Jýyrda Amerıkanyń beldi basylymy The Washington Times «Nur Otan» partıasynyń praımerızine qatysty maqala jarıalady dep habarlaıdy «Qamshy.kz». The Washington Times-tyń jazýynsha, Qazaqstan azamattyq belsendilik pen áıelder quqyǵy men múmkindikterin keńeıtý arqyly demokratıany nyǵaıta tústi.

«Tramp prezıdent retinde qyzmetine kirisken sátten bastap álemdegi barlyq úkimetterge demokratıalyq reformalar men erkindik, ádildik pen teńdik ıdealdaryn ilgeriletýdiń qajet ekenin aıqyn ańǵartty. Onyń prezıdenttik úgit-nasıhat kampanıasy baǵyttarynyń biri – syrtqy saıasat kýrsyna qatysty ızolásıonızm edi. Ol muny úkimettiń shetelderdiń isterine aralasý arqyly orasan zor qarjylyq jáne adam resýrstaryn joǵaltqanymen túsindirdi. «Ult qurý» degenimiz – Býsh zamanynan qalǵan mantra, óıtkeni ol kezde shetelderde demokratıalyq qundylyqtardy nasıhattaý tek olardyń ishki isterine aralasý arqyly múmkin bolady degen uǵym bar edi, biraq ol qazir eskirdi.

Ol ár memleket pen onyń jetekshisi óz eliniń memlekettik organdary men júıesin demokratıalandyrý boıynsha ózderi sheshim qabyldaıtyn júıeni jasaqtady. Mundaı áreketterdi yntalandyrý múmkindigi ol úshin biregeı edi jáne ol mundaı motıvasıany jasaqtaýǵa umtyla túsedi. Sońǵy jyldary aýyz toltyryp aıtarlyqtaı demokratıalyq reforma júrgizgen Ortalyq Azıadaǵy Qazaqstan kóptegen el úshin tamasha úlgi. Prezıdent Tramp 2018 jyldyń qańtarynda Aq úıde Qazaqstannyń burynǵy Prezıdenti Nursultan Nazarbaevty qabyldaǵan bolatyn. Ákimshilik saıası prosesterde demokratıalyq reformalar jasaý nıetin baıqatqan Qazaqstannyń erekshe traektorıasyn eskere otyryp, onymen aıryqsha qarym-qatynas saqtap otyr.

«Nur Otan» partıasynyń praımerız sharasyna daıyndyq júrgizilýde

Bıyl tamyzda Qazaqstanda ótetin saıası praımerız qarsańynda eldegi bılik partıasy – Nur Otan ashyq jáne saıası básekelestikti yntalandyrýǵa, sondaı-aq eldegi áıelder men jastardyń múmkindikterin keńeıtýge baǵyttalǵan birqatar demokratıalyq hattamalar bekitti.

Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev parlamenttik opozısıa aldynda reformalardy talqylady. Ashyq praımerız Qazaqstan tarıhynda alǵash ret ótkeli otyr. Bul bılik partıasy úmitkerleri men qoǵam azamattary arasyndaǵy qarym-qatynastyń tıimdiligin arttyrady. Model sheteldik tulǵalar tarapynan úmitkerdi qarjylandyrýǵa shekteý qoıatyn naqty sharalardyń arqasynda úmitkerler arasyndaǵy básekelestikti arttyrady.

Sonymen qatar alǵash ret úmitkerler arasynda ashyq pikirtalastar ótkizý mindettelgen ári ol barsha azamattar úshin translásıa jasalady. Bul daýys berý kezinde meıilinshe negizdi sheshim qabyldaýǵa múmkindik beredi. Dıskýssıa sonymen birge Qazaqstanda Nur Otan jasaqtap, engizip jatqan júıeniń demokratıalyq sıpatyn qoldaýǵa járdemdesedi.

Partıanyń bastapqy tańdaý úshin engizgen kvota júıesi Qazaqstandaǵy demokratıalyq reformalar men damýdyń masshtabyn kórsetedi. Bastapqy irikteý kezinde úmitkerlerdiń kem degende 30 paıyzy áıelderden, taǵy 20 paıyzy jastardan quralýy kerek. Atalǵan eki kvotany qalyptastyrý motıvasıasynyń eki sıpaty bar. Birinshiden, áıelder kvotasy olardyń múmkindikteri men quqyn keńeıtip, olardyń saıası jáne azamattyq prosesterge aralasýyna yqpal etedi. Al jastarǵa kelsek, kvota olardyń demokratıalyq prosester men saılaýǵa qatysýyna túrtki bolady. Praımerız jas býyn úshin shynaıy múmkindikteri bar úmitkerlerge qol jetkizýge, bılik partıasyndaǵy basqarýshy laýazymdarǵa saılanýǵa jáne úkimet sheshimderine aralasýǵa múmkindik beredi.

Nur Otan partıasy bastaǵan osynaý reformalar – Qazaqstanda qalyptasa bastaǵan jańa saıası mádenıettiń bir bólshegi. Básekege túsken úmitkerleri bar, básekelestikke negizdelgen saıası fılosofıasy men ustanymy bar partıa eldiń múddesin de qorǵaıdy. Demokratıalyq mádenıettiń bulaı damýy balama kózqarastar men pikirlerdiń aıtylýyna múmkindik berip, azamattyq belsendiliktiń artýyna yqpal etedi.

Árıne, mundaı arnaıy kvota bólý tájirıbesi Belgıa, Fransıa men Germanıa tárizdi damyǵan Batys Eýropa elderinde bar bolǵanymen, mundaı shara Qazaqstan tárizdi Ortalyq Azıanyń damýshy memleketi úshin teńdessiz faktor. Bul – barlyq demokratıalyq reformatorlar men belsendiler úshin monýmentaldy jáne seısmıkalyq silkinis.

Maǵan, amerıkalyq azamat úshin, ózge halyqtar, bizdiń odaqtastarymyz bizdiń qundy demokratıalyq modelimiz ben saılaý prosesimizge umtylyp jatqanyn kórý maqtanysh sezimin uıalatady. Al Qazaqstan tárizdi elderdiń ózderiniń saıası júıesine tıimdi ári uzaq merizimdi demokratıalyq reformalardy engizý bastamasyn qolǵa alýy tipten mol úmit kúttiredi. Bizge osyndaı yntaǵa nazar aýdartyp, qajet kezde ony tıisti deńgeıde moıyndaýdy qamtamasyz etý jaýapkershiligi júktelip otyr. Qazaqstan men Nur Otan saıası partıasy, rasynda qurmetke laıyq».

Djessı Djeın Daff,

London saıası zertteýler ortalyǵynyń qyzmetkeri jáne Trampty qoldaýshy Ardagerler keńesiniń teń tóraǵasy