– ۇستانىمىڭىز قانداي؟

– مەنىڭ باستى ۇستانىمىم  قازاققا قىزمەت ەتۋ. ونەر ادامى، كومپوزيتور بولعاندىقتان، ۇلتتىق بولمىسقا ساي دۇنيەلەر جازۋ جانە جازعانىڭا ساي ءومىر ءسۇرۋ.

– كەز-كەلگەن شىعارماشىلىق ادامى ۇلكەن دۇنيە جازۋدى ارمان ەتەدى. ءسىز سول شاعارماشىلىقتاعى ۇلكەن دۇنيەڭىزدى جازا الدىڭىز با؟ الدە بولاشاقتىڭ ەنشىسىندە مە؟

– دۇنيەنىڭ ءوزى ارماننان جاراتىلعان عوي. ءبىر ارمانىڭا جەتسەڭ ەكىنشى ارمان قول بۇلعايدى. مەن بالا كەزىمنەن اتا-انا دەگەن ەگىز ۇعىمعا ارناپ تۇتاس ءبىر ءبۇتىن دۇنيە جازسام دەپ ويلادىم. ونىڭ دالەلى «ءبىر بايتەرەك، ءبىر شىنار» ءانىم. العاش وسىعان ءان جازدىم. اپكەم باقىت نازاربەكوۆا ءسوزىن جازدى. ءسويتىپ بالا ارمانىم ءان بولىپ حالىقتىڭ جۇرەگىنە جول تارتتى. بۇل ءان مەنىڭ ءتولقۇجاتىم ىسپەتتەس، بالا ارمانىمنىڭ جەتىستىگى. جانە الداعى ۋاقىتتا دا ۇلكەن دۇنيەلەر جازسام دەپ ارماندايمىن.

– جاڭا اپكەم وسى ءانىمنىڭ ءسوزىن جازدى دەپ جاتىرسىز. دەمەك وتباسىڭىز دا ونەردەن قۇرالاقان ەمەس بولعانى عوي…

– ونەرگە جاقىن ەمەس جان جوق شىعار. بارلىعى تەكتەن كەلەدى عوي. اتام نازاربەك دومبىرا تارتقان ەكەن. اكەم دە اجەپتاۋىر دومبىراشى. انام اۋىل اراسىندا تانىمال ءانشى. اپكەم دە ولەڭ جازدى، اڭگىمە جازدى. مەنىڭ العاشقى ۇستازىم دا سول اپكەم. ەكىنشى ىقپال ەتكەن دۇنيە مەنىڭ اباي، مۇحتار، شاكارىم تۋعان ۇلىلار توپىراعىندا دۇنيەگە كەلۋىم بولسا كەرەك.

– ءسىزدىڭ اندەرىڭىزدى تىڭدايمىز، ءوزىڭىز تەلەارنا، راديولاردان سيرەك شىعاسىز. جالپى ءسىزدىڭ ورتادان وقشاۋلانۋىڭىزدىڭ سىرى نەدە؟

– ءجون-جوسىقسىز جىلتىڭداپ، تانىمالدىلىققا ەسسىز ۇمتىلۋ مەنىڭ بولمىسىمدا جوق. ەلگە شاما-شارقىمشا قىزمەت ەتىپ جاتقاننان كەيىن، ەلدىڭ مۇڭ-مۇقتاجىن جازۋ، ونەرىممەن وسىعان ءبىر ءۇن قاتىپ، ۇلەس قوسۋ مەنىڭ مىندەتىم. ال، اقپارات قۇرالدارى شاقىرىپ جاتسا بارۋعا تىرىسام. بۇل ءبىر جاعىنان ماعان دا قاتىستى ەمەس شىعار.  ءارتۇرلى دەڭگەيدە حابارلار وتەدى.  شوۋ باعدارلامالارعا قاتىسقام جوق.

– ءبىرىنشى ءان تۋىپ سوعان لايىق ءسوز ىزدەيسىز بە، جوق اقىنداردىڭ ولەڭىن وقىپ سوعان ءان ءوزى ورالادى ما؟

– كوبىنەسە مەن سوزگە جازام. ءار اقىننىڭ بولمىسىنا بويلاي وتىرىپ ءان جازام. اقىنداردىڭ تابيعاتى بىر-بىرىنە ۇقسامايدى، سوعان ساي اندەرىم دە بىر-بىرىنە ۇقساماي ءبىتىمى بولەك دۇنيە بولىپ تۋىپ جاتادى. اباي اتامىزعا ءوز ستيلىندە، شاكارىم اتامىزعا ءوز ستيلىندە، مۇقاعاليعا ءوز ستيلىندە كەلىپ تەرەڭىنە بويلاعاندا عانا شىنايى شىعارما تۋادى دەپ ەسەپتەيمىن. ال كومپوزيتوردىڭ ءوز ءستيلى بارلىق شىعارماسىنان كورىنىس تابادى. ءبىر اتا-انانىڭ ون بالاسى بولسا سونىڭ ءارقايسىسىندا اتا-انانىڭ جەكە قاسيەتتەرى، مىنەزدەرىنىڭ ءبىر بولشەكتەرى كورىنەدى عوي. كومپوزيتورلاردا دا سولاي…

– ءومىردى ۇلكەن كوش دەسەك كەشەگىمەن بۇگىندى جالعاستىرۋشى ءسىز ءبىر التىن كوپىرسىز. كىمدەردەن ۇستاز تۇتىپ باستاۋ الدىڭىز، كىمدەرگە ۇستازدىق ەتىپ جالعاساسىز؟

– دۇرىس ايتاسىز. باستاۋ وتكەننەن الىنادى. وتكەنسىز بۇگىن جوق، بۇگىنسىز ەرتەڭ جوق دەگەن سياقتى. كەشەگى اقان سەرى، ءبىرجان سال، ەستاي، كەيىنگى اباي مەكتەبى ودان بەرى ءوزىمنىڭ ۇستازىم تەمىرجان بازاربايەۆ، قازاق ءۆالسىنىڭ كارولى ءشامشى اعامىز، ەسكەندىر، اسەت اعالارىمىز، بەكەن جاماقايەۆ اعالارىمىز. مىنە، «بولماساڭ دا ۇقساپ ب ا ق» دەيدى عوي. ءبىز وسى كىسىلەرگە ەلىكتەپ وستىك. بۇلاردىڭ ءستيلى ءارتۇرلى بولعانمەن بارلىعى ۇلتتىق بولمىسقا ساي قازاقي دۇنيەلەر جازدى. الدىمىزداعى قۇبىلا وسى اعالارىمىز بولدى. اعالارىمنىڭ جولىمەن ءجۇرىپ كەلەمىن. اردان اتتاپ اقشا ءۇشىن باسقالاردىڭ قاڭسىعىن كوشىرمە جاساعان جەرىم جوق. بۇگىنگى اندەردىڭ بولمىسىنان شوشيمىن. ۇلتتىق ناقىش، ۇلتتىق بوياۋ اتىمەن جوق. كوبى جان-جاقتان كەپ جاتقان جالاڭ كوشىرمە. جاستارىمىزدىڭ ساناسىن ۋلاپ جاتىر. بۇل دۇنيەلەرگە ءبىر تيىم بولۋى كەرەك قوي. قازاق ونەرىنىڭ ونىڭ ىشىندە ءاننىڭ وسىنشالىق قۇلدىراعان كەزەڭى بولماعان شىعار. بىزدە ساحنا مادەنيەتى مۇلدەم جوق. انشىلەرىمىز فونوگراممامەن كونسەرت بەرەدى. ال، اقشاعا بيلەت ساتىپ العان حالىق جاندى داۋىستا ءان تىڭداۋعا قۇقىلى عوي. اربىردەن سوڭ بۇل حالىقتى الداپ، اقىماق ەتۋ.  كورشى وزبەكتەردىڭ ءوزى ساحنا مادەنيەتى تۋرالى زاڭ قابىلدادى. بىزگە دە وسى دۇنيە اۋاداي قاجەت.  ەڭ سۇمدىعى انشىلەرىمىز ءبىر كۇندە 8-9 ءان جازامىز دەپ ەفيردەن ماقتانىپ جاتىر. بۇل ونەرگە دەگەن جاۋاپكەرشىلىكتىڭ تومەندەپ كەتكەندىگى.  ەگەر فونوگرامماعا تيىم سالىنسا شىن جۇلدىزدار جارقىرار ەدى. 

– ءقازىر انشىلەر ءاندى تويعا ارناپ جازىپ جاتقان سياقتى. وسى توي ءبىزدىڭ ونەردى ءوشىرىپ جاتىر ما، ءوسىرىپ جاتىر ما؟

– قازاق تويشىل حالىق قوي. بار جيناعانىن تويعا شاشاتىن ەلمىز. مەنىڭشە توي دەگەن تاربيە قۇرالى بولۋ كەرەك. سەبەبى حالىقتىڭ جينالاتىن، ۇيرەنەتىن جەرى توي. ۇلتتىق ەرەكشەلىگىمەن تويلانسا.

ءقازىر حالىق ءان ايتۋدان قالىپ بارادى. تويعا بارسا اسابالار  وعان مۇمكىندىك بەرمەيدى.  تويدى تۇزەۋىمىز كەرەك. توي تاربيە كوزىنە اينالۋعا ءتيىس. ارنايى تويعا ءان جازدىم دەپ ايتا المايمىن. جۇرەگىمدى نە تەربەيدى مەن سونى جازىپ كەلەم.

ال، بۇگىنگى ورىنداۋعا كەلەر بولساق، مەنىڭشە ناعىز ءانشى ءان ايتقاندا ءوزىن ۇمىتۋ كەرەك. سەبەبى ول حالىققا جۇرەگىمەن جەتكىزسەم دەپ ءاننىڭ ىشىنە ەنىپ ءوزى دە سول انگە اينالىپ كەتەدى. ال، بۇگىنگى فونوگراممامەن  باسقا ەلدىڭ قاڭسىعىن كوشىرىپ ءان ايتىپ جۇرگەندەرگە قاراساڭ سەكىرىپ بيلەيدى، ءوز-وزىن سيپالاپ، شاشىن جايىپ نەشە ءتۇرلى قىلىق كورسەتەدى. قاراپ وتىرىپ قايران قالاسىڭ…

ءقازىر اندەردى تىڭداپ وتىرساڭ تولعان ۇرلىق، كىرمە اندەر. وسى قوعامداعى بەيجايلىقتى پايدالانىپ ءبىراز پىسىق ادامدار ءارتۇرلى باعىتتاعى اندەردى اكەپ كىرگىزدى.  بىرەۋ ۇيعىردان، بىرەۋ قىرعىزدان، قىتايدى، لاتىن امەريكانى، سەربيانى، ارمياندى اكەپ جاتىر. بۇلاردىڭ ويلاعاندارى ۇلتتىق مۇددە ەمەس، كوممەرسيالىق مۇددە. قالتامدى تولتىرسام، جاعدايىمدى جاساسام دەگەن اڭگىمە. ولار ارينە قالتاسىن تولتىرىپ جاتقان شىعار ءبىراق بىزدەگى جاس بۋىننىڭ باسقاشا تاربيەلەنۋىنە، ۇلتتىق سانانىڭ قالىپتاسۋىنا كەرى اسەر ەتكەنى ءسوزسىز. دىنگە ءارتۇرلى سەكتالار كىرگەنى سياقتى، انگە دە باسقا اعىمدار كەلىپ جاتىر. وسىلاي كەتە بەرەتىن بولسا ەرتەڭگى جاس ۇرپاق «چيپ-چيپ»، «اسپانعا قارايمىن، جۇلدىزدى سانايمىن» دەگەن سياقتى اندەردى حالىق ءانى دەپ قابىلداۋى مۇمكىن عوي. توي دەڭگەيىنەن وي دەڭگەيىنە ءوتۋىمىز كەرەك…

ەستى اندەردىڭ بارار جەر، باسار تاۋى ۇلتتىق ارنا، قازاق راديولارى. مۇنىڭ بارلىعى رەيتينگ ءۇشىن ەمەس، ۇلت ءۇشىن قىزمەت ەتۋى كەرەك.  سەبەبى، ءبىز ءۇشىن ۇلتتان قىمبات، ونى ساقتايتىن ۇرپاقتان قىمبات دۇنيە جوق.

– قازاق ەلى دە الەمنىڭ ءبىر بولشەگى. سوندىقتان دا الەمدە بولىپ جاتقان وزگەرىستەر، ونەردەگى دامۋلار قازاققا اسەر ەتپەي قويمايدى. بۇل تۇرعىدان كوزقاراسىڭىز قالاي؟

– جاقسى. الەمنەن اجىراماۋىمىز كەرەك. ول زاڭدىلىق. ماسەلە الەمدەگى جاڭالىقتاردى قالاي قابىلداۋىمىزدا. مىسالى اباي اتامىز، شاكارىم اتامىزعا قاراڭىزشى. ەۋروپانىڭ كلاسسيكالىق ءان ۇلگىسىن قالاي قازاقىلاندىردى. «كوزىمنىڭ قاراسى»، «ايتتىم، سالەم، قالامقاس» عاجايىپ دۇنيە عوي. شاكارىم بابامىز شىعىسپەن ۇندەسىپ قازاقى دۇنيە جاسادى. بۇل بىزگە تەڭدەسىز ۇلگى. ءشامشى اعامىز «قازاق ءۆالسىنىڭ كارولىنە» اينالدى. وعان دەيىن مۇنداي ءان بولمادى عوي. ەۋروپادان الا وتىرىپ تازا كوشىرمەي قازاقي ءبىر الەم جاساپ كەتتى. سونىڭ ءبارىن ءوزىنىڭ جۇرەگىنەن وتكىزدى. ۇلتتىق بوياۋ ەنگىزىپ بارىپ قابىلدادى. ونداي اندەر ماڭگىلىك. ال، بۇگىنگىلەر تىكەلەي كوشىرمە جاساپ جاتىر. تۇپتىڭ-تۇبىندە وسىنىڭ اق-قاراسىن ايىراتىن ۇرپاق كەلەر دەپ ويلايمىن.

– ولەڭ دەگەن تۋمايدى جايشىلىقتا،

ولەڭ دەگەن تۋلايدى قايشىلىقتا دەيدى مۇقاعالي اعامىز. ءسىزدىڭ وسى قوعامدا بولىپ جاتقان قايشىلىقتارعا ءۇن قوسقان اندەرىڭىز بار ما؟

– قازاقتىڭ جىكشىلدىككە، رۋشىلدىققا بولىنگەنىنە قاراپ قاتتى نالىعان شاقتا «مەن قازاقپىن» ءانى ومىرگە كەلدى. بار قازاقتى بىرلىككە، تۇتاستىققا شاقىردىم. ۇلتتىق تۇلعالاردى ءبولىپ-جارماي تانۋعا، ناسيحاتتاۋعا ۇندەدىم. ءبىز ءبىر كەزدەرى وكىنىشكە وراي ەلدىك دەڭگەيدەگى بابالارىمىزدى رۋلىق دەڭگەيگە ءتۇسىرىپ الدىق. قولىندا بيلىگى بار اعالارىمىز اۋىلدىق دەڭگەيدەگى بابالارىن رەسپۋبليكالىق دەڭگەيگە كوتەردى، كوشەگە اتتارىن بەردى. «قولىڭدا باردا، قونىشىڭنان باس» دەگەن كوزقاراستا بولدى. بۇل رۋحانياتىمىزدى قۇلدىراتتى.

تاعى ءبىر «قۇرالايىم» دەگەن ءان جازدىم. ءبىزدىڭ قازاق اعايىندار ءوزى قازاق بولا تۇرا بالالارىنا باسقا ۇلتتىڭ اتتارىن قويا باستادى. بۇل بۇگىنگە دەيىن قوعامداعى ۇلكەن دەرتكە اينالىپ كەلەدى. سول جانىما باتىپ 15 قازاق قىزىنىڭ اتى بار «قۇرالايىم» ءانى ومىرگە كەلدى. ءبىز قازاقتىڭ ءتىلى باي دەيمىز ال، ات تاپپاي جۇرگەن اعايىننىڭ ءتۇرى اناۋ. بالانىڭ ەسىمى تاعدىرىنا اسەر ەتەدى دەپ بۇگىن عىلىم دالەلدەپ جاتىر. ونى بابالارىمىز و باستا بىلگەن. ەسىڭدى تۇزەۋ، ەسىمىڭدى تۇزەۋدەن باستالسا كەرەك.

وسى جاقىندا عانا اقىن ايان مەيراش باۋىرىمنىڭ سوزىنە  «قايدا كەتىپ باراسىڭ؟!» دەگەن ءان جازدىم. ماقسات بۇگىنگى قازاق قىزدارىنا وي سالۋ. شىنىندا دا ءبىز قايدا كەتىپ بارامىز… كەشە 50 مىڭ تەڭگەگە تۇنگى كلۋبتا قازاق قىزى شەشىنىپ جاتىر. سۇمدىق قوي… قىز بەتىمەن كەتسە ۇلتتىڭ قۇرىعانى. قىز تاربيەسىن ۋىسىمىزدان شىعارىپ الدىق. جۇرەگىم اۋىرادى…

– حالقىمىز تالاي اۋىر كەزەڭدەردى باسىنان وتكەردى. قانشاما ۇلتتىق دۇنيەمىزدەن ايىرىلىپ قالدىق. سول جوعالتقان دۇنيەلەرىمىزدى تۇگەندەي الدىق پا؟

– ناسيحات از. كەشەگى الاشتىقتاردى ۇرپاققا دارىپتەۋىمىز كەرەك. جاستاردىڭ ساناسىنا شىنايى جەتكىزىلسە ۇرپاق ويانادى دەپ ويلايمىن. ويتكەنى قازاقتىڭ تەگى وتە مىقتى حالىق. جاستار اقىلدى عوي تەز قابىلدايدى. تەك سولارعا ءتيىمدى جەتكىزۋدىڭ فورماسىن تابۋ كەرەك سياقتى. قازاقتىڭ بىرلىگىن ناسيحاتتاۋ كەرەك. جۇز-جۇزگە بولمەي قازاققا قىزمەت ەتكەن تۇلعالاردى ءار قازاق ماقتان تۇتۋى كەرەك. بۇگىنگى ەلىم-جەرىم دەپ جۇرگەن تۇلعالار سول سوزدەرىنە لايىق بولىپ جۇرسە ەكەن دەپ ارماندايمىن. وكىنىشتىسى سول كوپ جاعدايدا بۇگىنگى زيالى قاۋىمنىڭ ءسوزى مەن ءىسى سايكەس كەلمەي جاتادى. 

– انمەن ۇرپاقتى تاربيەلەي الامىز با؟

– ءبىز قانشا جىل ورىستىڭ وتارى بولىپ كەلدىك. سوندا ءبىزدىڭ ۇلتتىعىمىزدى ساقتاپ، ۇرپاقتى وسىرگەن دۇنيە ءان بولدى. ءبىر عانا مىسال: ون قازاق ءبىر ورىس كەلسە شۇلدىرلەپ ورىسشا سويلەي جونەلەمىز. سول ادەت ءالى قالمادى.  ال، ءان ايتىلىپ جاتقاندا كىم كىرسە دە ول ۇزىلمەيدى. اياعىنا دەيىن ورىندالادى.  مىسالى ءشامشى اعامىزدىڭ «مەنىڭ قازاقستانىم» ءانى بەس وبلىستى  ورىسقا ءوتىپ كەتۋدەن ساقتاپ قالدى. حالىقتىڭ رۋحىن وياتىپ، بىرلىككە شاقىرا ءبىلدى. يمپەرياعا سەس بولدى. انگە قالاي بولسا سولاي قاراۋعا بولمايدى. ءان – حالىقتىڭ رۋحى. ادام تۋعاندا سويلەپ تۋمايدى، اندەتىپ تۋادى. ۇستازىم تەمىرجان بازاربايەۆ مارقۇم ايتاتىن:

انمەن ادامدى ەمدەۋگە بولادى، انمەن ادامدى جىنداندىرۋعا بولادى، انمەن ادامدى ولتىرۋگە بولادى.  ءقازىر ءبىز جىنداندىرۋ دەڭگەيىندە ءجۇرمىز. قۇداي ودان ساقتاسىن.

ءاندى جاي عانا ناسيحاتتاپ ەمەس، ونى جەتەسىنە جەتكىزىپ ورىنداۋ كەرەك.  مىسالى: جۇسەكەڭدەر شاكەن ايمانوۆ اعامىز وتىرعان جەردە  «جيىرما بەستى»  ايتپاڭدار دەيدى ەكەن. ءار ءانشى وزىنە كەلەتىن ءان تابا ءبىلۋ كەرەك. قاراڭىزشى، ەرلان رىسقاليعا «مولداباي» عالامات كەلەدى.  ايتپەسە ءقازىر تىڭداي قالساڭ  داۋىسى كەلەدى، كەلمەيدى ءداستۇرلى اندەردى بەرىپ جاتادى… بۇل ونەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتى جوعالتادى.

– جالپى ادامنىڭ ءوزىن-وزى تابۋى وتە قيىن دۇنيە دەيدى. ءسىز ءوزىڭىزدى تاپقان ادامسىز با؟

– ءان جازعاندا ءبارىن ۇمىتام. وسى اندەرىمە سۇيەنىپ قيىندىقتارعا دا مويىماي كەلەمىن. سوعان قاراعاندا ءوزىمدى تاپقان اداممىن دەپ ويلايمىن.

– مۇنى ايتقان سەبەبىم كوركەمسۋرەتتە وقىپسىز؟

– يا، بەلگىلى ءبىر سەبەپتەرمەن ونەرگە كەتكەلى تۇرعان جەرىمنەن كوركەمسۋرەتكە كەتىپ قالدىم. ال، ءان مەن سۋرەت بىر-بىرىمەن وتە تىعىز بايلانىستى دۇنيەلەر. قايتا ەكەۋى ءبىر-بىرىن تولىقتىرعان سياقتى.

– ءتۇرلى قىزمەتتەردە باسشىلىقتا دا بولدىڭىز؟ شىعارماشىلىعىڭىزعا بوگەت بولمادى ما؟

– مەن ەشقاشان شىعارماشىلىعىمدى ەكىنشى ورىنعا قويعان ەمەسپىن. ءبارى ادامنىڭ وزىنە بايلانىستى دەپ ەسەپتەيمىن. 2013 جىلى استاناعا قونىس اۋداردىم. سودان بەرى ءۇش ءان كەشىمدى وتكىزدىم. كەيدە ويلايمىن استاناعا ەرتەرەك كەلگەنىمدە  ءقازىر ءبارى باسقاداي بولار ما ەدى دەپ. مەن وسى ۋاقىتقا دەيىن  تانىلۋ جاعىنان  عانا تاپشىلىق كورىپ كەلدىم. جازعان جاقسى دۇنيەڭدى ۇقپاي كەيبىر ونەردە جۇرگەن جاندار قيانات جاساپ جاتادى. مەنىڭ ومىردە كەشىرمەيتىن ءىسىم ساتقىندىق! جانىڭدا ءجۇرىپ جاۋىڭا اينالۋ قانداي ايانىشتى. مەنەن جاقسىلىق كورىپ كەيىننەن ءبارىن ۇمىتىپ كەتە بارعان باۋىرلارىم دا ءجۇر ارامىزدا. امان بولسىن! كەيبىرىنىڭ تالانتتى بولا تۇرا سونشالىق  ۇساقتىقتارىنا تاڭ قالام… بۇگىنگى قوعامداعى تاعى ءبىر ۇلكەن دەرت «سوزگە ەرۋ». ءبىر اداممەن جاقسى ارالاسىپ جۇرسەڭ بىرەۋ كەلىپ الگىنىڭ قۇلاعىنا سىبىرلاسا سونىڭ سوڭىنان ىلەسىپ وزىڭنەن دە اق-قاراسىن سۇراماي «پشىلداپ» كەتە بارادى.  اپىر-اي دەيسىڭ… بەتىڭە ايتىپ ولتىرسە ارمان جوق قوي.  سونداي كەزدەردە  وتارشىلىقتىڭ ەزگىسىندە ءجۇرىپ ۇلت مۇددەسى جولىندا ءبىر-بىرىن ساتپاعان ارىستاردى ويلايسىڭ….

مۇقاعاليدىڭ 30-دان استام ولەڭىنە، اباي، شاكارىم اتالارىمىزعا، كەيىنگى ءقادىر، فاريزا، نەسىپبەك اعالارىمىزعا  قانشا دۇنيە جازدىم. ءبىراق ەڭبەكتى باعالاپ وتىرعان قوعامدى كورمەدىم. سەنىڭ ەستى دۇنيەڭدى مەنسىنبەي ەسىرىك اندەرگە جۇگىرگەن «جۇلدىزداردى» كورىپ قايران قالاسىڭ. حالىقتا قانداي كىنا اندەرىم كەڭ تارادى، «كەنتاۋ بالام» دەپ باتاسىن بەرىپ، باعالاپ جاتادى. ال، قالتالى ازاماتتار داستارحان باسىندا ماقتاۋدان اسپايدى بۇگىن.  مەن ەشكىمنەن ارتىق دۇنيە سۇراعان ەمەسپىن تەك قانشاما ۇلكەن دۇنيەم ءالى جارىققا شىقپاي جاتىر، سولاردى  جارىققا شىعارسام دەگەن ارمان عانا… شۇكىر، جارىم ءتۇسىنىپ، وتباسىم قولداپ كەلەدى. ءبىراق قوعامنىڭ وسىنشالىق مارعاۋلىعىنا، ەستى قۇلاقتىڭ ازايعانىنا قىنجىلام…  بىردە قىران دەپ ىلەسكەن اعامنىڭ، قىرعي ەكەنىنە كوزىم جەتىپ بەزىنىپ كەتكەنىم بار.

– بويداعى بارىڭىزدى حالقىڭىزعا بەرە الدىڭىز با؟

– شىعارماشىلىق تۇرعىدا حالقىما بەرەرىم ءالى كوپ. ونەر دەگەن – شەكسىزدىك قوي. ويلاۋ مەن سەزىنۋ باردا ونەر ماڭگى جاساماق. قازاقتىڭ قازاق بوپ ساقتالىپ قالۋىنا ءالى دە قىزمەت ەتسەم دەيمىن.

ەلدىك دەڭگەيدەگى ەكى تولعاۋدى قاتتى جاقسى كوردىم. ونىڭ ءبىر شىنبولات اعامىزدىڭ «شىندىق» تولعاۋى، ەكىنشىسى جانىبەك كارمەنوۆ اعامنىڭ «ءومىر تولعاۋى». وسىعان ەلىكتەپ ءوزىم دە تولعاۋ جازدىم.

بۇرىنعى كەزدە قوي باعىپ جۇرگەن قويشىنىڭ ءوزى راديودان ءان تىڭداپ قاتە ايتسا تۇزەپ وتىراتىن. انگە جانى اشىپ وتىراتىن. ال بۇگىنگى تاڭدا تۇككە تۇرعىسىز ءبىر دۇنيەلەردى وقىعان-توقىعان دەگەن اعالارىمىزدىڭ ءوزى «اح،ۋح» دەپ تاڭ قالىپ جاتادى. سوندا ويلايسىڭ بۇلار ونەرتانۋدان قالعان با دەپ…

– ءانشىسىن تاپقان ءان باقىتتى دەيدى عوي. ءوزىڭىز كومپوزيتور رەتىندە ءانشىسىن تاپقان اندەرىم دەپ قاي اندەرىڭىزدى ايتار ەدىڭىز؟

– كلارا تولەنبايەۆا «ءۇش باقىتىم»، تولعانباي سەمبايەۆ «جاستىق»، ەرلان رىسقالي «جارىق كۇن»، «بۇگىن مەنىڭ تۋعان كۇنىم وي، ءپالى-اي…» «مەن قازاقپىن»، رامازان ستامعازييەۆ «جۇرەگىم جۇرەگىڭدە»،  دوسىمجان تاڭاتاروۆ «قازاق جەرى»، اسەم وماروۆا «ءبىر بايتەرەك، ءبىر شىنار»، پەريزات تۇراروۆا «مەنى ىزدە»، ەسەن ءسادۋاقاسوۆ «سىيلاسايىق» تاعى باسقا دا اندەر بار عوي، بۇل ەسكە تۇسكەندەرى عانا.

– ءان قالاي شىعادى، اعا؟

– ونەر دەگەننىڭ ءوزى جالعىزدىق. ادەمى جالعىزدىق. وزىڭمەن ۇندەسۋ ارقىلى شىعادى عوي بارلىعى.

– اسەرلى اڭگىمەڭىزگە راحمەت!

سۇحباتتاسقان ارمان شەريزات،  استانا.

ۇلى ەلىمە
ءسوزى،ءانى: كەنتاۋ نازاربەكتىكى

ۇلى ەلىم جاسا ماڭگىلىك،
الەمدى مىناۋ تاڭ قىلىپ.
بابادان قالعان بايتاق ەل،
شىرقايىن سەنى ءان قىلىپ.

ۇلى ەلىم!
جالعاسى عۇن، ساقتاردىڭ،
ساقتاعان سالت پەن عۇرىبىن
بابامنىڭ اسىل مۇراسى،
تەرەڭدە جاتىر تۇنىعىم.
اسان قايعىداي جەرۇيىق،
ىزدەۋمەن ءوتتى عۇمىرىم.
سىپىرا مەن قازتۋعان،
دوسپامبەتتىڭ جىرىمىن.
قىلىشتاي وتكىر ءتىلىمىن.
تاۋلارداي ماڭعاز ءىرىمىن.
نامىسىن قولدان بەرمەگەن،
مەن قازاقتىڭ ۇلىمىن.
مەن قازاقپىن!

ۇلى ەلىم!
ءاز جانىبەكتىڭ تۋىمىن،
كەرەيحان مەنىڭ تۇعىرىم.
بايراقتى كوككە كوتەرىپ،
ارناعان ەلگە عۇمىرىن.
توبە ءبيىم - تولە بي،
ايتەكە، قازبەك - تورە بي.
ۇلى ابايدان ءنار العان،
ءاندى سۇيسەڭ مەنشە ءسۇي.
قازاقپىن مەن تۇرانمىن،
الاشقا بولعان ۇرانمىن.
وتىرار دەپ شايقاسقان،
قايىرحانداي قىرانمىن.
مەن قازاقپىن!

ۇلى ەلىم!
ابىلايمىن تاقتامىن،
جەرىمدى بايتاق ساقتادىم.
قابانباي مەن بوگەنباي،
بەردىقوجا ماقتانىم.
ەسەتپەنەن، بوكەنباي،
ناۋرىزبايىم، اتپالىم.
كەنەسارىمىن كيمەگەن،
وزبىرلار سالعان نوقتانى.
بۇحار جىراۋ ۇنىمەن،
قازاقتىڭ جوعىن جوقتادىم.
ماحامبەت بوپ مارعاسقا،
شىندىققا عانا توقتادىم.
مەن قازاقپىن!

ۇلى ەلىم!
ءسۇيىنبايمىن، سۇلەيمىن،
كيەلى ونەر دارىعان.
باۋىرجانداي باتىرمىن،
تورتكىل دۇنيە تانىعان.
مۇقاعاليمىن اقيىق،
تالانتىن جۇرتى تانىعان.
ءال فارابيمىن ءىلىمنىڭ،
تۇبىنەن تەرەڭ تابىلعان.
مۇستافامىن جاسىمنان،
تۇركىنىڭ قامىن ويلاعان.
جۇمابەكتەي اسىلمىن،
ەلىمنىڭ شەبىن قورعاعان.
مەن قازاقپىن!

ۇلى ەلىم!
نۇرعيسا مەن ءشامشىنىڭ،
تەربەگەن سازدى سارىنى.
قايراتىمنىڭ جىگەرىن،
جەلتوقسان كەلىپ جانىدى.
ەرلىكتىڭ تۋىن كوتەرىپ،
جالىن اتقان بەكزاتپىن.
باعىندىرعان عارىشتى،
توقتار، ايدىن، تالعاتپىن.
ەسىم، قاسىم، ءاز تاۋكە،
ۇرپاققا كەتكەن قالدىرىپ،
ۇلى دالادا وركەندەپ،
ۇلى ەلىم جاسا ماڭگىلىك!