الماتى. قامشى پورتالى - ەلباسى ن.نازاربايەۆتىڭ جارلىعىنا سايكەس 2010 جىلدىڭ قاڭتارىنان باستاپ،  جەتi بالا تاربيەلەپ وتىرعان انالار «التىن القا» الا باستاعانى بەلگiلi.  ال، «كۇمiس القا» بۇرىنعىداي 8 بالا ەمەس، 6 بالاسى بارلارعا بەرiلەتiن بولدى. سودان بەرi بiرشاما ۋاقىت ءوتتi. ءوڭتۇستiكتەگi التىن قۇرساقتى انالاردىڭ قانشاسى ومىراۋلارىنا «التىن»  نەمەسە «كۇمiس القا» تاقتى؟ مەملەكەتتەن بەرiلەتiن جاردەماقىنى قانشا كەيۋانا تولىققاندى پايدالانىپ وتىر؟ تيiستi باسقارمالار مەن ءبولiمدەرگە حابارلاسىپ، وسى ساۋالدارعا جاۋاپ العان بولاتىنبىز. ەندەشە... 

زەينەتاقى تولەۋ ءجونiندەگi مەملەكەتتiك ورتالىقتىڭ ءوڭتۇستiك قازاقستان وبلىستىق فيليالىنىڭ بەرگەن ءمالiمەتتەرiنە سۇيەنسەك، 2010 جىلى «التىن القامەن»، «كۇمiس القامەن» جانە «باتىر انا» اتاعىمەن، 1-2 دارەجەلi «انا داڭقى» وردەندەرiمەن 25 مىڭ 789 انا ناگرادتالىپتى. ونىڭ iشiندە 617 انا «التىن القا» توسبەلگiسiن تاعىنسا، 4389-ى «كۇمiس القامەن» ماراپاتتالعان. ال، بيىل وبلىسىمىز بويىنشا 7 بالا ءوسiرگەن 15 مىڭ 671 انا 6 ايلىق ەسەپتiك كورسەتكiش كولەمiندە، ياعني 9 مىڭ 240 تەڭگە مەملەكەتتiك جاردەماقى الىپ وتىر. قۇرساعىنان 6 بالا ءوسiرگەن 32 مىڭ 113 ايەل  «كۇمiس القا» توسبەلگiسiنiڭ شاراپاتىن كورۋدە. جالپى، ءوڭiرiمiزدە قوس القانىڭ جاردەماقىسىن 47 مىڭ 784 كوپبالالى انا يگiلiگiنە جاراتۋدا ەكەن.  

2010 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ اتالاعان ماراپات يەگەرلەرi، سونداي-اق، بۇرىن «باتىر انا» اتاعىن العان ايەلدەر نەمەسە 1 جانە 2 دارەجەلi «انا داڭقى» وردەنiمەن ماراپاتتالعاندار ارنايى مەملەكەتتiك جاردەماقى الادى. ول، 6 ايلىق ەسەپتiك كورسەتكiشتi قۇرايدى نەمەسە 8478 تەڭگە كولەمiندە بەرiلەدi، — دەيدi ورتالىقتىڭ زاڭدى جانە جەكە تۇلعالارمەن جۇمىس جۇرگiزۋ ءبولiمiنiڭ باستىعى راۋشان اناربەكوۆا.  

مۇنىمەن قوسا، كوپبالالى انالار بiرقاتار الەۋمەتتiك جەڭiلدiكتەرگە دە، اتاپ ايتقاندا، 53 جاسىندا زەينەتكەرلiككە شىعۋعا، سونىمەن قوسا، مەملەكەتتiك تۇرعىن ءۇي قورىنان باسپانا الۋ قۇقىعىنا  يە بولا الادى. 

جاسىراتىنى جوق، وبلىسىمىزدا وسى  كۇنگە  دەيiن جەڭiلدiكتi الا الماي وتىرعان انالار ازايار ەمەس. ولاردىڭ اراسىندا 7 بالا ءتۋىپ-وسiرگەن،  الايدا، بiر بالاسى قايتىس بولىپ نەمەسە iستi بولۋىنا بايلانىستى مەملەكەتتiك جاردەماقىدان قۇر قالعاندارى دا بار. وسى سەكiلدi تۇيتكiلدەردi شەشۋدە وبلىستىق زەينەتاقى تولەۋ ءجونiندەگi مەملەكەتتiك ورتالىق  ارنايى زاڭ تالاپتارىنا سۇيەنە وتىرىپ جۇمىس iستەپ كەلەدi.  

— بiز   مەملەكەتتiك ناگرادالار تۋرالى زاڭنىڭ ەرەجەلەرiنە سۇيەنە وتىرىپ جۇمىس اتقارامىز. ق ر 1995 جىلعى 12 جەلتوقسانىنداعى №2676 زاڭى بويىنشا «التىن القامەن» جەتi نەمەسە  ودان دا كوپ بالا تۋعان جانە تاربيەلەپ ءوسiرگەن انالار ماراپاتتالادى. بۇل شارا انانىڭ جەتiنشi بالاسى بiر جاسقا جەتكەن كەزدەن نە  بالالارى تiرi بولعاندا عانا جۇرگiزiلەدi، — دەيدi راۋشان  ءيمانالiقىزى.

سونداي-اق، انالاردىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مۇددەلەرiن قورعاۋ كەزiندە نەمەسە وزگە قىزمەتتiك مiندەتتەرiن اتقارۋ ءۇستiندە قازا تاپقان نە بولماسا حابارسىز كەتكەن بالالارى ەسەپكە الىنادى. دۇلەي اپاتتار كەزiندە  ادام ءومiرi مەن ماتەريالدىق قۇندىلىقتاردى قۇتقارۋ ءجونiندە ازاماتتىق بورىشىن اتقارۋ ءۇستiندە، قىلمىسقا قارسى كۇرەستە، قوعامدىق ءتارتiپ كۇزەتiندە قازا تاپقان بالالارى ەسكەرiلەدi. بۇل اتالعان زاڭنىڭ 28-بابىندا ناقتى كورسەتiلگەن. ءدال وسى تالاپتار «كۇمiس القادان» ءۇمiتكەر 6 بالالى انالارعا دا قاتىستى.  

كوپبالالى انالاردى ناگرادتاۋدى پرەزيدەنت جۇزەگە اسىرادى. ياعني، كۋالiككە ەلباسىنىڭ ءوزi قول قويادى.  ەگەر انالار توسبەلگiسi مەن «التىن القا» نەمەسە «كۇمiس القا» يەگەرi ەكەنiن راستايتىن كاۋلiگiن قولىنا الىپ جاتسا، زەينەتاقى تولەۋ ءجونiندەگi مەملەكەتتiك ورتالىققا بارىپ،  ارىزدانۋى تيiس. سوندا عانا انالارعا تيiستi مەملەكەتتiك جاردەماقى تاعايىندالادى. 

وبلىس اكiمi اپپاراتىنىڭ ناگرادا ءجونiندەگi باس ينسپەكتورى دينا راحمەتۋللايەۆانىڭ ايتۋىنشا، بۇگiنگi كۇنگە دەيiن 55 مىڭ 495 كوپبالالى انانىڭ قۇجاتى استاناعا جولدانىپتى. ناتيجەسiندە 54 مىڭ 415 ءوڭتۇستiكتiك انا «التىن» جانە «كۇمiس القا» كiتاپشالارى مەن توسبەلگiلەرiن العان. 1080  انانىڭ قۇجاتى ەلورداعا جول تارتىپتى.  وسكەمەن قالاسىنداعى مونەتا جاسايتىن زاۋىتتىڭ ۇلگەرە الماي جاتقاندىعىنان 5-6 مىڭداي التىن قۇرساقتى انا توسبەلگiلەرiنە قول جەتكiزە الماي وتىرعان جايى بار. 

الايدا، بۇل ولقىلىق انالاردىڭ مەملەكەتتiك جاردەماقى الۋىنا  ەشبiر كەدەرگi كەلتiرمەيدi. ويتكەنi، ولار قولدارىنا تيگەن كiتاپشامەن دە تيiستi مەكەمەلەرگە بارىپ، جاردەماقى الا بەرۋiنە بولادى، — دەيدi دينا نيماتۋللا قىزى. 

ستاتيستيكالىق ءمالiمەتتەرگە سۇيەنسەك، ەلiمiزدە 200 مىڭداي التىن قۇرساقتى انا بار. سونىڭ 55 مىڭنان استامى ءوڭتۇستiكتە عۇمىر كەشۋدە.  

اقپارات كوزى: وڭتۇستىك قازاقستان