Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń «Ádiletti Qazaqstannyń ekonomıkalyq baǵdary» atty Qazaqstan halqyna arnaǵan Joldaýy kóp sala boıynsha órkendeýdiń baǵytyn aıqyndady. Bilim, ekonomıka, demografıa t.b. negizgi salalar boıynsha baǵdary men ıdesyn usyndy.

Qazirgi kezdegi geosaıası, geomádenı, demografıalyq, ekologıalyq, ekonomıkalyq jaǵdaı kúrdeli bolyp jatqanda bizdiń elimiz adal azamat, Ádiletti Qazaqstandy qurýǵa at salysyp jatqany quptarlyq is. Ádildik bolmaǵan jerde, durys jumys júrmeıtini belgili. Sondyqtan Joldaýda Prezıdentimiz «Adal azamat jáne tuǵyrly tulǵa bolýdyń negizi bala kezden qalyptasady. Sondyqtan biz jas urpaqtyń qaýipsiz ári alańsyz ómir súrýin qamtamasyz etýge tıispiz. Men Memleket basshysy retinde kámeletke tolmaǵandarǵa jasalǵan zorlyq-zombylyqtyń kez kelgen túrine qatysty jazany kúsheıtýdi talap etemin» (https://www.akorda.kz/), - dep naqty dáıektedi.

Tehnologıalyq báseke qyzyp turǵan jaǵdaıda «Barlyq jerde resýrstar úshin talas júrip jatyr. Klımattyń ózgerýi, azyq-túlik qaýipsizdigi jáne demografıalyq turǵydan ornyqty damý eń ózekti máselege aınaldy. Bir sózben aıtqanda, adamzat tarıhynda buryn-sońdy bolmaǵan syn-qaterler men túbegeıli ózgerister dáýiri bastaldy.

Osyndaı asa mańyzdy shaqta zor ekonomıkalyq serpilis jasaýǵa elimizdiń tolyq múmkindigi bar. Ol úshin biz birtindep jańa ekonomıkalyq úlgige ótýimiz kerek. Bul jumysty batyl júrgizýimiz qajet. Basty maqsat – qaǵaz júzindegi bıik jetistikterge qol jetkizý emes, shyn máninde halyqtyń turmys sapasyn jaqsartý bolýǵa tıis. Qazaqstannyń ekonomıkalyq damýynyń jańa paradıgmasy elimizdiń básekelik artyqshylyqtaryn tıimdi paıdalanýǵa jáne óndiris salasyndaǵy eńbek, kapıtal, resýrstar, tehnologıa sıaqty negizgi faktorlardyń áleýetin barynsha ashýǵa negizdeledi», - dep kórsetýi jańa ekonomıkalyq saıasatty qolǵa alyp, jabyq óndiristi quryp, ıaǵnı resýrstardy alýdan bastap, olardy qaıta óńdeýge deıingi jumystardy júrgizý, aldyńǵy qatarly agrosektordy, sıfrlandyrý, ınovasıalardy engizý sıaqty jumystardy odan ári júrgizý kerektigi aıtyldy. Sonymen qatar Jańa ekonomıkalyq saıasatta júzege asýy ekitalaı, uzaq merzimdi maqsat qoıýǵa bolmaıtyny kórsetildi. Bul baǵytta ádildik, ınklúzıvtik jáne únemshildik jańa ekonomıkalyq baǵdarymyzdyń ózegine aınalatyny anyqtaldy.

«Tehnıkany shuǵyl jóndeıtin óndiris oryndarynyń qýatyn arttyryp, otandyq kásiporyndarǵa barynsha qoldaý kórsetken jón. Bizde oǵan qajetti materıaldyq-tehnıkalyq baza, bilik pen tájirıbe jáne mamandar bar. Tek olarǵa quzyrly mekemelerdiń tapsyrysy kerek» (https://www.akorda.kz/), - degen ıdeıa aıtyldy.

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti Joǵary oqý ornyna deıingi bilim berý fakúlteti Joǵary oqý ornyna deıingi daıyndyq kafedrasynyń ujymy úshin bıylǵy Joldaý kóp mindet artyp otyr dep túsinemiz (https://www.kaznu.kz), óıtkeni Joldaýda «Sapaly orta bilim alý – árbir balanyń myzǵymas quqyǵy. Mundaǵy eń túıindi sóz – «sapa». Sondyqtan bilim sapasyn jaqsartý jáne oqytýshylardyń biliktiligin arttyrý aýadaı qajet. Bárine birdeı bilim berý úshin ınternet jyldamdyǵy joǵary jáne bilim berýdiń sıfrly resýrstary tegin ári qoljetimdi bolýy shart. Bilim berý júıesi eńbek naryǵynyń suranysyna qaraı ózgerip otyrýy kerek» ekeni mindetteldi.

«Memlekettiń bilim salasyna qatysty jumysynda tutastyq, ıaǵnı júıe joq. Tipti, ózara baılanys joq deýge bolady» (https://www.akorda.kz/), - dep basa aıtty. Biz osy baǵytta júıeli túrde bilim berip, sapaǵa basa nazar aýdarýymyz qajet.

Sapaly bilim alý, bilim berý múmkindikterin odan ári damytsaq, bilim alýshylar da sapa, adaldyq, ádildik degengenge betburys jasaıdy.

Sonymen, «Tyńdaıtyn memleket», shyn máninde, óz jumysyn júzege asyrýda. Bul bizge shabyt berip, úlken úmit kútemiz. Árıne, qaı kezde bolsyn, jańarý, jańǵyrtý ońaı nárse emes. Osy jyldary memleketimiz talaı oqıǵalardy bastan keshti, bolǵan is – boldy, bizdiń maqsatymyz – alǵa jyljý, órkendeý. Biz odan kóp sabaq aldyq.

Joldaýda «Oqý oryndary túlekterge jumys bere alatyn mekemelermen uzaq merzimge arnalǵan áriptestik ornatýy qajet. Ekonomıkanyń basymdyqtaryna, aımaqtyń jáne salanyń erekshelikterine baılanysty tıimdi qarjylandyrý tásilderi kerek», - ekeni de atap ótildi. Demek, biz bilim alýshylarymyzdy oqytyp qana qoımaı, olardy jumyspen qamatamasyz etýge de kóńil bólýimiz kerek. Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetinde jyl saıyn jumys berýshilermen birge jármeńkeler ótkizedi (https://www.kaznu.kz).

Joldaýda «Bizdiń armıamyz joǵary tehnologıaly qarý-jaraqpen jáne áskerı tehnıkamen, sonyń ishinde brondy tehnıkamen, ushqyshsyz basqarylatyn ushý apparattarymen, qazirgi zamanǵy atys qarýlarymen jabdyqtalýǵa tıis», - dep Qarýly kúshterimizdi kúsheıtý, qaýipsizdigimizdi saqtaý jaǵyna da basa nazar aýdaryldy. Bilim alýshylarǵa elimizdiń birqatar ýnıversıtetterinde Áskerı kafedralardyń jumys isteýi de osy baǵyttaǵy jumysty damytýǵa mindetteıdi dep sanaımyz.

Sonymen qatar, balalardyń da qaýipsizdigi Joldaýda nazardan tys qalǵan joq: «Bilim berý mekemelerindegi psıhologıalyq qoldaý qyzmetin ınstıtýsıonaldy túrde kúsheıtý qajet. Biryńǵaı senim telefonyn uıymdastyrǵan jón. Zorlyq-zombylyqqa jáne qysymǵa, ıaǵnı býllıngke tap bolǵandarǵa kómek kórsetýge arnalǵan baǵdarlama ázirleý kerek» (https://www.akorda.kz/). Muny bilim alýshylarǵa da tıisti dep sanaımyz, óıtkeni jastardyń ishinde sýesıd, t.b. psıhologıalyq aýytqýlar kezdesip jatady. Sol jaǵynan, biz de saq bolýymyz kerek. «Jol, ǵımarat, kıim-keshek, azyq-túlik, ıaǵnı barlyǵy balalar úshin qaýipsiz bolýy kerek. Sondaı-aq óskeleń urpaqtyń psıhıkalyq saýlyǵy – óte mańyzdy másele» (https://www.akorda.kz/), - dep Joldaýda anyq aıtyldy.

Prezıdentimiz Joldaýda «Meniń sıfrlandyrý isine jáne ınovasıany engizý máselesine basa mán beretinimdi barshańyz bilesizder.

Bizdiń mańyzdy strategıalyq mindetimiz – Qazaqstandy İT memleketke aınaldyrý. Sıfrlandyrý isinde naqty jetistikterimiz de joq emes. Biz elektrondy úkimetti jáne fıntehti damytý ındeksi boıynsha álem kóshbasshylarynyń qatarynda turmyz» (https://www.akorda.kz/), dep kórsetýi biz úshin mańyzdy. Sondyqtan biz, ustazdar, óz tarapymyzdan sıfrlyq tehnologıaǵa bilim alýshylardy beıimdeýimiz qajet. Sıfrlyq tehnologıa negizinde dáris, semınar sabaqtaryn ótkizip, osy baǵyttaǵy oqytý ádisterin sapaly túrde odan ári damytýymyz kerek.

Qoryta aıtqanda,  1 qyrkúıektegi Joldaý bizdiń baǵdarymyz, sonymen qatar jańa mindetterdi júzege asyrýǵa jol kórsetedi dep sanaımyz.

Begalıeva A.Q.
Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ
aǵa oqytýshysy