ەلىمىزدە مەملەكەتتىك تىلدە ەركىن ءارى شەشەن سويلەيتىن ساياسي قايراتكەرلەر جوق ەمەس. شەنەۋنىكتەردىڭ اراسىندا قازاق ارپىنە ءتىلى كەلمەيتىندەردىڭ سانى كوپ بولسا دا، شالا قازاقشا سويلەيتىن شەندىلەردى ءبىر سوزىمەن مىڭ وراپ، سىنعا الاتىن سوزگە شەشەن شەندىلەردىڭ بارىن ءبىلىپ شۇكىر دەيتىنىمىز بار. ولار كىم؟ ءوز تىلىندە ەركىن سويلەۋىمەن قاتار شەشەندىگىمەن ەلدى ءسۇيسىندىرىپ، كوزگە تۇسكەن ساياساتكەرلەردىڭ ءتىزىمىن Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى وقىرمان نازارىنا ۇسىنادى.
يمانعالي تاسماعامبەتوۆ - قازاقستاننىڭ رەسەيدەگى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى
يمانعالي نۇرعالي ۇلى – حالىق اراسىندا بەدەلدى تۇلعانىڭ ءبىرى دە بىرەگەيى. اكىمدىكتەن ۇكىمەتكە دەيىن سان ءتۇرلى قىزمەتتى اتقاردى. ونىڭ تاۋەلسىزدىك سارايىندا وتكەن ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىعىنا ارنالعان سالتاناتتى جيىندا ايتقان ءسوزى ءالى كۇنگە دەيىن ەل اۋزىندا ءجۇر. 2011 جىلى استاناداعى تاۋەلسىزدىك سارايىندا وتكەن جيىندا بىلاي دەگەن ەدى:
«اتاجۇرتى تارىلىپ، كوبەيگەن ەلدەن توبەلدەي ەلگە اينالعانى قانشاما. كەزىندە ءبىز دە ۇلت رەتىندە جەر بەتىنەن جويىلىپ كەتە جازدادىق. اقتابان شۇبىرىندا حالىقتىڭ «قاراتاۋدىڭ باسىنان كوش كەلەدى»، - دەپ زارلاعانى دا، بابالارىمىزدىڭ جەر تىرەنىپ، «ەدىلدى كەلىپ العانى – ەتەككە قولدى سالعانى، جايىقتى كەلىپ العانى – جاعاعا قولدى سالعانى»، - دەپ جىرلاعانى دا بار قازاقتىڭ جادىندا. اراعا ءۇش عاسىر سالىپ سول كۇپتى كوڭىل، الاڭ كۇي تاۋەلسىزدىكتىڭ تاڭىندا تاعى دا تۋدى. وسى تۇستا ەلباسى استانانى الاتاۋدان ارقاعا كوشىرمەگەندە، قازاق ەندىگى «ەدىلدى» ەمەس، «ەسىلدى» جوقتاپ قالار ما ەدى. وسى تاريحي شەشىم ءۇشىن عانا قازاق حالقى ەلباسىنىڭ الدىندا ماڭگىلىك قارىزدار. بۇل قارىز قاراپايىم وتەۋ ەمەس، ۇرپاق سۇيگەن ەلدىڭ قۇدايى پارىزى، سول ۇرپاق تۇراتىن جەردىڭ ۇدايى مۇراسى. سوندىقتان دا جۇرەگى وزگەشىل سۇلتاندىقتى ەمەس، وتانشىل ۇلتاندىقتى قالاپ تۇراتىن ءاز حالقىمىز ءاربىر تامىرىمەن «سۇيەر ەلىڭ بولسا، سەن ءسۇي، تۇرار جەرىڭ بولسا، جۇبان»، - دەپ تۇر. بىزدە ەل دە بار، جەر دە بار. ەڭ باستىسى، وسى 20 جىل ىشىندە ەلباسىنىڭ سارابدال ساياساتىنىڭ ارقاسىندا ەشكىمنىڭ ەسىگىنە قارامايتىن، ءوز شاماسىن ءوزى باعالايتىن ۇلتتىق مەملەكەتىمىز بار. مىنە، شارىقتايتىن كەز – وسى. جەڭىس دەگەن – وسى. وتان دەگەن ۇلى ۇعىم وسى».
سونىمەن بىرگە يمەكەڭنىڭ تاعى ءبىر تاپقىرلىعى حالىق اۋزىندا ءجۇر. بۇل جايت تۋرالى قۇلاعدار بولعاننان كەيىن «اكىمنىڭ ءبارى يمەكەڭدەي بولسا عوي»، دەپ تىلەيتىندەردىڭ قاتارى ودان سايىن ارتا ءتۇستى.
بىردە يمانعالي تاسماعامبەتوۆ اكىم بولىپ تۇرعان كەزدە حالىقپەن ەسەپ بەرۋ جينالىسىن وتكىزەدى. سول كەزدە ءبىر ورىس كەمپىر:
- مەشىتتە كۇنىنە 5 رەت ازان شاقىرىپ ايقايلاپ، مازامدى الادى، - دەپ شاعىمدانىپتى.
سوندا يمەكەڭ:
- التىنشى رەت ايقايلاسا ايتىڭىز، شارا قولدانامىز، دەپ جاۋاپ بەرىپتى. سول ساتتە ورىس كەمپىر نە ايتىرىن بىلمەي اڭ-تاڭ بولىپ قالىپتى دەسەدى.
مۇحتار قۇل-مۇحاممەد اببار ۇلى - «نۇر وتان» پارتياسى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى
مۇحتار قۇل-مۇحاممەد ۇلكەن اۋديتوريالاردا ءجيى ءسوز سويلەيدى، ءوزىنىڭ شەشەندىك ونەرىمەن ەلدى اۋزىنا قاراتا بىلەدى. ونىڭ سويلەگەنىنەن اۋىز ادەبيەتىنەن سۋسىنداپ وسكەنىن بايقاي الامىز.
«كوركەم تەلەكوم» ج ش س كونسورسيۋمىنىڭ باسشىسى قايرات احمەتوۆتىڭ «استانا — دامۋ مەن يننوۆاسيانىڭ 20 جىلى» فورۋمىنداعى بايانداماسىنان كەيىن، مۇحتار قۇل-مۇحاممەد وعان ۇلكەن اۋديتوريا الدىندا قالاي سويلەۋ كەرەكتىگىن ۇيرەتتى. بۇل تەك قايرات احمەتوۆكە عانا ەمەس بۇكىل قازاق جاستارىنا ارنالعان كەڭەس بولدى.
«سەن شىنىمەن دە بۇل جۇيە ارقىلى قالا تۇرعىندارىنىڭ سەرگەكتىگىن كۇشەيتتىڭ. الايدا ساعان ايتار ءبىر اقىل-كەڭەسىم بار. مەن ۇلكەن اۋديتوريا الدىندا ءجيى ءسوز سويلەيمىن، وسى ورايدا ساعان ءوزىمنىڭ كەڭەسىمدى بەرگىم كەلەدى. سەنىڭ ءاتى-جونىڭدى جاريالاعاننان كەيىن، مىنبەرگە شىعا بەرگەنىڭدە، زالدا وتىرعاندار العاشقى بەس سەكۋندتا ادامنىڭ سىرتقى كەلبەتىن باعالاپ، كوزبەن شولىپ شىعادى. بۇل رەتتە نەگىزىنەن نازىك جاندىلار وسىنداي باعالاۋدى جۇرگىزەدى. مىنبەرگە كوتەرىلگەن سوڭ، ولار سەنىڭ كيىمىڭە قارايدى. ال ءسوز باستاعان كەزدە، جيىلعان جۇرت سەنىڭ داۋىسىڭدى سكانەرلەپ، داۋىس ىرعاعىن باعالايدى. 20 سەكۋندتان كەيىن ولاردىڭ نازارى باسقا وبەكتىگە اۋادى»، - دەپ ءوز اقىلىمەن ءبولىسى مۇحتار قۇل-مۇحاممەد.
سوزگە شەشەن مۇحتار اببار ۇلى سىندى دا تىگىسىن جاتقىزىپ، جەتەر جەرىنە جەتكىزىپ ايتا الادى ەكەن. وسىدان بىرەر جىل بۇرىن مۇحتار قۇل مۇحاممەد ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ القا ماجىلىسىندە ۆەدومستۆانى سىنعا العان بولاتىن.
«قۇرمەتتى ارىپتەستەر، ەڭ الدىمەن سلايدتارمەن، ادەمى سيفرلارمەن جاقسى بايانداما جاساۋدى جەتىك مەڭگەرگەن ەكەنسىزدەر. ءبىراق جاقسى جۇمىس ىستەۋ جاقسى بايانداما جاساعاننان ارتىعىراق بولادى، - دەپ باستادى ءسوزىن مەملەكەتتىك حاتشى. - سىزدەردىڭ ۆەدومستۆولارىڭىز ەڭبەك مينيسترلىگى بولعاننان كەيىن ەڭ ءبىرىنشى سىزدەر ادامداردى ەڭبەكپەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىمەن اينالىسۋلارىڭىز كەرەك. ەكىنشىدەن ەڭبەگىنە ساي ەڭبەكاقىنى ۋاقىتىندا الۋ، ۋاقىتىندا بەرۋ ماسەلەسىن شەشۋ سىزدەردىڭ باستى مىندەتتەرىڭىز بولۋى ءتيىس. ودان كەيىنگى كەزەكتە - جاردەماقى، باسقا الەۋمەتتىك تولەمدەرمەن قامتاماسىز ەتۋ. ەڭ ءبىرىنشى ەڭبەك جانە ەڭبەككە ساي ەڭبەكاقى بولۋى كەرەك. ەگەر ەكونوميكادا داعدارىس بولىپ جاتسا، وندا باسقاشا. ءبىزدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىق بويىنشا ەكونوميكالىق كورسەتكىشىمىز 5،5 پايىزعا ءوسىپ وتىر. ءدال وسىنداي جاعدايدا ءبىزدىڭ ەڭبەكاقىدان قارىزىمىزدىڭ بولۋى ونشا جاقسى ماسەلە ەمەس»، دەگەن ەدى مۇحتار قۇل مۇحاممەد. بۇل ءقازىر دە ويلاناتىن ماسەلە. سەبەبى شەندىلەردىڭ كوبىسى بارلىعى دۇرىس، بارلىعى جاقسى دەپ قۇتىلىپ كەتۋگە تىرىسادى. سول شەنەۋنىكتەرگە ءقازىر دە وسىنداي سىني پىكىرلەردى ءجيى ايتىپ تۇرۋ قاجەت سەكىلدى.
جاقىپ اسانوۆ – ق ر باس پروكۋرورى
كوپتەگەن شەندىنىڭ بايانداما جاساعان كەزدە قاتتى قوبالجىعاندىقتان با، الدە ۇمىتشاقتىعى بار ما بەلگىسىز قاعازعا قاراپ ءسوز سويلەيتىن جامان ادەتى بار. قاعازعا قاراپ دۇرىس، تۇسىنىكتى سويلەسە جاقسى عوي، قازاقشا ارىپتەردى ايتا الماي ەجىكتەيتىنى بار ەمەس پە تاعى؟! ال جاقىپ اسانوۆ بولسا قاعازعا قاراماي ءوز ويىن اشىق جەتكىزە بىلەتىن قىزمەتكەر رەتىندە كوزگە ءتۇستى. سول سەبەپتى وت اۋىزدى بەكبولات تىلەۋحاننىڭ ءوزى «ەڭ شەشەن قىزمەتكەر» دەپ جاقىپ اسانوۆتىڭ شەشەندىگىن جوعارى باعالادى.
«ءادىل سوت – تۇراقتى دامۋ مەن داۋلەتتىلىكتىڭ فۋندامەنتالدى نەگىزى. سوت بيلىگى وزگە بيلىك تۇرلەرى سەكىلدى قوعامدىق كەلىسىمدەرگە، ساياسي تۇراقتىلىققا، ەكونوميكالىق دامۋعا، كونستيتۋسيالىق پرينسيپتەرگە جاۋاپتى. ءبىز جاي عانا ۇكىم شىعارمايمىز. حيرۋرگتەر سەكىلدى ادام تاعدىرىنا «وتا جاسايمىز». بۇل پوستۋلاتتى گيپپوكراتتىڭ انتى ءتارىزدى قايتالاۋىمىز كەرەك»، - دەدى جاقىپ اسانوۆ استانا قالاسىندا سوت تورەلىگىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ 2017 جىلعى قورىتىندىسىنا ارنالعان كەڭەيتىلگەن كەڭەسىندە. ونىڭ باسقا دا ۇسىنىستارى مەن ويلارىنان كەيىن ءسوز بەن ءىستى قاتار الىپ جۇرەتىن تۇلعا ەكەنىنە سەنىمىڭىز ارتا تۇسەدى.
ەكى تىلدە دە ەركىن سويلەيتىن جاقىپ اسانوۆ ءوزىنىڭ قول استىنداعىلارعا دا شەشەندىكتى ۇيرەنۋ كەرەكتىگىن ايتقان بولاتىن.
«زاڭ تەرميندەرى وتە كوپ. كاسىبي تەرميندەر دە جەتەرلىك. ونى قاراپايىم ادام تۇسىنە بەرمەيدى. ءبىراق، ءبىز ونى سوت شەشىمدەرىنە پايدالانۋعا مىندەتتىمىز. ونى پايدالانعان كەزدە قاراپايىم تىلگە اۋدارۋ تالاپ ەتىلدى. بۇدان بولەك، سوت شەشىمىنىڭ ناقتى قۇرىلىمى دا بولۋى كەرەك. سوت ءتوراعاسىنىڭ سوزىنشە، شەشىمدەردىڭ كولەمى ۇلكەن. ونىڭ ىشىنەن كەرەك دۇنيەنى تابۋ كوپ جاعدايدا قيىندىق تۋدىرادى. سوندىقتان، جوعارعى سوت ءار شەشىمنىڭ لوگيكالىق قۇرىلىمى بولۋعا ءتيىس دەگەن تالاپ قويىپ وتىر. سوت شەشىمدەرىنە قاتىستى تەحنيكالىق تالاپ تا ەنگىزىلمەك. بۇعان دەيىن مۇنداي تالاپ بولعان ەمەس. سول سەبەپتى شەشىمدەردە ناقتى ءبىر ابزاس، ناقتى ءبىر ينتەرۆال بولمايدى. كوپ جاعدايدا شەشىم ۇساق قارىپتەرمەن جازىلادى. ازاماتتىق ىستەر بويىنشا قابىلدانعان وسىناۋ نورماتيۆتىك تالاپتار 2018 جىلدىڭ 1 قىركۇيەگىنەن باستاپ كۇشىنە ەنەتىن بولادى. «وعان دەيىن ءتورت ايدان استام ۋاقىت بار. وسى ۋاقىت ارالىعىندا اۋداندىق، قالالىق سۋديالاردى شەشىمدى جازۋعا، ونى تۇسىندىرۋگە، شەشەن سويلەۋگە ۇيرەتۋ قاجەت»، – دەدى جاقىپ اسانوۆ. زاڭدى دۇرىس تۇسىنە بەرمەيتىن قاراپايىم حالىق ءۇشىن بۇل قۋانارلىق جاڭالىق بولدى دەسەك قاتەلەسپەيتىن شىعارمىز.
جوعارى قىزمەتكە تاعايىندالا سالاسىمەن جاقىپ اسانوۆ ءسوز بەن ءىستى قاتار الىپ جۇرگەن قىزمەتكەر رەتىندە كورىنىپ ءجۇر. وسى جولدان سۇرىنبەسە بولعانى.
بەردىبەك ساپاربايەۆ – اقتوبە وبلىسىنىڭ اكىمى
بەردىبەك ساپاربايەۆتىڭ ءوز ءتىلىن سۇيەتىن ءارى ونىڭ مارتەبەسىن كوككە كوتەرىپ جۇرگەن ازامات رەتىندە تانىمال. اسىرەسە مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋدى تالاپ ەتە بىلەدى. ونىڭ شەتەلدىك ينۆەستورلاردىڭ الدىندا قازاق ءتىلىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىل ەكەنىن ءتۇسىندىرۋى كوپشىلىكتى ءسۇيسىندىردى.
ول قازاق ءتىلىن تۇسىنبەيمىن دەگەن اۋدارماشىعا قازاق ءتىلىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىل ەكەنىن ەسكەرتتى.
سونىمەن بىرگە بىلتىرعى جىلى جەلتوقسان ايىنداعى اقتوبە وبلىسىندا وتكەن جيىندا جاستاردىڭ تاربيەسى جونىندە ايتقان سوزدەرى دە ەلدىڭ نازارىنان تىس قالمادى.
«قاشان قازاق قىزدارى اسىلىپ ءولىپ ەدى؟ قازاق قىزدارى قاشان ءبىر-بىرىنىڭ شاشىن جۇلدى؟ قاشان ولار توبەلەسىپ ەدى؟ قازاق قىزدارى اسىلىپ ءولىپ، شاش جۇلىسپاعان. ءقازىر جاستاردىڭ اراسىندا تۇسىك جاساتۋ دا كوپ. 13-14 جاستاعى قىزدار جۇكتى بولىپ جاتىر. ونى شەشەسى بىلمەي مە؟ شەشەسى قىزىنىڭ تۇندە جۇرەتىنىن، تاڭ اتا كەلەتىنىن بىلمەيدى مە؟ نەگە ولار بالاسىنان سۇرامايدى. تاربيەلى وتباسىنىڭ بالالارى كەشكى ساعات وندا ۇيىندە بولادى. سوندىقتان ءوزىمىز جوندەۋىمىز كەرەك. بۇلاي بولمايدى»، - دەدى وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپاربايەۆ.
تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى بەردىبەك ماشبەك ۇلى قاراماعىنداعى قىزمەتكەرلەردى قاتتى سىناپ، ولارعا «ۇيىقتاماڭدار»، - دەپ ايتۋدان ەش جالىققان ەمەس. مىسالى بىلتىر، بەردىبەك ساپاربايەۆ استاناداعى ۇكىمەت وتىرىسىنان كەيىن، اقتوبەگە كەلىپ قاراماعىنداعى قىزمەتكەرلەرگە ءبۇي دەدى:
«مەن قاراپ وتىرمىن، كوپ اۋىلدىڭ اكىمدەرى ۇيىقتاپ وتىر. ۇيىقتاپ وتىرعان اكىمدەر ورنىنان كەتۋ كەرەك. ءقازىر باياعى زامان ەمەس، جۇمىسقا ساعات 9-دا كەلىپ، 6-دا قايتىپ، ۇيىقتاپ وتىراتىن ۋاقىت ەمەس. ءقازىر بيلىكتە جۇمىس جاسايتىندار، حالىقتىڭ جاعدايىن ويلايتىندار وتىرۋ كەرەك. جىگىتتەر، قىزدار، بىردەڭەنى ءتۇرتىپ جازىپ وتىرىڭىزدار. ەرتەڭ ايتىلعان ۇسىنىس ءبىزدىڭ اۋىلدا بار ما، جوق پا دەپ قاراۋعا كەرەك. جوق بولسا، «ونى مەن نەگە جاسامايمىن» دەپ ىزدەنىڭىزدەر...».
ءيا، اقتوبە وبلىسىنىڭ تىك مىنەزى كەي ادامدارعا اسا جاعا قويماسا دا، قاراپايىم حالىققا ۇناعانى راس. سەبەبى حالىق وتىرىك ماقتاۋعا تويىپ، جالىققالى قاشان؟!
بەكبولات تىلەۋحان – پارلامەنت دەپۋتاتى
پارلامەنتتەگى دەپۋتاتتاردىڭ اراسىندا وت اۋىزدى وراق ءتىلدى، شەشەندىگىمەن ەل اۋزىندا جۇرگەن شەندىلەردىڭ قاتارىندا بەبولات تىلەۋحان دا بار. الايدا كەي جايتتاردا ءسوزى مەن ءىسى سايكەس كەلمەي قالاتىنى بولماسا ءتىلدىڭ مارتەبەسىنە الاڭداپ، قوعامداعى الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە ءجيى ارالاسىپ، اشىق پىكىر بىلدىرەدى. سونىمەن بىرگە ول دەپۋتات رەتىندە قاتاڭ سىن، ەسكەرپەلەردى دە جەتەر جەرىنە جەتكىزىپ ايتاتىنى بار.
وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن كارىم ماسىموۆكە بەكبولات تىلەۋحان مىنانداي ساۋال جولدادى:
«ەندى ۇلتتىڭ جاعدايىن ايتا-ايتا شارشاعانبىز. ەڭبەك ەرى اياگۇل ميرازوۆا «ايقىن» گازەتىندە بىلاي دەپ جازعان: «ءتول وقۋلىقتارىمىزدىڭ ساپاسى تومەن. ويتكەنى جاڭا بۋىن وقۋلىقتارىندا كەمشىلىك قانشا ايتىلسا دا جويىلماي كەلەدى. وقۋلىقتاعى ماتىندەر وقۋشىنىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە، تۇسىنىگىنە بايلانىستى دۇرىس بەرىلمەيدى. ماسەلەن شەتەل وقۋلىقتارىنان الاتىن بولساق، «ويناتىپ وتىرىپ، ويلانتاتىن» قۇدىرەتى بار. بىزدە كەرىسىنشە». راس قوي، راس.
ديەۆيد كريستال دەگەن فيلوسوفتىڭ سوزىمەن اياقتايىن: «ءتىل جويىلاردا قوستىلدىلىك پايدا بولادى. ەكى ءتىلدى ەرتكەن ەكى مادەنيەت ءوزارا شايقاسقا تۇسەدى. اقىرىندا جەڭىمپاز مادەنيەتتىڭ تىلىندە سويلەۋشىلەر كوبەيەدى. ال الگى جەڭىلىس تاپقان شاعىن مادەنيەتتىڭ تىلىندە سويلەۋدەن باسقا ەمەس، ءوزىنىڭ جاس ۇرپاعى ۇيالا باستايدى. انا تىلىندە سويلەۋگە قىسىلاتىن سول ۇرپاق تا «جەڭىمپاز مادەنيەتتىڭ» اياعىنا جىعىلادى. اعا-ۇرپاق اتا-انا قانشا اۋرەلەنسە دە، ءوز بالالارىنا انا ءتىلىن ۇيرەتۋگە شامالارى جەتپەيدى. ەڭ وكىنىشتىسى دە وسىندا».»، دەدى بەكبولات تىلەۋحان.
سونىمەن بىرگە قوعام قايراتكەرىنىڭ ساعادييەۆتى جەكپە-جەككە شاقىرۋى دا قىزۋ تالقىعا تۇسكەن بولاتىن. بىلتىر بەكبولات تىلەۋحان ەرلان ساعادييەۆتىڭ ءبىلىم سالاسىنا ەنگىزگە رەفورماسىن قاتتى سىنعا العان بولاتىن.
«-2ء-شى سىنىپتىڭ بالاسىنا 7ء-شى سىنىپتىڭ بالاسىنىڭ دەڭگەيىندەگىنى جازىپ بەرۋ – بۇل رۋحاني ديۆەرسيا، ۇرپاقتى قولمەن ءولتىرۋ. وسىنى ادەيى ىستەي مە، الدە، اقىماق پا وسىنى ىسەگەن ادامدار؟ ەرەكە، بۇعان جاۋاپ بەرىڭىز. ال ەگەر ءقازىر جاۋاپ بەرە الماساڭىز، باسپا ءسوز بەتىندە مەن ءسىزدى جەكپە-جەككە شاقىرامىن»، — دەدى بەكبولات تىلەۋحان.
ءيا، ەلىمىزدىڭ بيلىك باسىندا ءوز ءتىلىمىزدى وگەيلەتپەي، شەشەن سويلەيتىندەردىڭ قاراسى كوپ بولماسا دا بارىنا تاۋبە دەيمىز. «قازاق ءتىلى – وزىمىزدەن باستالادى»، - دەپ قانشا سايراعانىمىزبەن بيلىك باسىنداعى شەندىلەر ورىسشا كولگورسىپ تۇرسا، قازاق تۇرماق ەلىمىزدەگى وزگە ۇلت وكىلدەرى دە مەملەكەتتىك ءتىلدى ءقادىر تۇتپاس! مۇنى جىلى ورنىنان ايىرىلعىسى كەلمەيتىندەر قاشان تۇسىنەر ەكەن؟!
پىكىر قالدىرۋ