Shyńǵystanýshy ǵalym Tileýberdi Tynybaıynnyń 10 tomdyq eńbegi jaryq kórdi

/image/2022/06/15/crop-21_8_697x1239_whatsapp-image-2022-06-14-at-21.42.59.jpeg

Ǵylym ordasynyń Ǵylymı ortalyq kitaphanasynda Ulttyq ǵylym akademıasynyń Qurmetti akademıgi, tarıhshy, shyńǵystanýshy etnograf, aýdarmashy Tileýberdi Ábenaıuly Tynybaıynnyń «Shynyńa kósh, tarıh! Shyńǵysqan kim?» degen ataýmen baspadan shyqqan 10 tomdyq zertteý eńbeginiń tanystyrylymy ótti.

Alqaly jıyndy Sh.Sh. Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh jáne etnologıa ınstıtýty jáne «Ǵylym ordasy» SHJQ RMK-men birlese uıymdastyrǵan.

Kirispe sózdi Sh.Sh. Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh jáne etnologıa ınstıtýtynyń dırektory Zıabek Qabyldınov aıtyp, is-sharany bastap berdi.

Artynsha Ulttyq ǵylym akademıasynyń prezıdenti Murat Jurynov, Reseı ǵylym akademıasy Tarıh ınstıtýty Sibir bóliminiń dırektory Vadım Rynkov, D.A.Qonaev atyndaǵy Eýrazıalyq zań akademıasynyń rektory Ómiráli Qopabaev ǵalymdy tolaǵaı eńbeginiń jemisi bolyp otyrǵan kóp tomdyqtyń jaryqqa shyǵýymen quttyqtap, Tileýberdi Tynybaıynnyń izdenimpazdyǵyn, ǵylymǵa degen qushtarlyǵy men eńbekqorlyǵyn joǵary baǵalady.

Munan soń saltanatty jaǵdaıda kóptomdyq eńbektiń tusaýkeseri rásimi ótip, jınaq kópshilikke tanystyryldy.

Foto: Uıymdastyrý alqasy

Artynsha bir top ǵalym tarıhshy, etnograf Tileýberdi Tynybaıynnyń shyǵarmashylyǵy, shyńǵystaný ilimine qosqan úlesi, boılaǵan taqyryptary men mán bergen máseleleri, ashqan derek-dáıekteri men engizgen tyń málimetteri týraly,  baıandama jasady. Olardyń qatarynda Sh.Sh.Ýálıhanov atyndaǵy tarıh jáne etnologıa ınstıtýty Ejelgi jáne orta ǵasyrlardaǵy Qazaqstan men irgeles elder tarıhy bóliminiń meńgerýshisi Arman Jumadilov, Sh. Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh jáne etnologıa ınstıtýtynyń Ejelgi jáne ortaǵasyrlardaǵy Qazaqstan men irgeles elder tarıhy bóliminiń jetekshi ǵylymı qyzmetkeri Jomart Jeńis, belgili jazýshy Beksultan Nurjekeev, etnograf-jazýshy Danıar Álbozym, aqyn Dáýletbek Baıtursynuly bar.

Foto: Uıymdastyrý alqasy

Baıandamashylardyń ǵalym shyǵarmashylyǵy týraly súbeli sóz, salıqaly sarapqa toly oramdy oılarynan keıin T.Á.Tynybaıyn atyndaǵy stıpendıa taǵaıyndaý rásimi ótip, tanystyrý jıyny pikir almasyp, is-shany túıindeýmen qorytyndylandy.

Tileýberdi Ábenaıuly Tynybaıyn (09.01.1964 – 23.07.2021) – Qytaı Halyq Respýblıkasy Altaı aımaǵy Qaba aýdanynda dúnıege kelgen. Qytaı elinde joǵary bilim alyp, zertteý jumystaryn sol elde bastaǵan. 2002 jyly atamekeni Qazaqstanǵa qonys aýdaryp, qazaq tarıhyn zertteý jumysyn jalǵastyrǵan.

Foto: Uıymdastyrý alqasynan

Tileýberdi Tynybaıynnyń «Ata jazý alystan syr qozǵaıdy», «Qupıa shejireniń qupıasy», «Túgel taýarıhtyń» túbinde ne jatyr», «Shyńǵysqannyń ata mekeni men ata tegi jáne tili men dini (tórt dálel)», «Shyńǵysqan tarıhy – qazaq tarıhy», «Shyńǵysqan áýleti týraly bastaý málimetter ne deıdi?», «Tanys ta, beıtanys Shyńǵysqan áýleti jáne qytaı jylnamalaryndaǵy qundy derekter», «Naýryz jáne Aı men Amal» qatarly kóptomdyq zertteý izdenisteri jaryq kórgen.

Ala áb-Din Atamálik Jóbeneıdiń «Álem ámirshisiniń tarıhy», Ýıllıam Rýbrýktyń «Rýbrýktyń Shyǵysqa sapar esteligi», Plano Karpınıdiń «Mańǵul tarıhy», Sy-Ma Chıánniń «Tarıhnama» eńbekterin jáne Kúltegin qulpytasyndaǵy kóne qytaısha mátin sıaqty asa mańyzdy derekterdi túpnusqadan jáne kóne qytaıshadan tikeleı aýdarma jasap, olarǵa túsiniktemeler bergen.

Shyńǵysqan taqyrybyndaǵy qyrýar zertteý maqalalary Tileýberdi Ábenaıulyn elimizdiń ishi-syrtyndaǵy qazaq zertteýshileriniń arasynda kórnekti shyńǵystanýshy mamanǵa aınaldyrdy. Sol eńbekteri úshin 2014 jyly «QR UǴA-nyń Qurmetti akademıgi» ataǵyna ıe bolǵan.

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar