كوركەم: وتباسى بالا-شاعاڭىز تۋرالى ايتىڭىزشى؟
ىڭ-شىڭسىز، ءتاتۋ-تاتتى، بەرەكە-بىرلىكپەن ءومىر سۇرگەندى قالايتىن بار قازاققا ءتان قاراپايىم وتباسىن قۇرىپ، ءتۇتىن تۇتەتىپ وتىرعان جايىمىز بار. جۇبايىم ساندۋعاش مەكتەپتە ءمۇعالىم. ۇيگە قوناق شاقىرعاندى، اعايىن-تۋىسپەن ارالاسقاندى ۇناتاتىن جان. الىس اۋىلداعى تۋعان-تۋىستىڭ قالا جاعالاعان ۇل-قىزى الدىمەن ءبىزدىڭ ۇيگە كەلىپ تۇسەدى. ءبىزدىڭ ۇيدە جاتىپ وقيدى. ولاردىڭ ەركىن-جۇرىپ تۇرۋى مەنىڭ جازۋىم مەن وقۋىما كەيدە كولدەنەڭ ءتيىپ جاتسا دا ۇيرەنىپ بولدىم. ايەلدىڭ ەسىگىن تارس جاۋىپ، قاباعىن قارس جاۋىپ وتىرعانىنان گورى اشىقتىعى دۇرىس ەكەن. مويىندادىق. عالىمجان دەيتىن بالامىز اباي مەن ماحامبەتتى جاتقا وقيدى. دارىگەر ماماندىعىن تاڭدادى. «ادامنىڭ جانى مەن ءتانىن قاتار ەمدەۋ كەرەك، ول ەمنىڭ اتى – ولەڭ-جىر» دەپ وزىنشە جاڭالىق باستاپ ءجۇر. توعجانىم تىلگە بەيىم. كوركەم گيمانستيكا مەن سۋعا جۇزۋدەن «الدىنا جان سالماي» تۇر. داريعامىز ءوز سىنىبىندا توپ باسشى. ۇزدىك وقيدى. مۋزىكاعا اۋەس. جالپى بالالاردىڭ بەتىنەن قاقپاعاندى قالايمىن. مەن ادام ماماندىقتى ەمەس، ماماندىق ادامدى تاڭدايدى دەپ بىلەمىن. ماماندىقتىڭ تاڭداۋىمەن مامان بولعان ادام عانا ءوز كاسىبىنىڭ شىڭىنا جەتە الادى. ءسوز جوق، بۇل رەتتە اتا-انا، ۇستازدار قاۋىمى بالا بويىنداعى قابىلەتپەن جۇمىس ىستەي ءبىلۋ كەرەك.
قۇمار: وزگەلەر نە ويلايتىنىن بىلمەيمىن، مەن ءۇشىن قازاق باسپاسوزىندە سىزدەردىڭ سايت № 1! تابىس تىلەيمىن. ايتار تىلەگىم: قازاق كوشىنىڭ بوساعان ارقانىن قايتا تارتۋ ماسەلەسىنە بيلىك پەن حالىقتىڭ نازارىن اۋدارتىپ وتىرۋعا كۇش سالساڭىزدار ەكەن؟
قازاق ارۋانا سياقتى، جىلقى سياقتى ەل – قايدا جۇرسەدە اۋزدىعىن قارش شايناپ نەمەسە موينىن بۇرىپ تاستاپ تۋعان جەرىنە تارتىپ وتىرادى. 1847 جىلعى شاۋەشەك كەلىسىمىنەن كەيىن ءوز جەرىندە وتىرسادا اتاجۇرتىنان ءبولىنىپ قالعان قازاقتىڭ «كىر جۋىپ كىندىك كەسكەن جۇرتىم وسى ەدى» دەپ «ومالا» بەرمەي تاۋەلسىز قازاقستانىنا ۇدەرە كوشكەنىنىڭ ءوزى قانداي! بۇنداي سەزىم وزگە ۇلتتىڭ بويىنان تابىلا بەرمەيدى. ءبىر جاعىنان «كەلشى-كەل» دەپ، ءتۇپ وتانى قۇشاعىن جايىپ وتىرماعان سوڭ دا ىشتەرىنەن تىناتىن شىعار. ال، قازاقستان - قيىر جايلاپ شەت قونعان تۋىسىن ەلىنە شاقىرىپ جاتقان ءتورت مەملەكەتتىڭ ءبىرى. قازاق كوشى 2015 جىلعا دەيىن بۇيداسىن تۇرە تۇراتىن بولدى. بۇل دەگەن «بۇدان بىلاي شەتتەن قازاقتى كوشىرىپ المايمىز» دەگەن ءسوز ەمەس. كوشتىڭ ەكى تولقىنى ءوتتى. قاتەلىكتەر بولدى. ەندى وتكەندى قورتىندىلاي وتىرىپ كوش ماسەلەسىن قايتادان قولعا الاتىن بولامىز. قازاقتىڭ ەندىگى كوشى يەن قالىپ جاتقان سولتۇستىك ايماققا، شىعىسقا قونىستانعانى ءجون. سول قونىستاندىرۋدىڭ قارجى-قاراجاتى قارا باقىرىنا دەيىن ەسەپتەلىپ جوباسى جاسالۋى كەرەك. ءۇش جىل دەگەن انە-مىنە دەگەنشە جەتىپ كەلەدى. ءبىر جاعىنان كوشىپ كەلەتىن قازاقتىڭ دا ءوز ىشىنەن دايىندىعىن كۇشەيتكەنىن قالايمىز. قازاقستان مۇنايعا، ۋرانعا باي بولعانىمەن شەكەسى شىلقىپ جاتقان ەل ەمەس. باسپانا، جۇمىس ورىندارى جەتىسپەيدى. بيزنەس باستاپ، مال تابۋ دا وڭايعا تۇسپەيدى. قاعازباستى ءجۇمرياتپىز. موڭعوليا مەن رەسەيدەن قازاقتى كوشىرىپ الۋ وڭايىراق بولعانىمەن جۇڭگو حالىق رەسپۋليكاسىنىڭ كوشى-قون زاڭىنان حابارسىزبىز. ەلشىلىگىمىز دۇرىس جۇمىس ىستەي المايدى. ءبىراق وسىنىڭ بىرىنە قاراماستان ات باسىن اتجۇرتقا بۇرعان قازاق پەيىلىنەن اينىماسىن. جيىرماسىنشى عاسىر كوشى-قون عاسىرى بولادى. ميگراسيا تاسقىنى تۇتاس دۇنيەنى شارپيتىن بولدى. وعان ەكولوگيا، كەيبىر ەلدەردەگى الەۋمەتتىك قيىنشىلىقتار مەن جان سانىنىڭ قيساپسىز ءوسۋى سەبەپ بولادى. جاھاندىق ميگراسيا تاسقىنىنان قالىپ قويماي قازاقتىڭ دا قامدانا بەرگەنى دۇرىس. قازاق قامدانعاندا قايدا بەت الۋى كەرەك؟ ارينە، اتاجۇرتىنا، باباقونىسىنا. ءبىز سول ءۇشىن قوعامدىق پىكىرگە قالايدا ىقپال ەتىپ، ۇكىمەتىمىزدىڭ «مازاسىن» الىپ وتىرامىز. ۋادەمىز – ۋادە.
ءۇمىت: ايتىڭىزشى قوعامدىق-ساياسي تاقىرىپتى قوزعايتىن سايت بيزنەس بولا الا ما؟
جوق، ازىرشە بولا المايدى. ول ءۇشىن بىزدە ۇلتتىق-بۋرجۋازيالىق تاپ قالىپتاسىپ، جۇمىس ىستەۋى كەرەك.
قازىعۇرت: اسسالاۋماعالەيكۋم! مەنىڭشە قازاق رۋحاني جاقتا ءبىرتۇتاس بولۋعا كۇش سالۋ كەرەك! وسى تۇتاستىققا كەدەرگى بولىپ تۇرعان جازۋدىڭ ۇقساماستىعى ەكەنى ايقىن، سوندا قازاق ورتاق جازۋعا كوشۋى كەرەك پە؟ اتا جۇرتتاعى قازاقتار كريليسادان، جۇڭگو قازاقتارى توتە جازۋدان مىنا ينفورماسيالىق داۋىردە تاپقان پايداسى بەلگىلى. وسى تۋرالى ءسىزدىڭ ويىڭىز؟ !
بۇل سۇراققا قاتىستى ويىمدى كونفەرەنسيانىڭ باس جاعىندا ايتتىم عوي دەيمىن. قارارسىز.
قىران: قازاق كوشىنىڭ توقتاۋىنا نە سەبەپ بولدى دەپ ويلايسىز؟ قازاق ەلى ءوز قانداستارىنان گورى باسقالارعا بۇيرەگى بۇرىلعانداي سەزىلەدى بىزگە!؟ ەرۋلىك الىپ شىققاندى قويدى، ازاماتتىق الۋ ۇلكەن اۋرە، ۆيزا اشتىرۋدا قازاق ەلى شەنەۋلىكتەرى قۇنىقسىز دەيدى!
قازاق كوشىنىڭ ازىرگە توقتاپ قالۋىنا كوپتەگەن سەبەپتەر بار. سونىڭ ءبىرى 2009 جىلعى حالىق ساناعىنىڭ ناتيجەسى دەپ ويلايمىن. سول ساناقتىڭ العاشقى قورتىندىسى بويىنشا، قازاق 70 پايىزعا جەتىپ جىعىلدى. بۇنداي ءوسىم ءبىزدىڭ بيلىككە ۇناماي قالعان سياقتى. ويتكەنى حالقىنىڭ الپىس پايىزدان استامى ءبىر ۇلتتان تۇراتىن مەملەكەت بولسا، ول كوپ ۇلتتى مەملەكەت بولۋدان قالادى. ال، ءبىزدىڭ بيلىك باياعىدان بەرى «كوپۇلتتى قازاقستان» دەگەندى دارىپتەپ كەلەدى. قازاقتىڭ باسىم ۇلتقا اينالۋى كوپۇلتتىلىققا كولەڭكەسىن ءتۇسىرۋى ابدەن مۇمكىن ەكەن. بار-جوعى 16 ملن حالىقتىڭ سانىنا جەتپەي قورتىندىنىڭ ءبىر جىلدان سوڭ جاريا بولۋى دا ءبىزدىڭ وسى بولجامىمىزدى دۇرىسقا شىعارا تۇسەدى. مەنىڭشە بۇرىنعى ستاتيستيكا جونىدەگى اگەنتىكتىڭ ءتورايىمى مەشىمبايەۆنىڭ قاراجاتتى جىمقىرىپ قويۋى كۇماندى، ونىڭ سىرتقا «قاشىپ» كەتۋىنە سەبەپ – جوعارى جاقتىڭ باتاسىن الماي تۇرىپ الدىن-الا قازاقتىڭ 70 پايىزعا جەتىپ قويعانىن جاريالاپ جىبەرۋى بولسا كەرەك.
جاسىرا المايمىز، ءسىز ايتىپ وتىرعان اۋرە بىزدە شاش ەتەكتەن. ءبىراق سولاي ەكەن دەپ قازاق قورىقپاسىن، كوشىپ كەلۋگە نيەت ەتكەن بەتىنەن قايتپاسىن. بۇل بيلىك - قانداي بولعاندا دا ءبىزدىڭ بيلىك. بيلىك پەن جۇيەنىڭ قاتەلىگىن تۇزەۋگە ءبىزدىڭ ەرىك-جىگەرىمىز جەتىپ-ارتىلادى دەپ ويلايمىن.
باسقالارعا بۇيرەگى بۇراتىن «ادامزاتتىق دەڭگەيدەگى» قازاقتار جوق ەمەس، بار. ءبىراق ولاردىڭ ءسوزى ءقازىر قۇندى ەمەس.
ارقا تورىنەن: داۋكە «جاس قازاقتان» نە ءۇشىن كەتىپ قالدىڭىز؟ بۇگىندە ول گازەتتە داۋرەن قۋات، قاسىم امانجولدار جۇرگەن تۇستاعى بەينەسى جوق! بەيتاراپتىقتى ۇمىتىپ، از ۋاقىت ىشىندە بيلىكشىل بولىپ شىعا كەلدى!
«جاس قازاقتان» مەن كارىم ءماسىموۆتىڭ بلوگگەرلىگىن سىنعا العان قولايسىزداۋ ءبىر كوللاج جاريالاعانىم ءۇشىن كەتتىم. اقىندىعى كەمەل ءبىر اپكەمنىڭ مەنىڭ رەداكتورلىعىما «كوڭىلى تولماي» سالاقۇلاش ارىز جازعانى ءۇشىن كەتتىم. «جاس قازاقتان» مەن جۇرت ىزدەپ وقيتىن گازەت جاساۋعا بارىمدى سالعانىم ءۇشىن كەتتىم. مەنىڭ كەتكەنىمدى كۇندىز-تۇنى تىلەگەن تىرناقشانىڭ ىشىندەگى دوستارىمنىڭ مەيماناسىن تاستۋ ءۇشىن كەتتىم. ويتكەنى ولارعا جانىم اشىدى. مەن ەندى بىر-ەكى جىل «جاس قازاقتى» باسقارعاندا ولاردىڭ كۇيى كەتىپ-اق قالتىن ەدى. سولاردىڭ ءبىرى ينە شانشىتىپ، ەمدەلەتىندى شىعارىپتى دەپ ەستىدىم. ءسويتىپ، مەركانتيلدى سانانىڭ سارۋايىمىمەن جۇرەتىن جۇرتتىڭ ءبارىن «قىرىپ سالماي» تۇرعاندا «جاس قازاقتىڭ» البارىنان «اباي» اۋىلىنا كوشىپ العاندى ءجون كوردىم.
ءور التاي: اسسالاۋماعالايكۋم! داۋرەن اعا…! مەن دە قىتايداعى ورالمان باۋىرىڭىزدىڭ ءبىرى، اتا جۇرتقا بارساق پا دەيمىز، اتا جۇرتتاعى جەرگىلىكتى تۇرعىندار «ورالمان» دەپ بىزگە ءمۇرىن ءشۇيرىپ، قوتىر ەشكى كورگەندەي بولاتىنىن ءالى كۇنگە قويعان جوق، سىزشە سىرتتان بارعان ورالمانداردىڭ ساپاسى شىنىندا تومەن بە؟
باۋىرىم، قايتەسىڭ، ساناسى قورتىق جاندارعا رەنجىگەننەن ەشتەڭە ۇتپايسىڭ. ايتا بەرسىن، جۋساي بەرسىن. ۇساق-تۇيەكتىڭ ءبارىن كوڭىلگە الا بەرسەك ۇساقتالا بەرەمىز.
دارحان: داۋرەن كوكە، اسسالاۋماعالەيكۋم! كەزىندە ءتاپ-تاۋىر پروزا جازىپ جۇرگەن سياقتى ەدىڭىز. جازۋشىلىقتى قويىپ كەتتىڭىز بە؟ الدە الداعى ۋاقىتتا پروزالىق كىتاپ شىعاراتىن ويىڭىز بار ما؟ قۇپيا بولماسا ءقازىر جۋرناليستتىك سالادان بولەك قانداي تاقىرىپتاردا كوركەم دۇنيە جازۋعا تالپىنۋداسىز؟ ەكىنشى ساۋالىم، اباي.كز-تى قالاي قارجىلاندىرىپ جاتسىڭىز؟ قولداۋ بار ما؟ مەن دە سايت نەمەسە اپتالىق گازەت اشسام دەگەن ەم، قولداۋ كورسەتە الاسىز با؟
مەن جازا سالىپ بوياۋى كەپپەگەن دۇنيەسىن سورعالاتقان كۇيى ءباسپاسوزدىڭ بەتىنە جاپسىرا قويۋعا اۋەس جازارمانداردىڭ ساناتىنان ەمەسپىن. ءبىراق جازىلعان دۇنيە جاريالانۋى كەرەك. كوركەم دۇنيە قولىم ءجۇرىپ تۇرعانىمەن جالقاۋلىعىم بار. ونىڭ ۇستىنە باسپانا الىپ تۇراقتاعانشا كوشىپ-قونۋمەن جۇردىك. ەندى جازۋعا وتىرماسام ماعان سەرت. دايىن ەكى ءۇش حيككايا، اڭگىمەلەرىم بار. «جۇلدىز» جۋرنالىمەن كەلىسىپ وتىرمىن، جاريالانادى.
«اباي.كز» تەك وقىرمان تاراپىنان عانا قولداۋ كورىپ كەلەدى. «وسىنداي ءبىر پورتال اشىلىپتى، وزگە جۇرتتان قالماي ءبىزدىڭ جىگىتتەر دە قيمىلداپ جاتقانعا ۇقسايدى، قاراجاتتارى بار ما ەكەن؟» دەيتىن قالتالى قازاق تابىلماي تۇر. تابىلماسا تابىلماسىن، ولاردى ىزدەپ تابانىنان تاۋسىلىپ جۇرگەن ءبىز ەمەسپىز. جالپى سايت گازەت، جۋرنالعا قاراعاندا شىعىندى كوپ تالاپ ەتپەيدى. بۇل – ءارى ۇنەمدى، ءارى ىقپالدى جاڭا مەديا. گازەتىڭدى بىلمەيمىن، سايت اشامىن دەسەڭ قولىمىزدان كەلگەنشە كومەكتەسۋگە ءازىرمىز. بىرنەشە قازاق سايتىنا وسى ۋاقىتقا دەيىن كومەگىمىزدى كورسەتكەن بولاتىنبىز. بىلگەنىمىزدى تىلەكتەس باۋىرلاردان نەسىنە ايايىق؟ وسى ارادا ايتا كەتەتىن ءبىر ءسوز بار. سايت دەگەن بۇل از وقىرماننىڭ قالتاسىنا تۇسەتىن گازەت ەمەس. سول سەبەپتەن دە قازاق سايتتارى قازاق گازەتتەرىنىڭ ءىشتارلىعىن قايتالاماي بىر-بىرىنە جاردەمشى، تىلەكشى بولعانى ءجون. ويتكەنى، مىسالى «اباي.كز» پورتالىنا سۇيكەنگەننەن ەشكىم پايدا تاپپايدى. مەن پورتالىمدى مازمۇندى ەتىپ شىعارىپ وتىرمىن با، جۇرت مەنىڭ «ابايىمدى» وقيدى. «قامشى» وزىنە قامشى باسىپ ورلەي بەرەدى مە «ابايمەن» قاتار «قامشىنى» دا اشىپ وقيدى. ويتكەنى عالامتوردىڭ اياسى وتە كەڭ. ءبىز سول كەڭدىككە ۇيرەنۋىمىز كەرەك.
كونفەرەنسيا قوناعىنان: دارابوز، جاڭاگۇل، ساعىنىش، نۇعاي، شوكە، سۇلۋ دۇنيە، ۇلىس، كوكجال، بەكەتاي، ۇلى قازاق، تۇلپار، ey hazah، ءمۇيىز، شىنار، Zevs، الاش قىزى، ەرەكە، باۋىرلارىم، ۋاقىتتىڭ تىعىزدىعىمەن كولدەنەڭ جۇمىستىڭ كوبەيۋىنەن سەندەر قويعان ساۋالدارعا تولىق جاۋاپ بەرىپ، ايتقان ويلارىڭدى ءوز جانىمنان تاراتا تۇسۋگە مۇمكىندىگىم شەكتەلدى . ايىپقا بۇيىرماڭدار. ايتكەنمەندە، ءبىراز شەر تارقاتىسىپ، ارقا-جارقا بولىپ قالعان سياقتىمىز. ازىرگە وسىنى قاناعات تۇتا تۇرايىق. جانى سەرگەك وقىرمان قاۋىممەن جۇزدەستىرگەن «قامشى» سايتىنا دا وسى رەتتە راحمەت دەي كەلىپ، جولدارىڭ داڭعىل بولسىن، قاناتتارىڭ تالماسىن دەگەن تىلەگىمدى بىلدىرەمىن.
پىكىر قالدىرۋ