ساياساتتا دا، بيزنەستە دە نازىك جاندار ەرلەردىڭ وكشەسىن باسىپ، جىل ساناپ كوبەيىپ كەلەدى. ايەلدەر ەكونوميكانى جاڭعىرتۋدىڭ قوزعاۋشى كۇشىنە اينالدى. مىسالى ەلىمىزدىڭ اۋماعىنداعى كاسىپ باستاپ، ءوز ءىسىن ۇرشىقتاي ءيىرىپ وتىرعان نازىك جاندىلارعا مەملەكەتىمىز دە كومەك كورسەتىپ كەلەدى. ماسەلەن،  وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى ىسكەر ايەلدەرگە قولداۋ كورسەتىپ، ءتۇرلى بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋعا باعىتتالعان سەمينار-ترەنينگتەر ۇيىمداستىرۋدا. وسىنداي ءبىر  جيىن كيەلى تۇركىستان قالاسىندا وتكەنى تۋرالى قامشى پورتالى جازعان بولاتىن. تۇركىستانداعى «دامۋ» قورىنىڭ كاسىپكەرلەرگە قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىندا «ق ر كاسىپكەرلىك سالاسىنداعى ايەلدەردىڭ ءرولى» اتتى تاقىرىپتىق سەسسيا ءوتتى.

اتالعان شارانى ماركەتينگ جانە بيزنەستى-جوسپارلاۋ بويىنشا كەڭەسشى گۇلسايا سۇلەيمەنوۆا مەن قۇزىرەتتىلىكتى جوعارىلاتۋ باعدارلاماسى بويىنشا شتاتتان تىس مەنەدجەر مالىك اتانبايەۆ جۇرگىزدى. سەسسيا بارىسىندا قاتىسۋشىلار كاسىپكەرلىكتىڭ فورماسى مەن تۇرلەرىمەن تانىستى، كاسىپكەرلىك قىزمەتتەگى ايەلدەردىڭ ءرولىن تالقىلادى، وعان قوسا تاۋارلار مەن قىزمەت تۇرلەرىن الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى جۇرگىزۋدىڭ ادىستەرىن، ماقساتتى اۋديتوريا مەن جاڭا كليەنتتەردى ىزدەۋدىڭ ءمان-جايىن ءسوز  ەتتى.

سونىمەن قاتار، سەسسياعا قاتىسۋشىلار ءوز تاۋارىنىڭ، قىزمەت تۇرلەرى مەن برەندتەرىن الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى تانىمالدىلىعان ارتتىرۋ جولدارىن جانە ساتىلىم مولشەرىن ارتتىرۋ جونىندە ماعلۇماتتار الدى. گۇلسايا سۇلەيمەنوۆا مەن مالىك اتانبايەۆ كاسىپكەرلىكتى قولداۋدىڭ مەملەكەتتىك شارالارى بويىنشا پرەزەنتاسيالار جاسادى.

جالپى قازاقستاندا 15 مىڭنان استام شاعىن جانە ورتا بيزنەس جوبالارى بولسا، سولاردىڭ 40 پايىزىن قىز-كەلىنشەكتەر باسقارادى ەكەن. سوڭعى 3 جىلدا قىز-كەلىنشەكتەر قاتىسقان شاعىن جانە ورتا بيزنەس سۋبەكتىلەرىنىڭ سانى 26 پايىزعا ارتسا، ايەلدەر اشقان كومپانيالار 28 پايىزعا دەيىن وسكەن. بۇل نەنى بىلدىرەدى، كاسىپكەر ايەلدىڭ تابىسى كولدەي دەگەن ءسوز.

مويىنداۋىمىز كەرەك، ءقازىر ءبىزدىڭ ايەلدەر بيزنەسكە ارالاسۋ ارقىلى باسەكەلەس نارىقتىق ورتانى قالىپتاستىردى. ەڭبەككە قابىلەتتى حالىقتىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋ دەڭگەيىن كوتەردى. ستاتيستيكاعا كوز جىبەرسەك، ەلىمىزدەگى ەڭبەككە قابىلەتتى ايەلدەر اراسىنداعى جۇمىسسىزدىق 5،5 پايىزدى قۇرايتىنىن كورەمىز. دەمەك، قول قۋسىرىپ قاراپ وتىرعان ايەل از، قازاق ايەلدەرىنىڭ ەڭبەكتەگى بەلسەندىلىگى جوعارى. تاعى ءبىر قىزىق مالىمەت، ايەلدەر ەر-ازاماتتارعا قاراعاندا قايىرىمدىلىق شارالارىندا بەلسەندى كەلەدى ەكەن. وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا ايەلدەردىڭ بيزنەسكە كوزقاراسى، جالپى، قوعامعا تيگىزەر پايداسى جايلى الەۋمەتتىك زەرتتەۋ جۇرگىزىلگەن كەزدە وسىعان كوز جەتكىزىلگەن. زەرتتەۋ بارىسىندا قايىرىمدىلىق ۇلگىسىن كوبىرەك كورسەتەتىندەر دە ايەلدەر بولىپ شىقتى. قالاي دەيسىز بە، ويتكەنى مەيىرىمدىلىك جانە اياۋشىلىق ايەلدىڭ تابيعاتىندا ءالىمساقتان بار قاسيەت. مىنە، وسىنداي كوپتەگەن سەبەپتەر قىز-كەلىنشەكتەردى كاسىپكەرلىككە تارتۋدىڭ پايداسى زور ەكەنىن كورسەتىپ وتىر.

ءيا، «دامۋ» كاسىپكەرلەردى قولداۋ قورى، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمدىگى  تاراپىنان ايەلدەر بيزنەسىنە ايتارلىقتاي قولداۋ بار. سوندىقتان نازىك جانداردىڭ كەز كەلگەن كاسىپتى ۇرشىقشا ءيىرىپ اكەتۋىنە جول اشىق.

نۇرزات توعجان