Tesla kompanıasynyń bas atqarýshy dırektory Ilon Mask pen jýrnalıs Djo Rogannyń erkin suhbatynan úzindi. Suhbatta adamdardyń ómirlik ustanymdarynan bastap, ózgelerge qate syńar jaqtyly kózqarastar, jekelik qupıalyq jáne ulttyq qaýipsizdik máselesi talqylanady. Jaqynda ǵana ǵalamshardaǵy eń baı tórt adamnyń qataryna qosylǵan Ilon Mask suhbatta AQSH-Qytaı arasyndaǵy teketireske óz kózqarasyn aıtyp ketedi.

Ilon Masktyń "Joe Rogan Experience" arnasyna bergen suhbatynan úzindi: 

......

Ilon Mask:

Eger sen ýchaskelik advokat bolsań, adamgershilikke sený qıyn sıaqty sezinesiń, biraq  bilesiń be, bul qoǵamnyń tek birneshe paıyzy ǵana jaman.

Djo Rogan:

Iá.

Ilon Mask:

Bilesiń be, teris jaǵy bar - sen kóptegen qylmyskerlermen qarym-qatynas jasasań ( polısıa, prokýror sıaqty) sen álemge teris kózqaraspen qaraıtynyńdy sezesiń. Biraq qoǵamnyń kóp bóligi qylmyskerlerden turmaıdy.

Djo Rogan:

Durys

Ilon Mask:

Al eger sen eń nashar jaǵdaıdy oılasań, onda qoǵamnyń 0,1%-y eń nashar dep aıtarsyń, myńǵa bir, mıllıonnan bir, solaı. Amerıka Qurama Shtattaryndaǵy mıllıonnyń ishindegi bir adam qanshalyqty jaman? Óte jaman. Zulymdyq sıaqty.

Djo Rogan:

Iá.

Ilon Mask:

Mıllıonynshy zulym sıaqty, mıllıon zulymnyń ishindegi bireýi tipti zulym, adamdar muny tipti túsine de almaıdy. Biraq AQSH-ta 330 mıllıon adam bar. Sonymen, Amerıkada 330 (zulym) adam bar . Sonymen qatar, taǵy 330 keremet perishteler jáne keremet adamdar da bar.

Djo Rogan:

Iá.

Ilon Mask: 

Al basqa jaǵynan…

Djo Rogan:

Biraq biz qaýipten qorqatyndyqtan, biz óz oıymyzdy nashar senarıge qaraı tartamyz.

Ilon Mask: 

Iá.

Djo Rogan:

Biz solaı bir jaqty aıta salǵymyz keledi. Bul syńar jaqtyly kózqarastardyń shynymen bir problemasy. Bul syńar jyqtyly kózqarastardy aıtsaq, ár túrli azshylyqtarǵa bolsyn, nemese polısıa qyzmetkerlerine degen syńar jaqtyly kózqaras bolsyn, nemese kez kelgen nársege syńar jaqtyly kózqarasymyzda, biz eń nashar jaǵdaıǵa nazar aýdarǵymyz keledi jáne “mine bul bárniń bir dáleli (mysaly) ǵana” deımiz... Adamdar jynys erekshelikterine qaraı anyqtama bere salatynyn kóresiń.

Keıbir er adamdar áıelderdi osylaı anyqtaı salady. Olar birneshe áıelden joly bolmaı qalyp, "barlyq áıelder zulym” deıdi. Keıbir áıelder azdaǵan erkekterden aldanyp qalyp “erkekterdiń bári aram” deıdi. Bul óte zıandy.

Ilon Mask: 

Solaı.

Djo Rogan:

Bul sonymen qatar álemdi óte balanyssyz kórý, oǵan qosa óte emosıonaldy, jáne ol sizdiń jeke tájirıbeńizge, ózińizdiń oqıǵalyq tájirıbeńizge negizdelgen. Bul sizdiń aınalańyzdaǵy adamdarǵa tereń yqpal etýi múmkin, bul tek qaýipti jol. Bul qaýipti oılaý prosesi...

Ilon Mask:

Bul óte qaýipti, biraq men bilemin, adamdar basqa adamdarǵa kúmándaný degenniń paıdasyn tıgizýi kerek jáne basqasha dáleldenbegenshe jaqsy dep sanaý kerek. Meniń oıymsha, shyn máninde, adamdardyń kópshiligi óte jaqsy adamdar. Eshkim minsiz emes.

Djo Rogan:

...biz ózimiz oılaǵannan da jaqsy bolýymyz kerek.

Ilon Mask:

Iá. Men, mysaly…

Djo Rogan:

Basqa amal joq.

Ilon Mask:

Meniń aıtaıyn degenim, munda qarýlar tur (stýdıadaǵy qarýlardy kórsetti) , qansha ret…biraq seni eshkim óltirýge tyryspaıdy…solaı ǵoı…

Djo Rogan:

Qazirge deıin eshkim.

Ilon Mask:

Ia, eshkim. Áneý jerdegi semser sıaqty.

Djo Rogan:

Anaý shyn jalyn shashyratqysh emes, ótirigi.

Men “qara, dosym, pále bastaldy" dep qalsam, "anda tur” deý úshin (qoıylǵan)

Ilon Mask:

Ol (arqyly )bárine senimdi bolasyń. Kez-kelgen patıdy keremet etýge kepildik beredi.

Djo Rogan:

Iá. Bul - qarýly órkenıet teorıasy. Qarýly qoǵam qaýipsiz jáne sypaıy qaýymdastyq.

Ilon Mask:

Tehasta bul shyndyq sıaqty. Iá. Meniń aıtqym kelip turǵany-

Djo Rogan:

Tehastaǵy adamdar óte sypaıy (kúldi). Sondyqtan olarda myltyq bar.

Ilon Mask:

Iá. (Tehasta) bireýdi ashýlandyrmańyz.

Djo Rogan:

Iá.

Ilon Mask:

Biz ne bolatynyn bilmeımiz.

Djo Rogan:

Ia, bul jaqsy qadam.

Ilon Mask:

Iá.

Djo Rogan: Adamdarǵa tıisseńiz, onda barlyǵy myltyǵyn alyp shyǵady.

Ilon Mask:

Iá.

Djo Rogan:

Basqany jolyńya kirgizip, artyńdy qysasyń.

Ilon Mask:

Iá, Iá. Bilesiń be, bizde Ortalyq Tehasta úlken polıgon bar. Vakoǵa jaqyn jerde.

Djo Rogan:

O, Iá? Ádemi.

Ilon Mask:

Iá, MakGregordaǵy Space X. Vakodan 15 mınýttyq jerde.

Djo Rogan:

Ol Ted Nýjent turatyn jerge jaqyn.

Ilon Mask:

Solaı ma?

Djo Rogan:

Ted Nýgentke aıqaı salasyń.

Ilon Mask:

Jaraıdy, keremet.

Djo Rogan:

Iá.

Ilon Mask:

Ia, bilesiń be, bizde( polıgonda) kóptegen atýlar, qatty jarylystar sıaqty ister bolady…sosyn adamdar…

Djo Rogan:

Men bás tigemin.

Ilon Mask:

... olarǵa keremet unaıdy…

Djo Rogan:

Olar "joǵal" demeı me…

Ilon Mask:

Olar óte qoldaıdy.

Djo Rogan:

Iá. Onda otshashýlar satyp ala alasyń, balalar mektepke baratyn jerden..

Ilon Mask:

Iá. Bilesiń be, bul qaýipti.

Djo Rogan

Ia, biraq (ol jerde) bul tegin.

Ilon Mask:

Bul tegin be?

Djo Rogan:

Tehas týraly bir nárse…

Ilon Mask:

Dál.

Djo Rogan:

... óte qyzyqtyrady. Bul qaýipti, biraq ol aqysyz.

Ilon Mask:

Durys.

Djo Rogan:

Iá.

Ilon Mask:

Iá. Maǵan Tehas unaıdy.

Djo Rogan:

Men shekteýli, biraq neǵurlym lıberaldy jerlerden ony (Tehasty) artyq kóremin, óıtkeni sen árqashan lıberaldy bola alasyń. Sol sıaqty zattar tegin óıtkeni ońshyldardyń sebebinen.. biraq bul sende solaı bolý kerek degendi bildirmeıdi, bilesiń be...

Ilon Mask:

Joq.

Djo Rogan:

Shynymdy aıtsam, keremet ashyq oıly adamdar kóp, olar saǵan qalaǵan nárseni isteýge múmkindik beredi.

Ilon Mask:

Durys.

…..

Ilon Mask:

Adamdardyń kópshiligi jaqsy.

Djo Rogan:

Basym kópshiligi?

Ilon Mask:

Iá. Meniń oıymsha, eger sen adamdarǵa kúmándanýdyń paıdasyn kórseń, árıne.

Djo Rogan:

Inovasıaǵa kedergi jasaıtyn ister týraly ne kóresiń? Bul retteýshi komısıalar jáne saıasatqa áser etetin, tehnologıany túsinbeıtin adamdar ma? Sen sıaqty jigitterge dál qazir tusaý bolatyn? Sen ózgertpek bolǵan nárse bar ma?

Ilon Mask:

Ia, bul jaqsy suraq. Bilesiń be, men ǵylymdy túsinetin adamdar saıasatker bolsa deımin. Bul kóp kómektese alar edi.

Djo Rogan:

Bul problema.

Ilon Mask:

Iá.

Djo Rogan:

Olardyń (saıasatkerlerdiń) ǵylymdy jetik meńgerýge eshqandaı yntasy joq.

Ilon Mask:

Iá, Joq. Shynyn aıtsam, olar (saıasatkerler) Qytaıda ǵylymdy jaqsy biledi, solaı aıta alam.

Djo Rogan:

Iá?

Ilon Mask:

Iá. Beıjiń meri ınjener-ekolog, al ákimniń orynbasarynda fızıka dárejesi bar. Men olarmen kezdestim, mer aıtady: “Shanhaı óte aqyldy jáne …

Djo Rogan:

Sen tehnologıamen aınalysasyń. Huawei telefondaryn paıdalanýdy toqtatý týraly, osy memlekettik saıasaty týraly ne oılaısyń? Tyńshylyq týraly alańdaýshylyq týraly bir nárse bar. Shynaıy tehnıkalyq adamdardan túsingenim, bul dalbasa áńgime.

Ilon Mask:

O, men…

Djo Rogan:

Telefondar sıaqty…Úkimet aıtqandaı, “ Huawei telefondaryn satyp almańdar” degen sıaqty. Sen buǵan daıynsyń ba? Joq? Biz bul ıdeıadan bas tartýymyz kerek pe?

Ilon Mask:

Meniń oıymsha, eger sende joǵary qupıa bolsa, onda sen jabdyqtardy qoldanǵanda muqıat bolǵyń keledi. Biraq kóptegen adamdarda joǵary qupıa aqparat joq.

Djo Rogan:

Durys.

Ilon Mask:

Óziń biletindeı, seniń qandaı porno kóretinińe eshkim mán bermeıdi.

Djo Rogan:

Ia, ıá.

Ilon Mask:

İs júzinde eshkim eseptespeıdi…

….

Ilon Mask:

Memlekettik tyńshylyq agenttikter sen qaraıtyn pornoǵa qyzyqpaıdy. Olarǵa báribir. Sonymen, memlekettik tyńshylyq agenttigi qarapaıym azamattan qandaı qupıalardy bilýi kerek? Eshteńe joq.

Djo Rogan:

Iá, bul qarsy dálel. Bul tehnologıadaǵy adamdardyń kópshiliginiń dáleli, Huawei sıaqty bul kompanıalar túbegeıli qarqynmen jańaryp jatqandyǵy jáne olardyń bizdiń mádenıetke enýine jol bermeýge tyrysyp jatqandyǵy. Dál qazirgi sıaqty, olar álemdegi uıaly telefondardyń ekinshi óndirýshisi.

Ilon Mask:

Jaqsy.

Djo Rogan:

Samsung -  nómiri birinshi. Huawei - bul ekinshi. Apple qazir úshinshi orynda. Olar ekinshi oryndaǵy Apple-den ozyp ketti…

…..

Ilon Mask:

Meniń oıymsha, biz Huawei telefondary týraly kóp ýaıymdamaýymyz kerek dep oılaımyn. Ulttyq qaýipsizdik agenttiginde Huawei telefondary bolmaýy kerek shyǵar. Múmkin bul suraq belgisi. Meniń oıymsha, qarapaıym azamat úshin bul mańyzdy emes…Men Qytaı úkimetiniń ortasha amerıkandyq azamattyń isine mán bermeıtinine senimdimin.

Djo Rogan:

Qaýipsizdik (qupıalyq) bolmaıtyn ýaqyt keıin bolady dep oılaısyń ba…..qaýipsizdik, qupıalylyq bolmaı ma?

Ilon Mask:

Adamdar jeke ómirdi qalaı ma? Óıtkeni olar bárin ınternetke shǵaratyn sıaqty. İs júzinde-…

Ilon Mask:

Meniń aıtaıyn degenim, búgin mańyzdy dep qupıa jasyrǵandarymyz…

Djo Rogan:

Uıat, durys pa? Aqparat, durys pa? Jasyratyn ne bar? Emosıalar? Biz neni jasyramyz?

Ilon Mask:

Menińshe, men bilmeımin. Múmkin bul uıalatyn zattar sıaqty.

Djo Rogan:

Durys, uıalatyn nárseler.

Ilon Mask:

Biraq shyn máninde, meniń oıymsha, adamdar qupıa saqtaıtyn nárse kóp emes, bul ózekti.

Djo Rogan:

Durys.

Ilon Mask:

…Sen basqa adamdar mán beredi dep oılaısyń, biraq olar oǵan mán bermeıdi. Árıne, úkimetter tipti olaı etpeıdi.

Djo Rogan:

Keıbireýler buǵan mán beredi. Biraq, ol ashylǵan kezde qyzyq bolady. Djennıfer Loýrens sıaqty, sol jalańash sýretter áshkere bolǵan kezde, meniń oıymsha, adamdar ony áldeqaıda jaqsy kórdi.

Ilon Mask:

Iá.

Djo Rogan:

Olar onyń jaı adam ekenin túsindi. Bul tek jynystyq qatynasty unatatyn, jaı ǵana tiri, jigiti bar jáne oǵan habarlamalar jiberetin qyz. Sende joq shyǵar, endi sen ony qarap shyqsań, bireý ony jiberip, olar ony ınternette ornalastyrǵan, keıin bári jaqsy bolyp ketti...