa qoıyp bilim jáne ǵylym mınısrine ashyq hat jazǵan edim (http://qamshy.kz/home/show/223). Qoǵam qaıratkeri retinde ol usynystarǵa ne deısiz? Memlekettik tildiń 5- pán retinde sanalyp jalpy nátıjeden alynyp tastalýy Qazaq eliniń azamaty retinde sizdiń de namysyńyzǵa tıetin shyǵar?
-Turdybek Qurmethan, ıá, tildi damytý máselelesine kelgende atqarar jumystar bar. Bul usynysyńyzǵa memleketshildik jaǵynan qarastyrar bolsaq, árıne jan-jaqty saralap salıqaly sheshim shyǵarý kerek. Bolashaqta kórsetilgen másele óz sheshimin tabady degen senimdemin. Men sizge «Kósh júre túzeledi» - degendi aıtqym keledi.
Temirbek:
- Aǵa, assalaýmaǵaleıkóm. Buryn ýnıversıtet bitirgender jobaǵa qatysa ala ma? ata-anamnyń armanymen túsken oqýymdy bitirip edim. Endi óz armanymdaǵy mamandyqty ıgergim keledi.
-Temirbek, eger siz ýnıversıtette aqyly túrde bilim alsańyz onda «Serpin» jobasy boıynsha kolej nemese KT (keshendi testileý) tapsyrǵan jaǵdaıda joǵarǵy oqý ornyna grantqa túsý múmkindigi bar. Bul joba aıasynda sol óńirde jumysqa turý múmkindigi bar. www.serpin-2050.kz saıttynda «Mamandyqtar» bólimine kirseńiz, sonda JOO jáne kolejderge 2015 jylǵa bólingen mamandyqtar jáne granttar sany kórsetilgen. Eskertý, «Serpin» jobasyna tek Mańǵystaý, Qyzylorda, Ońtústik Qazaqstan, Jambyl, Almaty oblystarynyń jastary qatysa alady.
Jomart:
-Aǵa, magıstratýra Serpin baǵdarlamasynda bar ma?
-Búgingi kúnge joba aıasynda magıstratýra boıynsha bilim alý qarastyrylmaǵan. Joǵaryda aıtqanymdaı, otandyq JOO- lar men «Bolashaq» arqyly shetelderde bilimin jalǵastyrýǵa bolady.
Áljan:
- Mamandyqtardyń tizimin kórsetesizder me? Buryn nege bul baǵdarlama týraly ashyq aıtylmaǵan?
-Baǵdarlama jaıly tolyq aqparatty www.serpin-2050.kz saıtynan kórseńiz bolady. Sol saıtta «Mamandyqtar» bólimine kirseńiz sonda JOO jáne kolejderge 2015 jylǵa bólingen mamandyqtar jáne granttar sany kórsetilgen. «Serpin» jobasyna tek Mańǵystaý, Qyzylorda, Ońtústik Qazaqstan, Jambyl, Almaty oblystarynyń jastary qatysa alady.
Ásel:
