i-Latin نۇسقاسى

باستى ۇستانىم

1) الىپپە تەك تازا لاتىن تاڭبالىرانان قۇرالۋ كەرەك (Ӓ، Ӧ، Ğ سياقتى تۇرىك-ازىربايجان الىپپەسىندە كەزدەسەتىن دياكريتيكا قوسىلماۋ كەرەك)؛

2) قازاقشا ءا، ءو، ع سياقتى ءتول دىبىستاردى جويماستان، ولاردى دا الىپپەگە ەنگىزىپ، ولارعا دەربەس ورىن بەرۋ كەرەك؛

3) الىپپە تەك ءارىپ تاڭبالارىنان تۇرۋ كەرەك، دايەكشە (‘ - اپوستروف) سياقتى ارنايى تاڭبالاردى قولدانباۋ كەرەك؛

4) ءارقيلى وقىلۋ مۇمكىندىگىنە (رازنوچتەنيە) جول بەرىلمەۋ كەرەك؛

5) قوس تاڭبالى ديگراف ءارىپتى مەيلىنشە ازايتۋ كەرەك؛

6) وقىلۋى مەيلىنشە جەڭىل ءارى ادەمى كورىنۋ كەرەك.

 قۇراستىرۋ

جالپى ءا، ءو، ءۇ، ءى ارىپتەرىن كورسەتۋدىڭ 3 جولى بار:

1) جىڭىشكەلىك بەلگىنى توبەسىنە قويۋ (ۋملاۋت) - Ӓ، Ӧ، Ü، Ï

2) جىڭىشكەلىك بەلگىنى قۇلاعىنا قويۋ (اپوستروف) – A`، O`، U`، I`

3) جىڭىشكەلىك بەلگىنى قاسىنا قويۋ (ديگراف) – A+، O+، U+، I+

بۇل نۇسقادا جىڭىشكەلىك بەلگى رەتىندە "i" تاڭباسى الىندى.

 تۇسىنىكتەمەلەر

1) قازاق تىلىندە "a" ءارپى مەن "i" ءارپى بىرگە كەلەتىن، ياعني "اi" بولىپ تىركەسىپ كەلەتىن ءسوز بولمايدى. سول سەبەپتى "ءى" ءارپىن بۇل جەردە "جىڭىشكەرتۋ تاڭبا" رەتىندە قولدانىپ، بۇل "ai" ديگرافىمەن "ءا" دىبىسىن بىلگەلەسەك بولادى، بۇل ءارقيلى وقۋعا (رازنوچتەنيە) مۇمكىندىك تۋىنداتپايدى. سول سياقتى "oi"، "ui" بولىپ تىركەسىپ كەلەتىن دە ءسوز بولمايدى. سول سەبەپتى ول ديگرافتارمەن "ءو" جانە "ءۇ" دىبىستارىن بەلگىلەسەك ءارقيلى وقۋعا جولىقتىرمايدى.

 2) قازاق تىلىندە "ى" ءارپى مەن "ءى" ءارپى كوپ جاعدايدا پراكتيكا جۇزىندە دىبىستالىپ وقىلمايدى نەمەسە وقىلۋىندا ەش ايىرماشىلىق بايقالمايدى. (س.ەرعالي: "قازاق تىلىنە فلەكتيۆ ءالىپبي ەمەس، ۇندەستىك ءالىپبي كەرەك" ينتەرۆيۋىن وقىڭىز.) ويتكەنى ول ەكەۋى دە ءسوز سوڭىندا كەلگەن جاعدايدا دا ەكپىنسىز وقىلاتىن ارىپتەر (بەزۋدارنىە) ("بولادى"، "كەلەدى"). تەك ءسوز تۇبىرىندەگى ءبىرىنشى بۋىندا عانا ("تىس"، "ءتىس") ايىرماشىلىقتى قاجەت ەتەتىن جاعداي تۋىندايدى. باسقا جاعدايدىڭ بارىندە-دەلىك ەش ايىرماشىلىقتى قاجەت ەتپەيدى نەمەسە ءتىلىمىزدىڭ ۇندەستىك زاڭى ارقىلى قانداي دىبىس وقىلاتىنى وڭاي اجىراتىلىپ تۇرادى. سوندىقتان ەكەۋىن دە ءبىر "ءى" تاڭباسىمەن تاڭبالاۋعا بولادى. مىسالى "qasiq" ("قاسىق" – وقىلۋى "قاسق")، "jemis" ("جەمىس" – وقىلۋى "جەمس"). ال جىڭىشكە "ءى" ەكەنىن انىق كورسەتۋ كەرەك بولعان جەرلەردە 1-تۇسىنىكتەمەدەگى ەرەجەگە ساي "جىڭىشكەرتۋ تاڭباسىن" جالعاپ "ii" ديگرافىمەن تاڭبالاۋعا بولادى. مىسالى "is" (ىس)، "iis" (ءىس)، "tis" (تىس)، "tiis" (ءتىس)، "biilim" (ءبىلىم)، "tinis" (تىنىس). قازاق تىلىندە "ى" ءارپى قوسارلانىپ "ىى" بولىپ كەلەتىن ءسوز بولمايتىندىقتان بۇل ەرەجە ەشقانداي ءارقيلى وقۋعا (رازنوچتەنيە) جولىقتىرمايدى.

 ۇندەستىك زاڭى بويىنشا جىڭىشكەلىك بەلگى ءتۇبىرسوزدىڭ تەك العاشقى بۋىنىندا عانا تالاپ ەتىلەدى، كەيىنگى بۋىنداردا تالاپ ەتىلمەيدى، مىسالى biilim – ءبىلىم. سونداي-اق جىڭىشكەلىك بەلگىنىڭ ءرولىن بۋىن باسىنداعى ك/گ ارىپتەرى نەمەسە كەيىنگى بۋىنداعى ە ءارىپى دە اتقارا الادى. بۇل كەزدەردە ارنايى جىڭىشكەلىك بەلگى قويۋ تالاپ ەتىلمەيدى، مىسالى: kim (كىم)، kun (كۇن)، Sultandiki (سۇلتاندىكى)، suwret (سۋرەت)، kuwalik (كۋالىك)، koriw (كورۋ)، alem (الەم)، salem (سالەم)، areket (ارەكەت)، gul (گۇل).

 3) قازاق تىلىندە "ڭ" دىبىسى "ng" ديگرافى ارقىلى تاڭبالانعاندا كەيبىر سوزدەر جاڭا الىپبيدە بىردەي جازىلىپ، دۇرىس وقىلمايدى. مىسالى، "كۇنگى، كۇڭى" دەگەندەر ەكەۋى دە "kungءى" بولىپ بىردەي جازىلادى. بۇدان ءارقيلى وقۋ تۋىندايدى. سوندىقتان وسىنداي قايشىلىقتاردى بولدىرماس ءۇشىن كەلەسى ەرەجەنى قابىلداۋ كەرەك: ەگەر سوزدە "ن" دىبىسىنان كەيىن "گ" دىبىسى تىركەسىپ كەلسە، وندا وسى "ن" دىبىسى ءتىلدىڭ ايتىلۋ جانە ەستىلۋ زاڭىنا سايكەس ءۇندى "ڭ" دىبىسىنا اينالىپ جازىلادى. مىسالى، "كۇنگى" دەگەن ءسوزدى دىبىستالۋىنا سايكەس "كۇڭگى" دەپ جازۋ كەرەك، سوندا "كۇنگى" جانە "كۇڭى" سوزدەرى لاتىن ارىپتەرىمەن ارتۇرلىشە جازىلاتىن بولادى، ياعني "كۇنگى" = "kunggi" جانە "كۇڭى" = "kungi". وسىلاي ءارقيلى وقۋ جولى جابىلادى.

4) قازاق تىلىندە "ع" ءارپى مەن "ھ" ءارپى بىرگە كەلەتىن، ياعني "عھ" بولىپ تىركەسىپ كەلەتىن ءسوز بولمايدى. سول سەبەپتى بۇل "gh" ديگرافىمەن "ع" دىبىسىن بىلگەلەسەك بولادى، بۇل ءارقيلى وقۋعا (رازنوچتەنيە) مۇمكىندىك تۋىنداتپايدى.

 ەرەجە

"ۋ" ءارىپى قازاق تىلىندە نەگىزى داۋىسسىز دىبىس. ءبىراق ول داۋىسسىز دىبىستان كەيىن كەلسە، داۋىستىعا اينالىپ، ۇۋ،ءۇۋ (ىۋ، ءىۋ) بولىپ وقىلادى. سوندىقتان داۋىستى ۋ ءارىپى ءتۇبىرسوزدىڭ العاشقى بۋىنىندا UW، كەيىنگى بۋىنداردا (IU) تۇرىندە جازىلادى. مىسالى: "suw" – سۋ (سۇۋ)، "eliw" – ەلۋ (ەلىۋ)، "quwaniw" – قۋانۋ (قۇۋانىۋ)، ت.س.س.. ال ي مەن ي كەرىسىنشە. ول ەكەۋىن ءبىر Y تاڭباسىنا بىرىكتىرگەندىكتەن، ەگەر ول داۋىسسىز دىبىستان كەيىن كەلسە، داۋىستىعا اينالىپ، "ءىي" دەپ وقىلادى. سونىڭ ىشىندە جىڭىشكە ي – Y، ال جۋان ي – IY بولىپ تاڭبالانادى ("ءتيىن" – وقىلۋى "ءتىيىن" – جازىلۋى "tyin"، "تيىن" – وقىلۋى "تىيىن" – جازىلۋى "tiyin"): "by"- بي (ءبىي)، "ty"- تي (ءتىي)، "tyin"- ءتيىن (ءتىيىن)، "tiyin"- تيىن (تىيىن)، "siyir" - سيىر (سىيىر)، "yne" - "ينە"، "qiyanat"  - قيانات (قىيانات)، ت.س.س.

 ەسكەرىلگەن جايتتار:

1) دايەكشەنى (‘ - اپوستروف) پايدالانۋدان باس تارتىلدى. الىپپە تەك ارىپتەن تۇرۋ كەرەك، مەيلى قوستاڭبالى ارىپتەن بولسا دا. دايەكشەلى ارىپتەن گورى قوستاڭبالى ءارىپ دۇرىس. ويتكەنى ول، بىرىنشىدەن، ءسوزدى ءبولىپ قايتا جالعاعانداي ۇسقىنسىز سۋرەت بەرەدى (sa'ndi - ءساندى). جانە ەكىنشىدەن، كەيدە دايەكشەنى دە قابىلدامايتىن جەرلەر بولادى. مىسالى سايتتىڭ اتى (ۆەب-ادرەس): a'lippe.kz دومەن بولمايدى. دومەن اتى دايەكشەنى قابىلدامايدى. وسى سياقتى پروبلەمالارعا ۇرىنباس ءۇشىن الىپپەمىز تەك ارىپتەن عانا تۇرۋ كەرەك. جانە ءبىر مىسال: "ءسان.قز" دەپ سايت اشاتىن بولساڭىز san.qz (سان.قز) دەپ اشۋ كەرەك بولادى. سودان "ءسان" ءسوزى مەن "سان" ءسوزى ومونيمدەي بولىپ كەتۋى مۇمكىن. سولاي "ءا"، "ءو"، "ءى" سياقتى ءتول دىبىستارىنا نۇقسان كەلۋ ءقاۋپى بار.

2) "جىڭىشكەرتۋ تاڭباسى" رەتىندە كەي نۇسقالاردا "ە" ۇسىنىلۋدا (ءا – اە، ءو – وە، ءۇ - ue).  ءبىراق ول ءارقيلى وقۋدىڭ جولىن تولىق جابا المايدى جانە  "ءا"، "ءو"، "ءۇ" ارىپتەرى ماتىندەردە قوسىمشا "ە" ارقىلى جازىلسا ونىڭ سۋرەتى دە شيمالى بولىپ كورىنەدى. 4 جانە 6-شى ۇستانىمدى ەسكەرە وتىرىپ، "جىڭىشكەرتۋ تاڭباسى" رەتىندە "ءى" الىندى، ويتكەنى بۇنىڭ سۋرەتى دە ىقشامدى، ءارقيلى وقۋدىڭ دا جولىن تولىق جابا الادى.

كلاۆياتۋرامەن جازۋعا دا ىڭعايلى، ويتكەنى "ءى" كلاۆيشاسى "o" مەن "u" كلاۆيشالارىنىڭ ورتاسىندا، ەكەۋىنە دە كورشىلەس ورنالاسقان، ياعني "ءۇ" نەمەسە "ءو" ارىپتەرىن جازعاندا قولدىڭ ءبىر سەرمەۋىمەن-اق "ui" نەمەسە "oi" قوس تاڭباسىن قوس ساۋساقپەن ءبىر-اق باسۋعا بولادى.

قازاق تىلىندە "ءا"، "ءۇ" جانە "ءو" ارىپتەرى ءسوزدىڭ تەك 1ء-شى بۋىنىندا عانا كەلەدى، ياعني ماتىندە وتە سيرەك كەزدەسەدى. سوندىقتان بۇلار ءۇشىن تازا لاتىن تاڭباسىنان تىسقارى ارنايى سيمۆول ەنگىزبەي-اق، ولاردى ديگرافپەن بەلگىلەي سالساق الدەقايدا ۇتىمدى بولادى.

 3) كەي نۇسقالاردا "ج" دىبىسىن "zh" ديگرافىمەن تاڭبالاۋ ۇسىنىلۋدا. ءبىراق ول ديگراف سانىن كوبەيتەدى جانە ءارقيلى وقۋ پايدا بولادى. بۇل نۇسقادا، 5ء-شى جانە 6-شى ۇستانىمعا سايكەس، "ج" – "J" بولىپ تاڭبالاندى. بۇدان "ي" – "Y" بولدى، ال "ى" جانە "ءى" – ەكىنشى تۇسىنىكتەمەگە سۇيەنە وتىرىپ ءبىر "ءى" بولىپ بىرىكتىرىلدى. جانە "ى" ءارپى قازاق تىلىندە وتە كوپ كەزدەسەتىندىكتەن، وعان "y" تاڭباسىن گورى "ءى" تاڭباسى بەرىلسە، ىقشامىراق ءارى ادەمىرەك كورىنەدى (مىس: "تىنىمدى" – "tynymdy"، "tinimdi"؛ "قىرىقمىلتىق" - "qyqryqmyltyq"، "qiriqmiltiq").

 4) كەي نۇسقالاردا "ش" دىبىسىن "sh" ديگرافىمەن تاڭبالاۋ ۇسىنىلۋدا. ءبىراق ول ديگراف سانىن كوبەيتەدى جانە ءارقيلى وقۋ پايدا بولادى. 1929-1940 جج ارالىعىنداعى بۇرىنعى لاتىن الىپپەمىزدە "س" تاڭباسىمەن "ش" دىبىسى تاڭبالانعان. جانە كەيبىر تۇركى ەلدەردە "Ç" تاڭباسىمەن "چ" دىبىسى تاڭبالانادى، سوعان سايكەستەندىرىلىپ بۇل نۇسقادا "س" تاڭباسىمەن "ش" دىبىسى تاڭبالاندى.

5) كوپتەگەن تۇركى ەلدەردىڭ لاتىن الىپپەسىندە كيريلليساداعىداي "X" دىبىسى "X" تاڭباسىمەن قالا بەردى (وزبەك، ءازىربايجان). سوعان سۇيەنىپ بۇل نۇسقادا دا سولاي قالدى. ال "قاھارمان"، "گاۋھار"، "اھلەۋ"، "ۇھلەۋ"، "جاھان" سوزدەرىندە كەلەتىن كيريلليساداعى "ھ" دىبىسى جايىندا ا.بايتۇرسىنوۆ بىلاي دەگەن: "بۇل ءارىپتى قازاق الىپپەسىنەن شىعارعاندا مۇنىمەن جازىلاتىن  سوزدەر از دەپ شىعارىپ ەدىك. از بولعانمەن تىلدە بار دىبىس بولعان سوڭ، جوقتىعى سەزىلەتىنى كورىنەدى ... قازاق تىلىندە ساقتالۋعا از دا بولسا اقىسى بار "ھ"، ويتكەنى "ھ" دىبىسىمەن ايتىلاتىن قازاقتىڭ ءوز تىلىندە از دا بولسا، سوزدەر بار". سول سەبەپتەن "ھ" دىبىسىن الىپپەدە قالدىرىپ، ونى ۇيرەنشىكتى "h" تاڭباسىمەن بەلگىلەگەن دۇرىس سانالدى.

6) "ع" دىبىسىن "gh" ديگرافىمەن تاڭبالاعاننىڭ مىناداي ۇتىمدى تۇستارى بار:

بۇل دىبىستى حالىق لاتىنشا بۇگىنگى كۇنگە شەيىن سولاي تاڭبالاپ ۇيرەنىپ قالعان؛

كلاۆياتۋرامەن دە جازۋعا قيىنعا سوقپايدى، ويتكەنى "g" كلاۆيشاسى مەن "h" كورشىلەس ورنالاسقان، ياعني "ع" ءارىپىن جازعاندا قولدىڭ ءبىر سەرمەۋىمەن-اق "gh" قوس تاڭباسىن قوس ساۋساقپەن ءبىر-اق باسۋعا بولادى؛

تىلدە "گھ" بولىپ تىركەسىپ كەلەتىن ءسوز بولمايتىندىقتان "gh" ديگرافى ءارقيلى وقۋعا جولىقتىرمايدى.

 قورىتىندى

ا26-نىڭ ەكى ۇتىمدى تۇسى بار جانە بولۋى ىقتيمال ەكى كەمشىن تۇسى بار.

ونىڭ ەكى ۇتىمدى تۇسى (سايكەسىنشە بۇلار دياكرەتيكالىق ءالىپبيدىڭ كەمشىن تۇستارى بولىپ تابىلادى):

1) امبەباپتىعى – كەزكەلگەن قۇرىلعىدا قازاقشا جازا الاتىندىعى،

2) گلوبالدىعى – جەردىڭ كەزكەلگەن بۇرىشىندا قازاقشا جازا الاتىندىعى.

ال بولۋى ىقتيمال ەكى كەمشىن تۇسى:

1) ديگرافتىڭ سەبەبىنەن سوزدەر تىم ۇزارىپ، شۇبىرىڭقى، ۇسقىنسىز بولۋى ىقتيمالى،

2) ديگرافتىڭ سەبەبىنەن سوزدەر ءارقيلى وقىلىپ، شاتاستىرۋعا جولىقتىرۋى ىقتيمالى.

الايدا بۇل نۇسقا وسى ەكى، بولۋى ىقتيمال، كەمشىن تۇستى جويا العانداي.

سوندىقتان A26-مەن شەكتەلۋدىڭ ەشقانداي پايداسى جوق دەپ ايتاعا بولمايدى، ونى ەلەمەي كەتۋ - ورىندى ەمەس. ونىڭ پايداسى مول، سوعان توقتاۋعا تىرىسۋ كەرەك. ءقايبىر ەل بولماسىن، ولاردىڭ الىپپەلەرى كومپيۋتەر ءداۋىرى كەلمەي تۇرىپ قۇرىلعان. ال بىزدەردە وسى ءداۋىردى ەسكەرە وتىرىپ، جازبالارىمىز كەزكەلگەن ورتاعا وڭاي ءسىڭىستى بولاتىنداي قىپ، 26 تاڭبامەن قۇرىپ شىعۋعا تاماشا مۇمكىندىگىمىز بار. بۇنداي مۇمكىندىك كەزكەلگەن باسقا ەلگە تۋسا، ولار ونى پايدالانىپ قالار ەدى. وسى مۇمكىندىكتى بىزگە نەگە پايدالانىپ قالماسقا؟ سوندىقتان، قازاق ءتىلىنىڭ زاڭدىلىعىن دا قاناعاتتاندىراتىن، ءارى امبەباپ، گلوبالدى، 26 تاڭبادان شىقپايتىن، زاماناۋي، ادەمى، ۇيلەسىمدى نۇسقا ىستەپ شىعۋعا ارەكەت قىلۋ كەرەك. ال تاقا بولماي، راسىمەن دە ونداي نۇسقا ىستەۋ مۇلدەم مۇمكىن ەمەس بولىپ، ودان تىلىمىزگە نۇقسان كەلەتىن بولسا، سوندا عانا امالسىز جول رەتىندە عانا دياكريتيكالىق نۇسقاعا بەت بۇرۋعا بولادى. ات ۇستىندە تۇرىپ جايدان-جاي ديگرافتان شوشىنۋدىڭ قاجەتى جوق. ديگرافتى ساۋاتتى تۇردە ىستەيتىن بولساق ەش زيانى تيمەيدى. وعان اعىلشىن، نەمىس تىلدەرى سياقتى الەمدىك تىلدەر مىسال بولا الادى.

كيريلليسا – Latin

A – A

ءا – Ai

ب – B

ۆ – V

گ – G

ع – Gh

د – D

ە،ە – E

ج – J

ز – Z

ي، ي – Y

ءى، ى – I

ك – K

ق – Q

ل – L

م – M

ن – N

ڭ – Ng

و – O

ءو – Oi

پ – P

ر – R

س – S

ت – T

ۋ داۋىسسىزى – W

ۇ – U

ءۇ – Ui

ف – F

ح – X

ھ – H

ش – C

چ – Ch

الىپپەگە كىرمەيتىن، ءبىراق قولدانىستا بار ارىپتەر:

س (ت+س) – ts

ۋ داۋىستىسى (ءتۇبىرسوزدىڭ العاشقى بۋىنىندا "ۇ+ۋ"، كەيىنگى بۋىنداردا "ى+ۋ") - UW (IW)

ءو (ي+و) - yo

يۋ (ي+ءى+ۋ) - yiw

يا (ي+ا) – ya

Altin kun aspani،

Altin dain dalasi،

Erlikting dastani،

Elime qaraci!

Ejelden er degen،

Dangqimiz ciqti ghoy.

Namisin bermegen،

Qazaghim miqti ghoy!

Qayirmasi:

Mening elim، mening elim،

Guling bolip egilemin،

Jiring bolip togilemin، elim!

Tuwghan jerim mening – Qazaqstanim!

Urpaqqa jol acqan،

Keng baytaq jerim bar،

Biirligi jarasqan،

Tawelsiz elim bar،

Qarsi alghan waqitti،

Manggilik dosinday،

Biizding el baqitti،

Biizding el osinday!

Qaling elim، qazaghim، qayran jurtim،

Ustarasiz awzinga tuisti murting.

Jaqsi menen jamandi ayirmading،

Biiri qan، biiri may bop endi eki urting.

Bet bergende ciraying sonday jaqsi،

Qaydan ghana buzildi sartca sirting؟

Uqpaysing oiz soizingnen basqa soizdi،

Awzimen oraq orghan ongkey qirting.

Oizimdiki dey almay oiz malingdi،

Kundiz kulking buzildi، tuinde - uyqing.

Korseqizar keledi baylawi joq،

Biir kun tirting etedi، biir kun – burting.

Bas-basina by bolghan ongkey qiyqim،

Mineky buzghan joq pa elding siyqin؟

Oizderingdi tuzeler dey almaymin،

Oiz qolingnan ketken song endi oiz irqing.

Aghayin joq narseden eter burting،

Oning da alghan joq pa Quday qulqin؟

Biirlik joq، bereke joq، cin peyil joq،

Sapirildi baylighing، baqqan jilqing.

Basta miy، qolda malgha talas qilghan،

Kuc sinasqan kundestik buzdi-aw cirqin.

Ongalmay boyda juirse osi qirting،

Air jerde-aq jazilmay ma، janim، tirqing؟

Qay jeringnen kongilge quwat qildiq،

Qir artilmas bolghan song، minse qirqing؟

Tiyanaqsiz، baylawsiz bayghus qilping،

Ne tuiser qur kulkiden jirting-jirting.

Ughindirar kisige kez kelgende،

Pic-pic demey qala ma ol da astirtin؟

“On alti jasar chempion” uizindi. Berdibek Soqpaqbaev.

Uljan cecemiz segiz jasar balasi Muratpen ekewi cay iicip otir. Alasa donggelek stol، tizerley otirghan Muratting kokireginen keledi. Ol cayinan urttap jatip، qarsi aldinda otirghan cecesine kozining astimen qarap qoyadi.

- Iic، iic، - deydi cecesi، - toyip al، ciraghim.

Murat eki kese cay iicti de:

- Toydim، - dep orninan turdi.

Uljan cayin uzaq iicti. Ol kisining caydi uzaq iiciwi Muratti jaliqtirip jiberdi.

Cecesi airi qarap، aili cay iicip otir. Esik ol kisige biir qirin bolatin. Murat juirgen dibisin biildirmey، eptep basip، esikke bardi. Cecesi oni bayqaghan joq.

Muratting esikti biildirmey acqisi keldi. Eki kozi cecesinde bolip، iyighimen yterip korip edi، esik acila qoymadi. Odan gori qattiraq yterip qalghanda، esik ciyq etti de acilip ketti.

Uljan cecemiz jalt qaraghanda، zimirap jonelgen Muratting okcesin ghana korip qaldi. Esik tars etip qayta jabildi.

Murat jugirgen boyi Sadiqting uiyine keldi de oni tisqa ertip ciqti.

قۇراستىرعان – ءادىل عاني،

ماتەماتيك، باعدارلاماشى