2018 جىلى 17 مامىردا استانادا اەف 2018 Global Challenges Summit فورۋمى ءوز جۇمىسىن باستادى، دەپ حابارلايدى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى. ءۇش كۇنگە جالعاساتىن فورۋمعا الەمنىڭ ءتۇرلى ەلدەرىنەن 500-گە جۋىق سپيكەر قاتىستى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ باستاعان پلەنارلىق وتىرىسقا قاتىسۋشىلاردىڭ قاتارىندا فيزيك، ىشەكتەر تەورياسى اۆتورلارىنىڭ ءبىرى ميتيو كاكۋ، «سيفرلىق ەكونوميكا جونىندەگى باستامالار» قۇرىلتايشىسى، ديرەكتورى ەندريۋ ماكافي، امەريكالىق ونەرتاپقىش ستيۆ ۆوزنياك، بۇۇ-نىڭ 8ء-شى باس حاتشىسى پان گي مۋن، فرانسۋز ساياساتكەرى، فرانسيانىڭ ەكس پرەزيدەنتى فرانسۋا وللاند، بريتاندىق قارجىگەر، Chatham House ءتوراعاسى، Goldman Sachs بۇرىنعى باس ەكونوميسى دجيم ونيل، ازيا ينفراقۇرىلىمدىق ينۆەستيسيالار بانكىنىڭ پرەزيدەنتى سزين ليسيۋن، رەسەيلىك كاسىپكەر، ينۆەستور، عالىم، فيلانتروپ، ياندەكس كومپانيالار توبىنىڭ يەسى جانە باس ديرەكتورى اركاديي ۆولوج بار.

جيىنعا قاتىسۋشىلاردىڭ الدىندا سويلەگەن ەلباسى استانا ەكونوميكالىق فورۋمىنا قاتىسۋ كوپشىلىك ءۇشىن يگى داستۇرگە اينالعانىن اتاپ ءوتتى.

– ون ءبىرىنشى رەت وتكىزىلىپ وتىرعان بۇل فورۋم ەكونوميكانىڭ، ينۆەستيسيانىڭ جانە يننوۆاسيانىڭ مەيلىنشە وزەكتى ماسەلەلەرىن تالقىلاۋعا ارنالعان. بيىلعى فورۋم جاھاندىق سىن-تەگەۋرىندەرگە لايىقتى جاۋاپ تابۋ ماسەلەلەرىن دە قاراستىرادى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

نۇرسۇلتان نازاربايەۆ شيەلەنىستى جاعدايلاردىڭ كوبەيگەنىنە جانە قازىرگى وركەنيەتتىڭ جاڭا جاھاندىق ترانسفورماسياسىنا توقتالىپ، عالامدىق دامۋدىڭ باستى بەس مەگاترەندىن اتاپ ءوتتى. ولاردىڭ قاتارىندا ادام قىزمەتىنىڭ بارلىق سالالارىن سيفرلاندىرۋ، ەنەرگەتيكالىق ريەۆوليۋسيا، جەر شارىنداعى تۇرعىندار سانىنىڭ جىلدام ءوسۋى، ۋربانيزاسيا قارقىنى مەن سيپاتىنىڭ جانە  جاھاندىق ەڭبەك نارىعىنىڭ وزگەرۋى بار.

سونىمەن قاتار، مەملەكەت باسشىسى ەكونوميكانىڭ جاڭا سيفرلىق مودەلىنىڭ ناتيجەسى ونىڭ ۇلعايۋىنا عانا ەمەس، سونداي-اق 2017 جىلى بيزنەس ءۇشىن ەڭ ءقاۋىپتى دەپ تانىلعان كيبەرقاۋىپسىزدىكتىڭ ارتۋىنا دا بايلانىستى ەكەنىن ايتتى.

– ءبىز دە وسى جاڭا جاعدايعا بەيىمدەلىپ كەلەمىز. «سيفرلىق قازاقستان» باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ ارقىلى ەلىمىزدە سيفرلىق ينفراقۇرىلىمنىڭ جانە ىت-ەكوجۇيەسىنىڭ دامۋى قامتاماسىز ەتىلىپ، تۇرعىنداردىڭ 85 پايىزىنىڭ سيفرلىق ساۋاتتىلىعى ارتادى. ءبىز جاڭا تەحنولوگيالاردى قولدانا وتىرىپ، 5 جىل ىشىندە وڭدەۋ سەكتورىنداعى ەڭبەك ونىمدىلىگىن 1،5 ەسە ارتتىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

نۇرسۇلتان نازاربايەۆ جيىنعا قاتىسۋشىلارعا قازاقستاندا «جاسىل» ەكونوميكانى جۇيەلى تۇردە دامىتۋدىڭ نەگىزىنە اينالعان «بولاشاقتىڭ ەنەرگياسى» تاقىرىبىمەن ۇيىمداستىرىلعان «ەكسپو-2017» حالىقارالىق كورمەسىنىڭ قالاي وتكەنى جونىندە اڭگىمەلەدى. جەر شارى تۇرعىندارىنىڭ سانى جىلدام ءوسىپ كەلە جاتقانىنا توقتالىپ، بازالىق رەسۋرستاردىڭ شەكتەۋلى ەكەنىنە جانە اۋىز سۋ تاپشىلىعىنىڭ ارتۋىنا بايلانىستى ازىق-تۇلىك ءوندىرىسىن كوبەيتۋ قاجەتتىگىن ايتتى.

– اگروونەركاسىپ كەشەنىنىڭ ونىمدىلىگى مەن رەسۋرستاردى پايدالانۋ تيىمدىلىگىن ايتارلىقتاي ارتتىرۋ قاجەت. بۇل سالا ەندى جوعارى تەحنولوگيالىق سالالاردىڭ بىرىنە اينالۋعا ءتيىس. قازاقستاندا زاماناۋي جەتىستىكتەردى قولدانا وتىرىپ، 5 جىلدا اگروونەركاسىپ كەشەنىنىڭ ونىمدىلىگىن 2،5 ەسە ارتتىرۋ ماقساتى قويىلىپ وتىر ، – دەدى ەلباسى.

سونىمەن بىرگە، نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قازاقستاندا اگلومەراسيالاردى دامىتۋ جونىندەگى ستراتەگيا ىسكە اسىرىلىپ جاتقانىن، استانانىڭ 20 جىلدىعىن مەرەكەلەۋ بارىسىندا وتەتىن جىبەك جولى ەلدەرى ءىرى قالالارىنىڭ فورۋمى تۋرالى ايتتى.

جاھاندىق ەڭبەك نارىعىنىڭ ترانسفورماسيالانۋ ماسەلەسىنە توقتالىپ، كرەاتيۆتى ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرۋعا، قاجەتتى اقپاراتتى تاۋىپ، ونى دۇرىس قولدانۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋگە باعىتتالعان ءبىلىم بەرۋ سالاسىن رەفورمالاۋ جونىندە قازاقستان تاراپىنان قابىلدانىپ جاتقان شارالارعا نازار اۋداردى.

– ءبىز مەملەكەت قالىپتاستىرۋ ءىسىنىڭ باستاۋىندا «بولاشاق» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋعا كىرىستىك. سول ارقىلى 13 مىڭ قازاقستاندىق مەملەكەت ەسەبىنەن الەمنىڭ ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە وقۋعا مۇمكىندىك الدى. سونىمەن قاتار، ەلىمىزدە الەمدىك دەڭگەيدەگى ۋنيۆەرسيتەتتەر اشىلدى. ولاردىڭ قاتارىندا نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتى، قازاقستان-بريتان تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى، قازاقستاندىق مەنەدجمەنت، ەكونوميكا جانە بولجاۋ ينستيتۋتى جانە حالىقارالىق اقپاراتتىق تەحنولوگيالار ۋنيۆەرسيتەتى بار. جاڭا «بەس الەۋمەتتىك باستاما» ارقىلى وقۋ گرانتتارىنىڭ سانى كوبەيىپ، ستۋدەنت جاستاردىڭ تۇرمىس جاعدايى جاقسارادى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

نۇرسۇلتان نازاربايەۆ اتالعان جاھاندىق 5 ترەند الەمدە ورىن الىپ جاتقان تۇراقسىزدىق جاعدايىنىڭ ارتا ءتۇسۋىنىڭ نەگىزگى فاكتورلارى بولىپ سانالاتىنىن جانە G-Global باستاماسىن ۇسىنعانىن اتاپ ءوتتى. بۇل باستاما G-7 جانە G-20 باستامالارىنا قاراعاندا، بارلىق ەلدەردىڭ پىكىرلەرى مەن مۇددەلەرىن بىرىكتىرۋگە مۇمكىندىك بەرىپ، مەيلىنشە تەڭگەرىمدى شەشىمدەر تابۋدىڭ ناقتى تەتىگىنە اينالا الادى.

– وسى باسقوسۋدا ورنىقتى دامۋ، ەكونوميكالىق تەڭسىزدىكتى قىسقارتۋ، حالىقارالىق ساۋدا-ساتتىقتىڭ، جالعان اقپارات تاراتۋدىڭ، كريپتوۆاليۋتانى قولدانۋ مەن ونى رەتتەۋدىڭ جاڭا ەرەجەلەرىن ايقىنداۋ ماسەلەلەرىن تالقىلاۋعا بولادى. جاھاندىق داعدارىسقا قارسى شەشىمدەر ازىرلەۋ ىسىنە بۇكىل حالىقارالىق قوعامداستىقتىڭ اتسالىسۋى قاجەت ەكەنىن ەسكەرىپ، بۇل باستامانى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى اياسىنداعى الاڭدا جۇزەگە اسىرۋدى ۇسىنامىز، – دەپ تۇيىندەدى مەملەكەت باسشىسى.

جيىن سوڭىندا قازاقستان پرەزيدەنتى شاراعا قاتىسۋشىلارعا تابىس تىلەپ، فورۋم جۇمىسى ناتيجەلى ءارى جەمىستى بولاتىنىنا سەنىم ءبىلدىردى.

فرانسيانىڭ ەكس-پرەزيدەنتى فرانسۋا وللاند كوممەرسيالىق، قارجىلىق ساتتەردە تۇراقتىلىقتى باستى نازاردا ۇستاۋ قاجەتتىگىن ايتتى. «تۇتىنۋشىلاردىڭ سۇراناسىندا، ساۋدا ەرەجەلەرىندە تۇراقتىلىق ورناعان ءجون»، - دەدى فرانسۋز ساياساتكەرى.

ال بىرىكككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ 8ء-شى باس حاتشىسى، باوسس ازيا فورۋمى ءتوراعاسى پان گي مۋن قازاقستاننىڭ 2013 جىلى ازىرلەگەن جاسىل ەكونوميكا تۇجىرىمداماسىن جوعارى باعالاپ، ەو تالاپتارىنا تولىعىمەن ساي ەكەنىن ەسكەردى. «قازاقستانداعى كەرەمەت كوشباسشىلىقپەن ءبىز كليماتتىڭ وزگەرۋىمەن كۇرەسە جانە العا قويعان ماقساتتارىمىزعا قول جەتكىزە الامىز»، - دەدى ول.