Qaznet qoldanýshylary "koronavırýs" sóziniń maǵynasy týraly teorıany talqylaýda. Eger ony latyn áripterimen ońnan solǵa qaraı jazyp, úshke bólse, shyqqan sóz hındı tilinen "Shyǵys jáne kóz" nemese "Kún men kóz" dep aýdarylady. Keıbir qastandyq teorıalaryn jaqtaýshylardyń pikirinshe, bul álemdik qastandyq teorıasyn jáne Sars-CoV-2 vırýsynyń qoldan jasalǵanyn dáleldeıdi. Shyn máninde, bul olaı emes, dep habarlady Stopfake.

Saıt málimetinshe "Kún men kóz" tirkesin "kóregen kóz" mason sımvolynyń sıpattamasy retinde túsindirýge bolatynyna qaramastan, onyń qupıa qoǵamǵa eshqandaı qatysy joq.

Birinshiden, masonshyldyq Úndistanda emes, Eýropada, XVI ǵasyrdyń sońynda paıda boldy, Qaýymdastyq músheleri qupıa habarlamalardy hındı tilinde emes, eýropalyq tilderdiń birinde shıfrlaǵan dep boljaý qısyndy.

Ekinshiden, keıbir sózderdi ońnan solǵa jáne soldan ońǵa qaraı oqýǵa bolatyny jańalyq emes. Olar palındromdar dep atalady jáne barlyq tilderde bar. Sonymen qatar, eger onlaın-aýdarmashy jolyna kez kelgen sózdi keri jazsańyz, qalyptasqan áripter jıyntyǵynyń, álem tilderiniń, kem degende, birinde maǵynasy men aýdarmasy bolýy múmkin. Mysaly, oryssha "sýp" sózi, keri jazǵanda, rýmyn tilinen aýdarǵanda "qoıý" degendi bildiredi, al keri jazylǵan "sahar" sózi eston tilindegi "aqshaǵa" sáıkes keledi. Munyń bári jaı sáıkestik qana.

Úshinshiden, "koronavırýs" týyndy sóz jáne eki bólikten turady – "korona" jáne "vırýs". "Vırýs" sózi alǵash ret 1728 jyly qoldanysqa engizildi. Latyn tilinen aýdarǵanda vırýs – "ýlaný" degen maǵynany beredi. "Korona" sózi vırýstyń aınalasyndaǵy tájge uqsas tikenekterge baılanysty qosyldy. Aıta keteıik, alǵashqy koronavırýs 1931 jyly anyqtalyp, osylaı ataldy. Tabylǵan shtamm taýyqtarda tynys alý joldary aýrýyn týdyrdy. Bul qazirgi COVID-19 pandemıasymen, masondardyń qastandyq teorıasymen jáne álemdik úkimetpen baılanysty emes.

Tórtinshiden, SARS-CoV-2 koronavırýsynyń qoldan jasalǵandyǵy týraly teorıalar birneshe ret teriske shyǵarylǵan bolatyn. Bul shtamm oqshaýlanǵan jáne anyqtalǵan, onyń genomy jalpyǵa qoljetimdi. Ǵalymdar onyń tabıǵı shyǵý tegimen kelisedi, ony shtamm mýtasıasynan baıqaýǵa bolady.

Qoryta aıtqanda, ońnan solǵa jazylǵan "Koronavırýs" sózi aýdarmasynyń masondyq qastandyq teorıasymen baılanysy bolýy ekitalaı. Muny sáıkestik dep te aıtý qıyn. Vırýstyń qoldan jasalǵany týraly boljamdar tolyǵymen ǵylymǵa qarsy jáne ony mamandar birneshe ret joqqa shyǵardy.