ءاليحان بوكەيحانوۆ
بۋتىر.
ماسكەۋ شاھارىنىڭ ءتۇبى ەدى.
(بۇل دۇنيەنىڭ زۇلىمدىعى تۇنەگى).
بوكەيحانوۆ ەڭ سوڭعى ەرت سويلەدى
وتىز جەتى.
(جىلدىڭ سوڭعى ءتۇنى ەدى):
بارشا قازاق سىياتىنداي
جۇرەگىم
سونشا ۇلكەن جارالعانىن بىلەمىن!
قولدان كەتكەن ازاتتىعىن قازاقتىڭ
قايتارۋعا كەلگەن جاننىڭ ءبىرى ەدىم.
قايران حالقىم!
قايراتىڭدا بار ما ءمىن.
سەنىڭ شەكسىز عۇمىرىڭا، ارداعىم،
مىناۋ شەكتى عۇمىرىمدى ارنادىم.
الاش تۋىن ۇستادىم مەن قولىما –
ۇستادىم مەن بار قازاقتىڭ ارمانىن.
مەملەكەتتىك!
بار ماقسۇتىم – وي-قايعىم
(تۋار ما ەكەن؟)
تۋادى عوي ونداي كۇن.
ماعان تاعى عۇمىر كەلسە عايىپتان
مەن قازاققا قىزمەت ەتپەي قويمايمىن!!!
جانى سەرگەك.
ءتانى توزعان – ءتۇرى ەسكى
ءاليحاننىڭ دەمى ءبىتتى، ءۇنى ءوشتى.
قانداي قاتال تاعدىرمەنەن تىرەستى
قانداي اسىل ماقسۇت ءۇشىن كۇرەستى.
قان ساسىعان قىزىلداردىڭ تۇرمەسى –
بۋتىر.
(ماسكەۋ شاھارىنىڭ ىرگەسى).
اسىل جانى دەنەسىنەن ءبولىندى.
وتقا اينالدى ءاليحاننىڭ مۇردەسى.
مامبەت قويگەلدى:
(مونولوگ ورنىنا)
ءومىرىمنىڭ جىلۋى مەن جارىعىن
وتكەن شاقتىڭ تارتۋى دەپ تانىدىم.
مەنىڭ ۇلتىم عۇمىر ءسۇردى قاشاننان،
قايدان الدى پاراساتىن تامىرىن؟!
كۇش-قۋات بەر تاريحىمدى تانۋعا
تاعى،
بىتپەس ماحاببات بەر ءتاڭىرىم!
ەسكى سۇرلەۋ، ەسكى تىلەك ساناداي
ساعىم جاپقان قاسيەتتى دالام-اي!
امان وتكەن عاسىرلاردان، قاتەردەن
بالالارىن جەتەكتەگەن اناداي.
قايراتىڭدى، ايباتىڭدى تابام با،
باتىرلارىم، اقىلمانىم-دانام-اي!
الاشىم-اي، ارداعىم-اي، سەن دەسەم
ەمىرەنەم، تەبىرەنەم قاراداي.
اسىل حالقىم بار جىلۋىڭ، جارىعىڭ
مىڭ جىلداردان باستالعانىن تانىدىم.
وتكەن شاققا ساپار شەگەم جاياۋلاي
ءبىر باسىلماي، ساعىنىشىم-سارىعىم.
سونشا ءسۇيدىم كوسەمدەرىن الاشتىڭ،
بارمىسىڭدار مەنشە سۇيگەن تاعى كىم؟!
تاريح مەنىڭ بار ءومىرىم-باقىتىم.
مۇمكىن مەن دە تاريحىمنىڭ باعىمىن.
30.09.2016 ج.
الاش اسكەرى
(وتىنشى ءالجانعا)
سونشا بيىك قالقان ەدى قايراتىم،
ىق جاعىنا بارشا قازاق سيعانداي.
كەڭ دالانىڭ بۇلاقتارى، وزەنى
بار اعىسىن تامىرىما قۇيعانداي.
قۋات بەردى اق بورانى ارقانىڭ،
بار ەكپىنىن ءبىر بويىما جيعانداي
ارپالىستىم،
قالىڭ ەلىم قازاقتىڭ
«باعى قايتتى» دەگەن سوزگە يلانباي.
ءبىز بولماساق – الاش، ءوزىڭ بولماساڭ،
كىم بار ەندى جاۋدىڭ بەتىن تيعانداي!
قان توگۋگە قۇمار ەمەس ەدىم مەن
شىن ايتامىن – شىنىم وسى يمانداي...
قازاعىما قاس ويلاساڭ قايسىنىڭ،
قىر جەلكەدەن قيىپ تۇسەم قينالماي.
قارش ەتكىزىپ قىرشىن تالدى قيعانداي،
قيىپ تۇسەم ويلانباي دا قينالماي.
جەل وتىندە، جاۋ بەتىندە قالقانمىن
بارشا قازاق ىق جاعىما سيعانداي.
بارقىتبەلدە
ساي-سالاسى بۋلانعان.
ءوتتى تالاي اسىل ارمان قۋعان جان.
بۇل وڭىردە قابانبايدان باستالار
قازاق ءۇشىن قان توگۋگە تۋعان جان.
ال بەرتىندە،
مىڭداپ كەتتى-اۋ بوزداقتار.
«الاش!» دەگەن ازات ويعا ۋلانعان.
وسى ماڭدا قىزىلدارمەن اتىسىپ،
وتىنشى ءالجان بەرىلمەۋدى ۇيعارعان.
وسىندا ولگەن.
قولدارىندا تۋ قالعان...
جايلى كولىك، جازىق جولدا جاي سوزبەن
زۋلاپ ءوتىپ بارا جاتتىق
ءۇرجاردان.
جارتى جاڭقا
(ءمىرجاقىپتىڭ سوڭعى ءسوزى)
مەن بىتكەن ويپاڭ جەرگە الاسا اعاش،
ەمەسپىن جەمىسى مول تاماشا اعاش.
قالعانشا جارتى جاڭقا مەن سەنىكى
الا بەر كەرەگىڭە جاراسا، الاش!
(اكەم جاتتاتىپ ەدى)
قايعى جاپقان مەنىڭ بايتاق تۇرانىم!
قالىڭ قازاق – قايران الاش ۇرانىم!
سوڭعى دەمىم بىتەردە دە
سەن ءۇشىن
جاراتقاننان تاۋەلسىزدىك سۇرادىم.
بۇل سوڭعى ءسوز.
(بۇل دا مەنىڭ جەڭىسىم).
اعاشىڭمىن قايىستىرعان جەمىسىن.
توپىراعىڭدا ماڭگى قالسىن تامىرىم.
مايىسايىن.
سوڭعى ءدانىم سەن ءۇشىن
قۋراپ بارام – بۇل ومىردەن جاس ءوتىپ.
وتىڭا جاق مەنى قيىپ اكەتىپ.
الاشىم-اۋ
سوڭعى جارتى جاڭقام دا
ءبىر سەن ءۇشىن ساۋلە شاشسىن لاپ ەتىپ.
ءۇمىت بىتپەي
ءبىتتى مەنىڭ قۋاتىم.
ەلەستەيسىڭ ازاتتىق كۇن تۋاتىن.
تامىزدىق قىپ مەنىڭ جارتى جاڭقامدى
جىر جازادى-اۋ، ءجۇز جىلدان سوڭ ءبىر اقىن.
كومەيىنەن ارەڭ ءوتىپ بار ءۇنى،
جانىن تەربەپ سوڭعى ءسوزدىڭ سارىنى.
جاۋاپ بەرىپ وتىر سوڭعى تەرگەۋدە
«حالقىم» دەگەن زامانىن نار ۇلى
كىسەن قىسقان قول-اياعى قۇرىسىپ،
ءبىتىپ بارا جاتىر ەدى قارىمى.
الدىنداعى تاستاي سالعان پاراقتان
اعايىننىڭ قولتاڭباسىن تانىدى.
جەلتوقساندا.
ارقا.
اياز ۇسكىرگەن.
تەرگەۋشى تۇر سۇراق قويىپ مىسقىلمەن.
– بۇل قازاقتى سۇيەسىڭ بە سەن تاعى
«اتىلسىن!» دەپ ارىز بەرگەن ۇستىڭنەن؟!!!
مىناۋ سوزگە بار قايراتىن ۇرلاتىپ،
العاش رەت جاسىپ تۇردى ءمىرجاقىپ.
«سۇيەتۇعىن ودان باسقا حالقىم جوق،
سۇيەمىن عوي، سۇيەم!» دەدى، –
ءتىل قاتىپ.
جارتى جاڭقا قاراڭعىدا لاپ ەتتى
كۇلگە اينالىپ بارا جاتتى ءبىر باقىت.
جومارت اقىن جانىن بەرىپ سۇرادى،
كەشەۋىلدەپ كەلدى اقىرى بۇل ۋاقىت.
ەش سەبەپسىز سۇيەتۇعىن حالقىنا
جىرعا اينالىپ جامىرادى ءمىرجاقىپ.
جارتى جاڭقا جالىنداتىپ وزەگىن
اقىن وتىر ارۋاعىمەن سىرلاسىپ.
قاجىقۇمارعا
قايسارلىق جايلى ولەڭدى
قانجارمەن تاسقا قاشادىم.
ولەڭنىڭ اتىن مەن ەندى
«قاجىقۇمار» دەپ اتادىم.
ساعىنىش كەرنەپ دەنەمدى،
ەرنىمدى توسىپ سامالعا،
ات قويدىم بىتپەي ولەڭدى
قاجىقۇمار دەپ وعان دا.
بەتىمنەن ءسۇيىپ زامانا،
قاسىرەت جايلى جازبادىم.
وعان دا سەنىڭ، قاجى اعا،
اتىڭدى قويا جازدادىم.
قامالاپ سيقىر سىرلى ءبىر
جاعانىڭ ءدامى بۇيىرماي،
مۇحيتتا قالدىڭ ءبىر عۇمىر
شولمەككە سالعان ديۋداي.
ۇلتىڭنىڭ رۋحى اتاندىڭ.
اق ءتانىڭ الىس قالدى ءارى –
شاۋەشەك دەيتىن شاحاردىڭ
قالقالاپ جاسىل تالدارى.
پىكىر قالدىرۋ