ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ مالىمەتىنشە، 2020 جىلدىڭ العاشقى توقسانىندا قازاقستان 13 ميلليارد 908،5 ميلليون دوللاردىڭ تاۋارىن ەكسپورتقا شىعارعان. بۇل 2019 جىلعى كورسەتكىشكە قاراعاندا 4،2%-عا جوعارى، اسىرەسە ناۋرىز ايىندا ەكسپورت كولەمى ارتتى. 2019 جىلدىڭ ناۋرىزىندا 3،4 ميلليارد دوللاردى قۇراعان ەكسپورت قاراجاتى بيىل 4،8 ميلليارد دوللارعا جەتتى. ەكسپورتقا شىعاتىن قازاقستاندىق ونىمدەردىڭ وندىعى تومەندەگىدەي.

10. كولىك قۇرالدارى

بۇل كاتەگوريا "جەردەگى كولىك قۇرالدار، اۋە قۇرالدارى، ءجۇزۋ قۇرالدارى جانە كولىككە قاتىسى بار قۇرىلعىلار مەن جابدىقتار" دەپ اتالادى. دەمەك بۇل تەك اۆتوكولىكتەر ەمەس، ۇشاق، قايىق، كاتەر، سپۋتنيكتەر جانە كولىك جاساۋعا ارنالعان باسقا دا ونىمدەر. قازاقستان 2020 جىلدىڭ قاڭتار-ناۋرىز ايىندا اتالعان تاۋارلاردىڭ 23،1 تونناسىن ساتتى. بۇل سوڭعى التى جىلداعى كورسەتكىشتەردىڭ ەڭ ۇزدىگى.

قازاقستاندىق ترانسپورتتاردى كىم ساتىپ الادى؟

شامامەن 40 مەملەكەت قازاقستاندىق كولىكتەردى جانە قۇرىلعىلاردى تۇتىنادى. ساتىلىمنىڭ باسىم بولىگىن، ناقتىراق ايتقاندا 85%-ىن ەكى مەملەكەت ساتىپ الادى. رەسەيگە شىعاتىن ەكسپورتتىڭ سوماسى 45 ميلليون دوللاردى، ال باا-گە تيەسىلى سوما 35،7 ميلليوندى قۇراعان. قازاقستاننان ءونىم ساتىپ الاتىنداردىڭ اراسىندا اقش، كانادا، شۆەيساريا جانە نورۆەگيا بار.

9. مازۋت

مازۋت –  مۇنايدان بەنزين، ليگروين، كەروسين جانە جانارمايدى ءبولىپ العاننان كەيىنگى قالعان قالدىق ءونىم. ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ مالىمەتىنشە، 2020 جىلدىڭ 3 ايىندا 157،7 مىڭ توننا مازۋت ەكسپورتتالعان.

2020 جىلدىڭ باسىندا قازاقستاندىق مازۋت الەمنىڭ 12 ەلىنە جول تارتقان. نەگىزگى تۇتىنۋشى – نيدەرلاندى، ولار ەكسپورتتىڭ 76%-ىن تۇتىنىپ وتىر.

8. تەمىر رۋدالار مەن كونسەنتراتتار

تەمىر رۋدالارىنان تۇسكەن ولجا ارتىپ، ەكسپورتقا وڭ اسەرىن تيگىزىپ جاتىر. ءۇش ايدىڭ ىشىندە شەتەلگە 2،4 ميلليون تونناعا جۋىق رۋدا مەن كونسەنترات ەكسپورتتالعان. بۇل سوڭعى بەس جىلداعى رەكوردتىق كورسەتكىش. ءبىر جىلدىڭ ىشىندە جۇك تاسىمالى – 2،5%، كەلىسىمشارتتاردان تۇسكەن پايدا – 18 %-عا ارتقان.

 7. جالپاق بۇيىمدار

مەتالدان جاسالاتىن جالپاق بۇيىمداردىڭ ەكسپورتى نەگىزىنەن رەسەيگە جونەلتىلەدى. 2020 جىلدىڭ باستاپقى ءۇش ايىندا ەكسپورت كولەمى 201،5 ميلليون دوللاردى قۇرادى، بۇل الدىڭعى جىلمەن سالىستىرعاندا 13،7%-عا كوپ. وسى جىلى قارا ءتۇستى مەتالل وڭدەۋ قايتا قالپىنا كەلىپ، ناۋرىز ايىندا 199،1 مىڭ توننا ءوندىرىلدى. ال بۇل جەتى ايلىق كورسەتكىشكە جاتادى.

 6. بيداي جانە جەڭىل ماقتا

بيداي ءونىمى وزىنەن جاسالاتىن ۇنعا قاراعاندا 2،8 ەسە جوعارى پايدا الىپ كەلەدى. ادعاشقى توقساندا جۇك تاسىمالى 1،1 ميلليوندى قۇراسا، پايدا 239،1 ميلليون دوللارعا ەسەپتەلدى. تابىستىڭ باسىم بولىگى ناۋرىز ايىندا بولعان. وزبەكستانعا تاسىمالدايتىن ەكسپورت 18،6 ميلليون دوللارعا ارتتى. تاجىكستان، اۋعانىستان جانە يتاليا 14،5 ميلليون دوللاردى قۇرايتىن نەگىزگى نارىق كوزىنە اينالعان.

 5. بەيورگانيكالىق حيميا ونىمدەرى

بۇل كاتەگورياعا "بەيورگانيكالىق حيميا ءونىمى، باعالى مەتالداردىڭ بەيورگانيكالىق نەمەسە ورگانيكالىق قوسىلىستارى، سيرەك كەزدەسەتىن مەتالدار، راديواكتيۆتى ەلەمەنتتەر نەمەسە يزوتوپتار" جاتادى. ۋران ءوندىرۋ دە وسى كاتەگوريادا. اتالعان ءونىم جوعارى سۇرانىسقا يە. قاڭتار-ناۋرىز ايلارىندا الەمنىڭ 35 ەلى وسى ساناتقا كىرەتىن تاۋارلاردى ساتىپ العان.

قازاقستاندىق ءونىمدى ساتىپ الۋشىلاردىڭ قاتارىندا – دومينيك رەسپۋبليكاسى، گۆاتەمالا مەن يندونەزيا بار. نارىقتىڭ نەگىزگى كىرىسىن رەسەي قامتاماسىز ەتەدى. ەكسپورت كىرىسى 72،3 ميلليون دوللاردى قۇرايدى.

 4. فەرروقورىتپالار

قازاقستان فەرروقورىتپالاردى دايىنداۋدا نىق قاداممەن العا جىلجىپ كەلەدى. ەلدە العاشقى توقساندا 546،9 مىڭ توننا ءونىم وندىرىلگەن، ال بۇل سوڭعى سەگىز جىلداعى ەڭ جوعارى ناتيجە. سونىمەن قاتار جۇك تاسىمالداۋدىڭ ارتۋى وسىعان بايلانىستى. ناۋرىز ايىندا وندىرىلگەن ءونىم تولىقتاي ساتىلىپ كەتكەن. 447،3 ميلليون دوللار – بۇل تۇسكەن پايدا.

نارىقتىڭ نەگىزگى كوزى – جۇڭگو بولىپ قالدى. اسپاناستى ەلىمەن جاسالعان كەلىسىمشارتتاردىڭ مولشەرى 200 ميلليون دوللاردان اسىپ تۇسكەن. ەكىنشى ورىندى جاپونيا يەمدەندى، ساتىلىم 82 ميلليون دوللاردى قۇرايدى. ءىرى كولەمدە ساۋدا جاسايتىن ەلدەردىڭ ءبىرى – يندونەزيا (23،6 ميلليون دوللار).

3. تابيعي گاز

ەكسپورتقا شىعاتىن تاۋاردىڭ ۇشتىگىنە تابيعي گاز ەنگەن. 2020 جىلداعى ءبىرىنشى توقسانىندا 560 ميلليون دوللاردىڭ ءونىمى ساتىلعان. شۆەيساريامەن كەلىسىم-شارت ۇلعايىپ، ساتىلىم كولەمى 68،6 ميلليون دوللارعا جەتكەن. قازاقستاندىق گازدى ساتىپ الۋشىلاردىڭ كوشىن جۇڭگو باستاپ تۇر. ولارعا ەكسپورتتىڭ 70%-ى تيەسىلى.

2. مىس

تۇركياعا ەكسپورتتالاتىن مىستىڭ سوماسى – 23،8 ميلليون دوللاردى قۇرايدى. ۇلىبريتانيا – 5،5 ميلليون، ءباا – 91،4 ميلليون دوللاردى ەل قازىناسىنا قۇيىپ وتىر. تاۋاردىڭ تورتتەن ءبىرىن جۇڭگو الىپ جاتىر. جالپى كولەم 571،2 ميلليون دوللاردى قۇرايدى.

1. مۇناي

الەمدىك باعانىڭ تومەندەۋىنە قاراماستان مۇناي ەكسپورتى سوڭعى التى جىلدا ماكسيمالدىق دەڭگەيدە تۇر. العاشقى توقساندا قازاقستان 8،8 ميلليارد دوللاردىڭ ءونىمىن ساتقان. جەتكىزۋدىڭ فيزيكالىق كولەمى 13،8%-عا ءوسىپ، 18،2 ميلليون تونناعا جەتكەن. مۇنايدىڭ ارقاسىندا قازاقستاندىق ەكسپورت ارتتى. مۇناي ءوسىمىنىڭ باعاسى مىس، گاز، ۋران، بيداي جانە باسقا دا تاۋارلاردىڭ شىعىنىن جابۋعا جەتەدى.

قازاقستاننىڭ قارا التىنىن ەڭ كوپ تۇتىناتىن ەل – يتاليا. جىل باسىنان بەرگى ءۇش ايدا 2،47 ميلليارد دوللاردىڭ ءونىمى وسى ەلگە ەكپورتتالعان. بۇدان كەيىن 930 ميلليون دوللارعا ءونىم ساتىپ الىپ وتىرعان نيدەرلاندى جايعاسقان. كەيىنگى ورىنداردا شۆەسيا، مالايزيا، پورتۋگاليا جانە يوردانيا تۇر.