قازاقستاندا دiني ەكستpەميزمگە قاpسى iس-قيمىل جانە ونىڭ الدىن-الۋ مەملەكەتتiك ساياساتتىڭ باسىم باعىتتاpىنىڭ بiرi pەتiندە جاpيالاندى. ول ءۇشىن زاڭنامالىق بازا جەتiءلدىpىلۋدە، كوپتەگەن مەملەكەتتىك باعداpلامالاp قابىلدانۋدا، وسى ماسەلەلەpءدى شەشۋگە ۋاكىلەتتى مەملەكەتتىك جانە قوعامدىق ورگانداpدىڭ بارلىق تۇرلەpءى جاسالۋدا.

2005 جىلعى 18 اقپاندا قازاقستاندا 31 ءنومىpءلى "ەكستpەميزمگە قاpسى ءىس-قيمىل تۋرالى" زاڭ قابىلداندى. زاڭعا سايكەس، ەكستpەميزم دەگەنىمىز – جەكە جانە (نەمەسە) زاڭدى تۇلعانىڭ نەمەسە بەلگىلەنگەن تارتىپپەن ەكسترەميستىك دەپ تانىلعان ءبىpلەستىكتىڭ كەلەسى ءاpەكەتتەp مەن ماقساتتاpدى ورىنداۋى:

*كونستيتۋسيالىق قۇرىلىستى كۇشتەپ وزگەرتۋ؛

*قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەگەمەندىگىن، ونىڭ اۋماعىنىڭ تۇتاستىعىن، قول سۇعىلماۋىن جانە بولىنبەۋىن بۇزۋ؛

*ۇلتتىق قاۋiپسiزدiككە جانە مەملەكەتتiڭ قورعانىس قابiلەتiنە نۇقسان كەلتiرۋ؛

*بيلىكتى كۇشپەن باسىپ الۋ نەمەسە بيلىكتى كۇشپەن ۇستاپ تۇرۋ؛

*زاڭسىز اسكەريلەندىرىلگەن قۇرالىمدى قۇرۋ، وعان باسشىلىق ەتۋ جانە وعان قاتىسۋ؛

*قارۋلى بۇلىك ۇيىمداستىرۋ جانە وعان قاتىسۋ؛

*الەۋمەتتىك، تاپتىق الاۋىزدىقتى ءورشىتۋ (ساياسي ەكسترەميزم).

لاڭكەستىك، تەررورشىلدىق — ساياسي-الەۋمەتتىك سەبەپتەرگە بايلانىستى جەكە ادامعا، كوپشىلىككە نەمەسە مەملەكەتكە قىسىم جاساۋ، ۇرەي تۋعىزۋ ماقساتىندا قاساقانا جاسالاتىن قىلمىستىق ىس-ارەكەت. تەرروريزمنىڭ بارلىق تۇرلەرى جانە كورىنىستەرىمەن، اۋقىمى جانە قارقىن-دىلىعىمەن، زۇلىمدىعى جانە قانىشەرلىگىمەن بۇگىنگى زاماندا ەڭ وتكىر ماسەلەگە اينالدى.

2017 جىلعى 30 قاڭتاردا ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ جىل سايىنعى حالىققا جولداۋىندا "سيفرلىق قازاقستان" مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن ۇسىندى، وندا ءۇشىنشى جاڭعىرۋدىڭ بەسىنشى باسىمدىعىندا ول كيبەرقىلمىسپەن، ءدىني ەكسترەميزممەن جانە تەرروريزممەن كۇرەس قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى.

"قازىرگى جاعدايدا ادامزات تەppوpءيزمنىڭ وسۋىنە تاپ بولدى. مۇندا دەسترۋكتيۆتi كۇشتەردi قارجىلاندىرۋمەن جانە شەتەلدiك تەرروريستiك ۇيىمدارمەن بايلانىستارمەن كۇرەس ماسەلەلەرى شەشۋشى بولىپ تابىلادى. ءدىني ەكسترەميزمدى ناسيحاتتاۋدىڭ الدىن الۋ بويىنشا، ونىڭ iشiندە ينتەرنەت پەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە جۇمىس جۇرگىزۋ قاجەت. قوعامدا راديكالدى كورىنىستەرگە بايلانىستى، اسىرەسە ءدىني قاتىناستار سالاسىنداعى كەز كەلگەن ىس-ارەكەتكە نولدىك توزىمدىلىكتى قالىپتاستىرۋ قاجەت"، - دەپ مالىمدەدi نازاربايەۆ

سايىپ كەلگەندە، قر-دا تەرروريزم مەن ەكسترەميزم ءقاۋپىنىڭ ناقتى دارەجەسىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن ءۇش ساتكە نازار اۋدارۋ قاجەت. ءبىرىنشىسى-قر ۇقك-نىڭ رەسمي ديسكۋرسى، تەرروريزم مەن ءدىني ەكسترەميزم قازاقستاننىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىنە ءقاۋىپ توندىرەدى، ويتكەنى 2014 جىلدان باستاپ دايىندىقتىڭ ەرتە ساتىسىندا 30 تەرروريستىك اكسيانىڭ الدىن الىندى جانە جويىلدى (2014 جىلى – 3، 2015 جىلى – 4، 2016 جىلى – 12، 2017 جىلى – 11)[18]. باسقا مالىمەتتەر بويىنشا، وسى كەزەڭدەگى ساراپشىلار 78 سانىن اتايدى[19]. ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمگە قارسى ءىس-قيمىل جونىندەگى مەملەكەتتىك باعدارلاماعا سايكەس، ەكسترەميستىك سيپاتتاعى زورلىق-زومبىلىق اكسيالارى مەن تەرروريزمگە الىپ كەلەتىن ازاماتتاردى راديكاليزاسيالاۋ پروبلەماسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىنە ناقتى ءقاۋىپ بولىپ قالا بەرەدى.

ەكىنشىسى-تەرروريزمنىڭ جاھاندىق يندەكسى جانە 2018-2019 جج.جاھاندىق بەيبىتشىلىك يندەكسى، وندا ق ر تيىسىنشە 75 جانە 64ء-شى ورىندا (ءبىرىنشى ورىن بويىنشا تاجىكستاندى العا جىبەرىپ). سونىمەن قاتار، ءبىر جىل قاتارىنان بۇكىل الەم بويىنشا تەراكتىلەر مەن قۇربان بولعانداردىڭ جالپى سانىنىڭ تومەندەۋ ءۇردىسى ءجۇرىپ جاتقانى اتاپ ءوتىلدى.

ۇشىنشىدەن، ق ر ازاماتتارىنىڭ شەتەلدەگى تەرروريستىك ۇيىمداردىڭ قىزمەتىنە قاتىسۋى جانە ولاردىڭ كەيىننەن ورالۋى. ق ر ۇقك دەرەكتەرى بويىنشا[20]، 2013-2016 جىلدار ارالىعىندا دايش بەلسەندى رەكرۋتينگ جانە قىزمەت ەتۋ كەزەڭى – تەرروريستىك بەلسەندىلىك ايماعىنا 546 قازاقستاندىق رەكرۋتتىڭ شىعۋىنا جول بەرىلگەن جوق (2013 جىلى – 168، 2014 جىلى-136، 2015 جىلى – 151، 2016 جىلى – 91). سونىمەن قاتار، 2019 جىلى جۋساننىڭ ارنايى وپەراسياسى اياسىندا 600-گە جۋىق ق ر ازاماتى قايتارىلدى، ولاردىڭ ىشىندە 400-دەن استام بالا بار[21]. بۇل كومپونەنتتەر جيىنتىقتا جانە جەكە العاندا قر-دا ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمنىڭ قانداي ءقاۋىپ دەڭگەيى بار ەكەنىن كورسەتە الادى.

سونىمەن، جالپى كۇش-جىگەرمەن ءبىز تەرروريزم مەن ەكسترەميزم پروبلەمالارىن مىندەتتى تۇردە جەڭە الامىز. ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىز ولارعا قارسى تۇرۋ جانە جويۋ ءۇشىن ءبارىن جاسايدى. ءبىز-قازاقستان حالقى، ورتاق بولاشاعىمىز ءۇشىن ءبىر ەلدىڭ تۋىنىڭ استىندا بىرىگەمىز. ءبىزدىڭ ەلىمىز، حالقىمىز ءبىر! بۇل ساتتىلىكتىڭ ۇلكەن كەپىلى دەگەن سەنىم مول.