الەمدەگى ەڭ قۇرمەتتى ماماندىقتاردىڭ ءبىرى وسى ۇستاز ماماندىعى دەسەك، قاتەلەسپەيمىز. كەڭەس وكىمەتى كەزىندە پەداگوگتىق ماماندارى تەك عانا ءعىلىم-بىلىم ەمەس، سونىمەن بىرگە ەڭ باستىسى تاربيە مەن يدەولوگياعا جاۋاپتى بولعاندىقتان ولاردىڭ قوعامداعى بەدەلدەرى دە جوعارى بولعان ەدى. ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن الەۋمەتتىك بلوكقا جاتاتىن ءبىلىم بەرۋ دە باسقا سالالار سياقتى ءبىراز اقساڭقىراعان ەدى. دەگەنمەن ەلىمىزدىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگى جاقسارعان سايىن ءبىلىم ششبەرۋ سالاسى دا جاقسارىپ كەلەدى.
بيىلعى قازان ايىنىڭ باسىندا ەلباسى ءوزىنىڭ جولداۋىندا ۇستازدار تۋرالى كوپ ماسەلەلەر كوتەرىپ، ونىڭ ىشىندە ەڭ باستىسى ءمۇعالىم مارتەبەسى تۋرالى زاڭ قابىلداۋ كەرەكتىگىن شەگەلەپ ايتتى. وسى باعىتتا زاڭ جوباسىن دايىنداۋ ءۇشىن ءقازىر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى تاراپىنان جۇمىس توپتارى قۇرىلىپ، ءتيىستى قۇجاتتار مەن ۇسىنىستاردى قابىلداۋ ۇستىندە. اتالعان مينيسترلىك بارلىق ۇستازدار قاۋىمى، ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ قىزمەتكەرلەرى، اتا-انالار، مەملەكەتتىك ورگاندار جانە ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردان ۇسىنىستار كۇتەتىنىن حابارلادى. ول ءۇشىن bilimdiel.project@mail.ru ەلەكتروندىق پوشتاسىنا حات-حابار جازۋعا بولادى.
ۇسىنىستار مينيسترلىكتىڭ رەسمي ينتەرنەت-رەسۋرسى edu.gov.kz سايتىندا، وعان قوسا www.bilimdinews.kz ەلەكتروندىق رەسۋرسىندا جانە «ءبىلىمدى ەل» رەسپۋبليكالىق گازەتىندە جاريالانىپ، تالقىلاناتىن بولادى.
زاڭ جوباسى دايىندالىپ بولعاننان كەيىن مينيسترلىك بارلىق وبلىستار مەن ايماقتاردا جۇمىس توبىنىڭ پەداگوگتىق ۇجىمدارمەن، اتا-انالارمەن جانە جەرگىلىكتى قوعام ۇيىمداردىڭ بەلسەندىلەرىمەن كەزدەسۋ ۇيىمداستىرىپ، ءمۇعلىم مارتەبەسى تۋرالى قۇجاتتى تاعى دا پىسىقتاپ شىقپاقشى.
الەۋمەتتىك سالانىڭ ەڭ نەگىزگى باستى قاھارمانى ءمۇعالىم مەن دارىگەر دەسەك، الدا قابىلداناتىن زاڭ ۇستازدار قاۋىمى ءۇشىن ءبىراز تۇيتكىلدى ماسەلەلەردىڭ شەشىمىن تاباتىن مۇمكىندىك بولاتىنى ءسوزسىز. ول ءۇشىن ءمۇعالىمنىڭ قانداي ماسەلەلەرى بار ەكەندىگىنە كوز جۇگىرتەيىك.
الدىمەن اۋىزعا الىناتىنى جالاقى جاعدايى. 60-80 مىڭ تەڭگە اراسىندا ايلىق الاتىن مامانعا كوپ تالاپتار قويىپ، ودان كەرەمەت ناتيجەلەر كۇتە المايتىنىمىز تۇسىنىكتى. ياعني، زاڭ جوباسىنىڭ قارجى-اقاراجات بولىمىندە ءمۇعالىم مارتەبەسىنە ساي كەلەتىن، ونىڭ اتقارعان ەڭبەگىنە تۇرارلىق جالاقى مولشەرى بەكىتىلىۋى كەرەك دەپ قوعامدىق ۇيىمدار تاراپىنان ۇسىنىستار ايتىلۋدا.
ماسەلەنىڭ مورالدىق جاعىنا دا نازار اۋدارايىق. قازىرگى تاڭدا مەكتەپتەردەن ەر مۇعالىمدەردى وتە سيرەك كورەتىن بولدىق. البەتتە، ونىڭ سەبەپتەرى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. جاقسى مامان رەتىندە تانىلعان پسيحولوگتار دا مەكتەپتەرگە بارعىسى كەلمەيدى. ەلباسىنىڭ بيىلعى جولداۋىندا ءبىلىم بەرۋدىڭ كاسىبي ناقتى دياگنوستيكاسىن جاساۋ، وقىتۋدىڭ جەكە تراەكتورياسىن قۇرۋ، ءمۇعالىم مەن وقۋشىنىڭ جۇكتەمەسىن ازايتۋ دەگەن سياقتى ناقتى ۇسىنىستاردى ايتتى. ءمۇعالىم حالىقارالىق ستاندارتقا ساي بولاتىن مىقتى كاسىبي مامان بولۋى ءتيىس. مەكتەپتە ساباق بەرۋگە ءقازىر تالانتتىمىن دەگەن جاستاردىڭ كوپشىلىگىنىڭ ۇمتىلمايتىنىقتان جوعارعى وقۋ ورىندارىنىڭ تۇلەكتەرىن دە بىردەن جۇمىسقا تارتۋ تەتىكتەرىن دە قاراستىرعان دۇرىس. وسى ايتقانداردىڭ بارلىعى جاقسىلاپ جۇزەگە اسۋى ءۇشىن ۇستاز قاۋىمىنا مورالدىق قولداۋ اسا قاجەت. جاس مامانعا ستيمۋل تۋدىراتىن جاعدايلار بوۋى كەرەك جانە ول جىلدار وتە كەلە ەڭبەگىنىڭ جەمىسىن كورەتىندەي سەنىمى بولسا، ول باسقا سالاعا كەتپەي-اق ۇستازدىق كاسىبىن جالاستىرا بەرەر ەدى. وسىعان بايلانىستى «قازاقستانا ەڭبەگى سىڭگەن ءمۇعالىم» اتاعى تاعايىنداۋ كەرەكتىگى دە ايتىلىپ ءجۇر. جىل سايىن وتكىزىلىپ جۇرگەن «جىلدىڭ ۇزدىك ءمۇعالىمى» دەگەن سياقتى كونكۋرستار مەن ماماندى ىنتالاندىراتىن باسقاداي كوپتەگەن ءىس-شارالاردى جەرگىلىكتى جەرلەردە اكىمدەر دەڭگەيىندە وتكىزسە، رەسپۋبليكالىق كونكۋرستا ۇزدىكتەردى پرەمەر-مينيستر ماراپاتتاپ، ءمۇعالىم مارتەبەسىن كوتەرەتىن
ءمۇعالىم وبرازى دا تەك وقۋشىلار عانا ەمەس جاستار ەلىكتەيتىن تۇلعانى كوز الدىمىزعا اكەلەتىن وبراز بولىپ قالىپتاسۋى كەرەك. بۇل كەڭەستىك داۋىردە جاقسى جۇزەگە اسقان دۇنيە ەكەندىگىن بىلسەك تە، ءقازىر ونداي يدەلوگيالىق قۇرالدى ۇلت قاجەتىنە قولدانا الماي وتىرمىز. ۇستازدىڭ وبرازى وقۋشىلارىنىڭ الدىندا شىندىقتى قايمىقپاي ايتا الاتىن، اسا جوعارى ءبىلىمدى جانە مادەنيەتتى، قوعامدا بەدەلى بار ادام رەتىندە قالىپتاسۋى كەرەك. زاڭ قابىلدانۋىمەن قاتار جوعارىدا ايتقان «كەيىپكەردى» كورسەتۋ ءۇشىن كوركەم فيلم سياقتى تۋىندىلار ءتۇسىرىلىپ، كوپشىلىك نازارىنا ۇسىنىلسا، ول دا ءوز ناتيجەسىن بەرەر ەدى.
مۇعالىمدەردى الەۋمەتتىك جاعىنان قورعاۋ وسى جاڭادان قابىلداناتىن زاڭدا كورىنىس بەرىپ قانا قويماي، سونىمەن بىرگە ءىس جۇزىندە جۇمىس ىستەپ ۇستازعا قورعانىش بولاتىن قۇرال رەتىندە قىزمەت ەتەتىندەي بولۋى قاجەت. ەلباسى ءوز جولداۋىندا ايتقانداي مۇعالىمدەردى باسى ارتىق جۇمىستاردان بوساتىپ، تازا ءبىلىم بەرۋگە ءوزىن تۆورچەستۆولىق جاعىنان ارناسا تيىمدىلىك ارتار ەدى.
زاڭ جوباسىن دايىنداۋدا شەتەلدىك تاجىريبەلەردى دە ەلەكتەن وتكىزىپ، كەرەگىمىزگە جاراتساق، قۇبا-قۇپ بولار ەدى. مىسالى، جۇڭگو ەلىندە ءمۇعالىمنىڭ قوسىمشا اتقارعان ەڭبەگى باعالانىپ، وعان اقشا تولەنەدى. ونىڭ كولەمى، ءتىپتى كەي كەزدە، ايلىق مولشەرىندەي بولادى. ونداي جۇمىستار قاتارىندا ءتۇرلى ۇيىرمەلەردى وتكىزۋ، سىنىپقا جەتەكشىلىك، تاربيە جۇمىستارىن جۇرگىزۋ، داپتەر تەكسەرۋ جانە تاعى باسقالاردى كەلتىرۋگە بولادى.
ءمۇعالىمنىڭ ەڭبەگى جەتكىلىكتى دەڭگەيدە باعالانىپ، ماتەريالدىق تۇرعىدان جاقسىلاپ تۇرىپ ىنتالاندىرىلسا، مامان ستيمۋل ءۇشىن دە، ابىروي ۇشىندە تالماي جۇمىس ىستەيتىنى ايدان انىق.
جوعارىدا اتالىپ وتكەن ماسەلەلەر مەن ءالى كەلىپ ءتۇسىپ جاتقان ۇسىنىستار قابىلداناتىن «ءمۇعالىم مارتەبەسى تۋرالى» زاڭدا ەسكەرىلىپ، بولاشاقتا ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ دامۋىنا قىزمەت ەتەدى دەپ سەنىم ارتامىز.
سەكەن نازار
