ادامزات تاريحىنداعى ەڭ باتىل 5 ايەل

/uploads/thumbnail/20190517145308207_small.jpg

1. بوۋديككا

لوۆك

ءبىزدىڭ ەرامىزدىڭ 60 - جىلدارى بريتاندىق بيلەۋشى بوۋديككانىڭ جەرىن ريمدىكتەر جاۋلاپ الدى. اسقان قاتىگەزدىكپەن بوۋديككانىڭ كوز الدىندا قىزدارىن قورلاپ ولتىرەدى. جاۋاپ رەتىندە ايەل 200 000 ادامنان تۇراتىن ارميانى جاساقتاپ،  كەك الۋدى باستادى. ونىڭ جاۋىنگەرلەرى ءريمنىڭ توعىز لەگيونىن جەڭىپ، ولارعا تيەسىلى بريتان ارالدارىنداعى ءۇش ءىرى قالانى تونادى. سول ۋاقىتتاعى ەڭ كۇشتى دەرجاۆا بوۋديككانى توقتاتۋ ءۇشىن ءۇش لەگيونىن جۇمىلدىرۋى قاجەت بولدى.

2. نەللي بلاي

لوۆك

1987 جىلى امەريكالىق جۋرناليست نەللي بلاي 10 كۇنىن پسيحالوگيالىق ەمحانادا ەمدەلۋشى رەتىندە وتكىزەدى. ونىڭ ماقساتى – دارىگەرلەردىڭ ناۋقاستارعا قالاي قارايتىنىن انىقتاۋ ەدى. ناتيجەسىندە اۋرۋحاناداعى ناۋقاستارعا كورسەتىلگەن زورلىق-زومبىلىق جايلى جازعان زەرتتەۋ ماقالاسى امەريكانى تاڭ قالدىردى. ەمحانا قاتاڭ تەكسەرىلىپ، نيۋ-يوركتەگى ناۋقاستارعا قوسىمشا ميلليون دوللار بولىنەتىن بولدى. سونىمەن قوسا، ءبىر جىلدان كەيىن نەللي بلاي الەمدى 77 كۇندە اينالىپ، رەكورت جاڭارتتى.

3. ەمەللين پانكحەرست

لوۆك

ۇلىبريتانياداعى ەڭ بەدەلدى اكتيۆيست، ول ايەلدەرگە ەرلەرمەن تەڭ قۇقىق بەرۋدى، ونىڭ ىشىندە سايلاۋعا قاتىسۋ قۇقىعىن بەرۋدى قولدادى. 1903 جىلى ول ايەلدەردىڭ الەۋمەتتىك-ساياسي وداعىن قۇردى، ال 1910 جىلى 300-دەن استام ايەلدى پارلامەنتكە كىرگىزدى. بىرنەشە رەت تۇتقىندالىپ، تۇرمەگە قامالعان كەزدە ءجيى اشتىقتان قينالعان. ءبىرىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ باستالۋىنان ەكى كۇن وتكەننەن كەيىن، پانكحەرست بارلىق ايەلدەرگە دەرەۋ ناسىلشىلدىكپەن نارازىلىقتى توقتاتىپ، وتانىن قورعاپ، جاۋعا قارسى كۇرەسۋگە شاقىرادى. ناتيجەسىندە نازىك جاندىلاردىڭ سوعىسقا قوسقان ۇلەسى باعالانىپ، پارلامەنت 30 جاسقا تولعان بارلىق بريتاندىق ايەلدەرگە داۋىس بەرۋ قۇقىعىن بەرەتىن «حالىق وكىلەتتىلىگى تۋرالى» زاڭ قابىلدادى.

4. زينا پورتنوۆا

لوۆك

15 جاستاعى زينا پورتنوۆا نەمىستەردىڭ ءوز اجەسىنە ءزابىر كورسەتكەنىن كورگەن سوڭ، ءوز ەركىمەن ولارعا قارسى پارتيزان اسكەرىنىڭ قاتارىنا قوسىلدى. نەبارى 17 جاسىندا سوعىستاعى اسقان ەرلىگىمەن تاريحتا قالدى. 1944 جىلى مايداندا قازا بولدى. ونىڭ ءبىر ەرلىگى جاۋدىڭ تاماعىنا ۋ ارالاستىرۋ بەرۋ ارقىلى 100-دەن استام نەمىستىڭ كوزىن جويعان. 

5. امەليا ەرحارت

لوۆك

1932 جىلى امەريكالىق امەليا ەرحارت جالعىز ءوزى اتلانت مۇحيتىنىڭ ۇستىنەن اۋە ارقىلى ۇشىپ وتكەن العاشقى ايەل رەتىندە الەمگە تانىمال بولدى. امەريكادان سولتۇستىك يرلاندياعا ۇشۋ شامامەن 15 ساعاتقا سوزىلعان. كۇشتى جەل،  جاڭبىر، سۋىققا قاراماستان امان-ەسەن جەرگە قوندى. امەليا فەمينيزمنىڭ دە، اۆياسيالىق يندۋستريانىڭ دا دامۋىنىڭ كورنەكتى قايراتكەرى بولدى. ول ايەل ۇشقىشتاردى بىرىكتىرەتىن 99 ۇيىمنىڭ ءبىرىنشى پرەزيدەنتى بولعان. 1937 جىلى اۋەدە اپاتقا ۇشىراپ قازا تاپقان. الايدا، اۋە كەمەسىنىڭ قالدىقتارى جانە قازا بولعانداردىڭ ءمايىتى تابىلمادى.

قاتىستى ماقالالار