Atyraý oblysynyń turǵyny, jýrnalıs Táýirbek Bozeken áleýmettik jelidegi paraqshasynda Atyraýdy ýlap jatqan úsh oshaq týraly jazdy.
"Óz boǵyn ózi jegen Atyraý.
⠀
Búgin Atyraý oblysy ekologıa departamenti basshysynyń mindetin atqarýshy Erlan Jádigeruly, tabıǵı resýrstar jáne tabıǵatty paıdalanýdy retteý basqarma basshysynyń orynbasyry Nurgúl Súgirbaıqyzy, sondaı aq arnaıy ekolog mamandarmen birlesip Atyraýdyń aýasyn tekserip qaıttyq. Arnaıy jumystar keshki 11:00-den túngi saǵat 3:00-ge deıin sozyldy.
⠀
Birden aıtaıyn! Atyraý qalasy ólim aýzynda tur. Bul jerde kiná, ekologtarda emes eken. Búgin soǵan, naqty kózim jetti. Olar da men sıaqty "Atyraýym..." dep shyryldap júrgen jandar. Kerek deseńiz "Táýirbek júr! Kózińmen kórshi, jazshy osyny..." dep meni jetektep alyp shyqty. Olardyń da qoly baılaýly. Másele basqada. Ony aıtpasa da belgili.
Qalany ýlap jatqan negizgi ÚSH oshaq bar.
⠀
Birinshi! Árıne, munaı kompanıalary. Departament óndiris oryndaryna tek aıyppul salýmen ǵana shektelip júr. Al olarǵa aqshany tólep tastaý 5 sekýnd. Ekologtar "biz olardyń jumysyn toqtata almaı jatyrmyz!" deıdi. Óıtkeni Qazaqstannyń aýzyna sý tamyzyp otyrǵan osylar. Biraq túnde bildirtpeı tunshyqtyryp jatyr. Sońǵy ýaqytta aýany lastaýshylardy qolǵa túsirý tipti qıyndap ketken. Zań normasyna sáıkes ekologtar munaı kompanıalaryna birneshe kún buryn "Biz sizderdi tekserýge baramyz!" dep hat jiberý kerek eken. Oǵan jaýap alyp, tekserýge jetem degenshe kompanıa ókilderi aınalasyn jylan jalaǵandaı etip qoıady. Al ekologtardyń óndiris oshaǵyna basa-kóktep kirip barýǵa quzirettiligi jetpeıdi. Mine, másele qaıda jatyr?! Qazir munaıly aımaqta birinshi sanattaǵy qaýipti kásiporyndar sany 147-den asqanyn, taǵy umytpańyz!⠀
Ekinshi. Qaladan shyqqan turmystyq qaldyqtardy kómýge arnalǵan polıgon. Ótken ǵasyrdyń 70-shi jyldary qurylǵan polıgon ekologıalyq talaptarǵa múlde saı emes. Túngi saǵat ekiler shamasynda qasyna bardyq. Ystyń ıisi turǵyzbady. Ol ıis jeldiń yqpalymen qalaǵa baryp tunady. Al onyń quramyndaǵy kúkirtsýtegi ádettegi normadan 100 ese kóp. (senbeseńiz, tómendegi vıdeony kórińiz) Qazir qalaǵa jańa polıgon kerek. Ol eldi-mekennen alys jerge salynýy tıis. Oblystyq ákimdik osymen jumystanyp jatyr eken. Biraq ol qashan, qaı ýaqytta bitedi, belgisiz. "Ázirge shydamdylyq tanytyp, ólip qalmaı kúkirtti juta turyńdar" deıdi.⠀
Úshinshi. Qalanyń eki jaq shetinde ornalasqan qaldyq sýlardy tógetin býlaný alańy. Buryn káriz sýy býlaný alańyna jetkenshe tazartýdyń tolyq satysynan ótpeıtin edi. Qazir múlde ótpeıdi eken. Iaǵnı, úıińizden shyqqan qaldyq sý (boq sý) býlaný alańyna baryp tap solaıymen tógiledi. Odan bólingen sasyq ıis, kúkirtsýtegi qalaǵa keledi. Siz ony jutasyz. "Óz boǵyn ózi jegen" degen sóz bizge qarata aıtylǵan ǵoı. Ehh... Al qaladaǵy býlaný alańy 1978 jyly salynyp, sodan beri birde bir ret kúrdeli jóndeýden ótpegen eken.⠀
Mine, "Aqshasy kóp, ýaıymy joq, qaryny toq" dep oılap júrgen Atyraýdyń syıqy osy" delingen jazbada.
Pikir qaldyrý