بۇگىن ءبىرقاتار اقپارات قۇرالدارى وزدەرىن ەلدەگى «جالعىز وپپوزيسيالىق پارتيا» سانايتىن جالپىۇلتتىق سوسيال-دەموكراتيالىق پارتيانىڭ سايلاۋ دوداسىنان شىعۋ جانە ساياسي شاراعا بويكوت جاريالاۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرىپ جاتقانىن حابارلادى.

اتالعان اقپاراتتى پارتيا جەتەكشىسى جارماحان تۇياقباي دا راستاعان. ول informburo.kz سايتىنا ءقازىر وسى ماسەلەنى تالقىلاپ جاتقاندارىن، ازىرگە ناقتى شەشىمگە كەلمەگەنىن ايتقان.

پارتيانىڭ الماتى فيليالىنىڭ جەتەكشىسى تازابەك سامبەتباي دا سايلاۋعا بايكوت جاريالاۋ تۋرالى باستامانىڭ بار ەكەنىن جوققا شىعارماعان.

«ءقازىر بويكوت جاريالاۋ مۇمكىندىگىن تالقىلاۋدامىز. بۇعان دەيىن ءبىزدىڭ سايتتا بيلىك تاراپىنان سايلاۋدىڭ ءادىل دە جاريا وتۋىنە مۇمكىندىك بەرمەيتىن ادىلەتسىز قادامدار جاسالىپ وتىرعانى جاريالانعان بولاتىن. پارتيانىڭ كەيبىر مۇشەلەرى سايلاۋ الدى دودادان شىعۋدى، بويكوت جاريالاپ، سول باعىتتا ۇگىت جۇرگىزۋدى ۇسىنۋدا. ياعني، ءالى تالقىلاۋ ۇستىندەمىز. ءبىز سەزد كەزىندە-اق، بويكوت جاريالاۋ مۇمكىندىگىمىزدى ايتقان بولاتىنبىز. سول ءسات كەلگەن سياقتى. ءقازىر كونفەرەنسيا وتكىزۋ تۋرالى باستاما كوتەرىلدى. بۇگىن-ەرتەڭ وڭىرلەردەگى وكىلدەر، تاعى باسقا وكىلدەرمەن وسى ماسەلەنى تالقىلايمىز»، - دەيدى ول informburo.kz سايتىنا بەرگەن جاۋابىندا.

وسى رەتتە «سوسيال-دەموكراتتاردىڭ سايلاۋعا قاتىسۋ تۋرالى باستاپقى شەشىمنەن اينۋىنا نە سەبەپ بولدى؟» دەگەن ساۋالعا جاۋاپ ىزدەپ كورسەك. پارتيا ەلەكتورات قولداۋىنان كۇدەر ءۇزدى دەۋدىڭ قيسىنى كەلمەيتىن سياقتى. سايلاۋ الدى ۇگىت-ناسيحات ناۋقانى باستالا سالىسىمەن تەلەديداردىڭ ءتورىن بەرمەسە دە، جسدپ-لىقتار بەلسەندىلىگى كۇرت ارتقانىن مويىنداۋ كەرەك. اسىرەسە، الەۋمەتتىك جەلىدە پارتيانىڭ ناسيحات جۇمىستارى بەلسەندى جۇرۋدە. ونى جسدپ جەتەكشىلەرى دە ايتىپ ءجۇر. وسى سايلاۋداعى ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىندا اقپارات قۇرالدارىنان گورى، الەۋمەتتىك جەلىلەرگە باسىمدىق بەرەتىندەرىن ءاۋباستا-اق مالىمدەدى. استانا، الماتى، ءتۇرلى وبلىستارداعى پارتيا بەلسەندىلەرى كەڭ قولدانىستاعى بارلىق الەۋمەتتىك جەلىلەردەن ارنايى اككاۋنتتار اشىپ، ناسيحات جۇمىستارىنا قىزۋ كىرىستى.

پارتيا دەپۋتاتتىققا ۇسىنعان ۇمىتكەرلەر ءتىزىمىن دە وسال دەپ ايتا المايسىز. كەزىندەگى قارقىن، جارقىن تۇلعالار بولماعانمەن، ءتۇرلى سالانىڭ وكىلدەرى جسدپ تىزىمىنەن تابىلدى. ساياسات ساحناسىندا بەدەلدى، حالىق اراسىنداعى حاريزماسى جوعارى ءبىر عانا زاۋرەش باتتالوۆانىڭ ءوزى نەگە تۇرادى؟ وسى ناۋقاندا جسدپ-عا ءبىرقاتار قوعامدىق ۇيىمداردىڭ قولداۋ ءبىلدىرۋىن دە ز. باتتالوۆانىڭ پارتيالىق تىزىمدە بولۋىمەن بايلانىستىرىپ ءجۇر ءبىراز جۇرت.

ونىڭ ۇستىنە، سايلاۋ قارساڭىندا جسدپ جەتەكشىسى ج. تۇياقباي بيلىك جۇرگىزىپ وتىرعان ۇلتتىق ساياساتقا قاتىستى مالىمدەمە جاساپ، ۇيىمنىڭ ۇلتتىق ماسەلەلەرگە بەي-جاي قارامايتىنىن ءبىلدىردى. سونىڭ اسەرى مە، وزدەرىن ۇلتشىلمىز دەپ اتايتىن ءبىرقاتار بەلسەندى جسدپ-نى قولداپ شىقتى.

ولاي بولسا، پارتيا جەتەكشىلەرى سايلاۋعا ساناۋلى كۇن قالعاندا نەگە قۇبىلىپ شىعا كەلدى؟ «قىرقىنا شىداعاندا، قىرىق بىرىنە شىداۋعا» بولماس پا ەدى؟ الدە، «جسدپ دا اقوردانىڭ ساياسي جوباسى. بيلىكتىڭ تاپسىرماسىمەن قۇرىلدى. بيلىكتىڭ ايتقانىنان تىس اتتاپ باسپايدى» دەگەن اڭگىمەنىڭ راس بولعانى ما؟ ولاي دەيىن دەسەڭىز، اقوردا دا، باس پارتيا «نۇر وتان» دا قازىرگى تاڭدا سوسيال-دەموكراتتاردى ءقاۋىپتى قارسىلاس كورىپ وتىرعانى شامالى. وسى ساۋالداردى پارتيانىڭ جاۋاپتى تۇلعالارىنا قويماق بولۋعا ارەكەتتەندىك. پارتيا سايتىندا جانە الەۋمەتتىك جەلىلەردە كورسەتىلگەن تەلەفون نومىرلەرىنە شالعان قوڭىراۋلارىمىز جاۋاپسىز قالدى. جسدپ الماتى فيليالىنىڭ جەتەكشىسى تازابەك سامبەتبايدى دا تابۋ مۇمكىن بولمادى. پارتيانىڭ فەيسبۋكتەگى "استانا وسدپ"، "وسدپ استانا" اككاۋنتتارى مەن پاراقتارى دا كەرى بايلانىسقا شىقپادى.

ال، جالپىۇلتتىق سوسيال-دەموكراتيالىق پارتيانىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى، پارتيا ءتوراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، قازاقستاندىق وپپوزيسيانىڭ بەلدى مۇشەسى، تاۋەلسىز ساياساتكەر ءامىرجان قوسانوۆ بويكوت ماسەلەسىنە وراي مىناداي پىكىر ءبىلدىردى:

«ارينە، بويكوت جاريالاۋ نە جاريالاماۋ – پارتيانىڭ ءوز تاڭداۋى، ءوز قالاۋى. وكىنىشكە وراي، مەن ءقازىر ول پروسەستەن تىس قالدىم. سايلاۋ ناۋقانى سونشالىقتى سۇرەڭسىز ءارى سەلقوس ءوتىپ جاتقانىن ءبارىمىز كورىپ وتىرمىز. ءبىر جاعىنان، تەلەديداردى قاراساق، بارلىق پارتياعا ءتيىستى جاعداي جاسالىپ، ءىس-شارالارىن، سايلاۋشىلارمەن كەزدەسۋلەرىن كورسەتىپ جاتىر (كەزىندە ءبىز سايلاۋعا تۇسكەندە ونداي مۇمكىندىكتەر جاسالماپ ەدى). ياعني، فورمالدى تۇرعىدان العاندا، سايلاۋ لەگيتيمدى بولاتىن سەكىلدى.

جسدپ تاراپىنان سايلاۋ ناۋقانى دا ەشبىر قىزىقسىز، جاندى ءارى ەلدى سوڭىنان ەرتەر امالسىز وتۋدە. كرەاتيۆ پەن كەزىندە «ادىلەتتى قازاقستان ءۇشىن» قوزعالىسى مەن بىرەگەي جسدپ «ازات» پارتياسى تۇسىنداعى قىزۋ قيمىل-ارەكەت بايقالمايدى. قوعامعا تانىمال، بەدەلدى ءارى وپپوزيسيالىق قايراتكەر رەتىندە سىنداردان وتكەن تالاي تۇلعا وسى كۇندەرى جسدپ-نى قولداپ جاتقان جوق. ءبارى سول - «تۇياقباي-تۇرسىمبايەۆشىل» شاعىن توپ. بىرلىك يدەياسىن كوپە-كورىنەۋ ساتقان ولاردىڭ بارلىق وپپوزيسيا اتىنان سويلەۋگە مورالدىق قۇقى جوق ەكەنى دە تۇسىنىكتى. بالكىم، جسدپ ءبىز ادەتتە «قازاقستان دەموكراتيالىق كۇشتەرى» دەپ اتاپ جۇرگەن ۇيىمدار مەن تۇلعالار تاراپىنان وزىنە قاتىستى بويكوت بار ەكەنىن سەزىپ قالعان شىعار. سول سەبەپتى ولاردان ءتيىستى قولداۋ كورمەي، ءوزىنىڭ بيلىك تاراپىنان ەشبىر كەدەرگىسىز دە جەڭىلەتىنىن، ءتيىستى 7 پايىزعا قول جەتكىزبەيتىنىن تۇسىنگەن بولار»، - دەيدى ءامىرجان قوسانوۆ مىرزا.

جسدپ-نىڭ بۇرىنعى جەتەكشىسى پارتيانىڭ مۇنداي قادامعا بارۋىن ەل الدىنداعى، دەموكراتيالىق كۇشتەر تاراپىنان الدەقاشان بويكوتقا ۇشىراپ كەتۋىمەن تۇسىندىرەدى.

جوعارىدا ايتىلعان جايتتەردە سارالاي كەلە، جسدپ-نىڭ سايلاۋ جاقىنداعاندا مۇنشا قۇبىلۋىن بيلىك باسىنداعىلاردىڭ ارالاسۋىمەن بولىپ جاتقان ۇلكەن ساياسي ويىن ەمەس دەي المايسىز. ويتكەنى، «جسدپ ۇلتشىلدارمەن قوسىلادى، پارتيانىڭ مۇحتار شاحانوۆتىڭ ءوزى قولدايدى ەكەن» دەگەن داقپىرت سايلاۋعا قاتىستى سەزد وتكەن كۇنى-اق سۋ سەپكەندەي باسىلدى. شاحانوۆ جسدپ جيىنىنا بارعانمەن، قولداۋ بىلدىرمەي كەتىپ قالدى. ەندى وتكەن اپتادا «ويباي، جسدپ رەسەيشىل پ. سۆويكتى قاتارىنان شىعارعالى جاتىر ەكەن» دەگەن تاعى ءبىر شۋ شىقتى. ول شۋعا قاتىستى پارتيا جەتەكشىسى ج. تۇياقبايدىڭ ءوزى «ءقازىر نە دو سۆويكا ي نە دو روسسيي» دەپ، سايلاۋ الدىندا اسا قاربالاس ەكەندىكتەرىن ايتقان ەدى. سونداعى «نە دو سۆويكا» دەگىزگەن قاربالاستىق وسى ما؟

بۇل باستاما بۇگىن-ەرتەڭ وتەتىن پارتيا كونفەرەنسياسىندا تۇبەگەيلى شەشىلەتىنىن ايتتىق. قازاقستاندىق ساياساتتىڭ قىر-سىرىنان حاباردار جانعا مۇنداي كونفەرەنسيا، سەزدەر مەن ءتۇرلى جيىنداردىڭ تەك فورمالدى دۇنيەلەر ەكەنى جاسىرىن ەمەس. بۇل كونفەرەنسيا دا اتالعان باستامانى قۋاتتاپ، قولداپ شىعاتىنىنا كۇمان جوق. دەيتۇرعانمەن، مۇنى اتالعان باس قوسۋدا، ودان تىس تا، اركىم ءارقالاي باعالاي جاتار. باستىسى - جارماحان تۇياقباي باستاعان پارتيا جەتەكشىلەرىنىڭ ماڭىزدى ساياسي ناۋقاندا تابانسىزدىق تانىتۋىنا ناقتى نە سەبەپ بولعانى. ازىرگە، مۇنى پارتيا باسشىلىعىنىڭ سايلاۋعا ساناۋلى كۇن قالعاندا وزدەرىن قولداعان، جەتەكشىلەرىنىڭ ساياسي ەرىك-جىگەرىنە سەنگەن قانشاما مىڭ ادامنىڭ سەنىمىن اياق استى ەتۋى دەمەسكە شارا جوق. 

دارحان مۇقانتەگى