6-شى تاپسىرما
ق ر ۇكىمەتى 2013 جىلدىڭ 1 شىلدەسىنە دەيىن:
- 2020 جىلعا دەيىنگى بىلىكتىلىكتىڭ ۇلتتىق جۇيەسىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن ازىرلەۋ جوسپارىن دايىنداپ، قابىلداسىن؛
- جوو-لار مەن كوللەدجدەر تۇلەكتەرى ءۇشىن بىلىكتىلىكتى بەكىتۋدىڭ تاۋەلسىز جۇيەسىن قۇرۋ جونىندەگى جۇمىستاردى بەلسەندىرەك جۇرگىزسىن
س) ەڭبەك داۋلارىنىڭ الدىن الۋ، ەسكەرۋ جانە رەتتەۋ
بۇگىنگى كۇنى قازاقستاندا ەڭبەك داۋلارى مەن جانجالدارىن رەتتەۋ، ەسكەرۋ جانە الدىن الۋ تەتىكتەرى جاقسى دامي الماي وتىر.
ارينە، مۇلدەم كيكىلجىڭسىز قوعام بولمايدى، ءبىراق ءبىز مۇنداي تاۋەكەلدەردى بارىنشا ازايتۋعا ۇمتىلۋعا مىندەتتىمىز.
بىرىنشىدەن، بۇگىندە وندىرىستەگى ەڭبەك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ مەن باقىلاۋ جۇمىستارىن كۇشەيتۋ قاجەت.
ەڭبەك جونىندەگى مەملەكەتتىك ينسپەكسيا زاڭعا سايكەس جۇمىس بەرۋشىگە ءبىر اي بۇرىن ەسكەرتە وتىرىپ، جۇمىسشىنىڭ شاعىمى نەمەسە جاسالعان جوسپار بويىنشا باقىلاۋدى جۇزەگە اسىرا الادى.
مۇنداي تەكسەرۋ جاعدايىندا ونىڭ وتكىرلىگى مەن كۇتىلمەگەندىك ءمانى تومەندەيدى. ادەتتە، جۇمىس بەرۋشى ەڭبەك شارتتارىن ساقتاپ وتىرعان سەكىلدى ارەكەتتەر جاساپ ۇلگەرىپ، تىعىرىقتان شىعىپ كەتىپ جاتادى.
مۇنداي جاعداي قازاقستان راتيفيكاسيالاعان حەۇ-نىڭ «ونەركاسىپ پەن ساۋداداعى ەڭبەكتى ينسپەكسيالاۋ تۋرالى» كونۆەنسياسى تالاپتارىنا سايكەس كەلمەيدى.
نەلىكتەن مەن بۇل پروبلەما تۋرالى ايتىپ وتىرمىن؟ بۇل - تەحنيكالىق قانا ماسەلە ەمەس. بۇل - ادامدار ءومىرى!
ويتكەنى، قاۋىپسىزدىك تالاپتارىن بۇزۋ، ءتارتىپتىڭ جوقتىعى سالدارىنان تۋىندايتىن باقىتسىز وقيعالاردان ناعىز ەڭبەك جاسىنداعى ادامدار زارداپ شەگۋدە. ال ولاردىڭ اسىراپ وتىرعان وتباسىلارى، بالالارى بار. سوندىقتان بۇل ىستە ءتارتىپ ورناتۋ كەرەك.
ەكىنشىدەن، بىزدە الەۋمەتتىك-ەڭبەك داۋلارىن تۋىنداتقانى ءۇشىن قۇقىقتىق جاۋاپكەرشىلىك جاعى جەتكىلىكسىز.
كوپ جاعدايدا ەڭبەك شارتتارىنىڭ ادەيىلەپ تومەندەتىلۋى، وندىرىستىك ۇدەرىستەردىڭ توقتاتىلۋى، ەڭبەكاقىنىڭ كەشىكتىرىلىپ تولەنۋى جانە وسىعان ۇقساس باسقا دا جاعدايلار اسەرىمەن مۇنى ەڭبەك ۇجىمدارىنىڭ وزدەرى تۋىنداتىپ جاتادى.
سونىمەن قوسا، نە ەڭبەك، نە اكىمشىلىك، نە قىلمىستىق كودەكستەردە ەڭبەك داۋلارىن تۋىنداتقانى ءۇشىن جۇمىس بەرۋشىلەر، جاۋاپتى جانە باسقا دا تۇلعالاردى جاۋاپكەرشىلىككە شاقىرۋ باپتارى قاراستىرىلماعان.
جۇمىسشىعا ەڭبەكاقىنى دەر كەزىندە تولەمەگەندىك سەكىلدى ەرەۋىلگە ماجبۇرلەۋ ايىبى 10-20 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش كولەمىندە بولسا، ال ۇجىمدىق شارت بويىنشا مىندەتتەمەنى ورىنداماعاندىعى ءۇشىن ايىپ - 200-دەن باستاپ 500 اەك-تى قۇرايدى.
7ء-شى تاپسىرما
ق ر ۇكىمەتى 2012 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن مىنانداي ۇسىنىستاردى ازىرلەپ، ۇسىنسىن:
- «مەملەكەتتىك باقىلاۋ مەن قاداعالاۋ تۋرالى» زاڭعا جانە ەڭبەك كودەكسىنە كاسىپورىندارعا تەكسەرۋ جۇرگىزۋ بولىگىندە راتيفيكاسيالانعان حەۇ كونۆەنسياسىنا سايكەس وزگەرىستەر مەن قوسىمشالار ەنگىزۋ تۋرالى؛
- ەڭبەك، اكىمشىلىك جانە قىلمىستىق كودەكستەرگە ەڭبەك داۋلارىن ادەيىلەپ تۋىنداتقانى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك جونىندەگى ەرەجەنى ەنگىزۋ تۋرالى؛
- الەۋمەتتىك وشتەسۋدى قوزدىرعاندىعى، ەرەۋىلگە ماجبۇرلەگەندىگى، ەڭبەكاقىنى دەر كەزىندە تولەمەگەندىگى، ۇجىمدىق شارتتى ورىنداماعاندىعى جانە باسقا دا قۇقىق بۇزۋشىلىقتار ءۇشىن اكىمشىلىك جانە قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋ تۋرالى.
ۇشىنشىدەن، ەڭبەك قاتىناستارى سالاسىنداعى قاراما-قايشىلىقتاردى رەتتەۋدىڭ ءتيىمدى كوپ دەڭگەيلى تەتىكتەرىن قۇرۋ قاجەت.
ەڭبەك داۋلارىنىڭ نەگىزگى سەبەپتەرى رەتىندە ەكى ماسەلەنى اتاپ كورسەتۋگە بولادى: ءبىرىنشى - جۇمىسشىلاردىڭ كاسىپورىندى باسقارۋ ماسەلەلەرىنەن شەتتەتىلۋى، ەكىنشى - داۋلار مەن جانجالداردى سوتتان تىس رەتتەۋ تەتىكتەرىنىڭ السىزدىگى.
مۇندا كاسىپورىنداردا وندىرىستىك كەڭەستەر ارەكەت ەتەتىن ءبىرقاتار دامىعان ەلدەردىڭ ءتاجىريبەلەرىن پايدالانۋ كەرەك.
ولارعا جۇمىسشىلار مەن قىزمەتكەرلەردىڭ، سونداي-اق كاسىپتىك وداقتاردىڭ وكىلدەرى كىرەدى. ادەتتە، ولاردا ەڭبەك شارتتارىنىڭ جاعدايى مەن ولاردى جاقسارتۋدىڭ كوپتەگەن ماسەلەلەرى شەشىمىن تاۋىپ، جۇمىسشىلاردىڭ ءارتۇرلى الەۋمەتتىك-تۇرمىستىق ماسەلەلەرى قارالىپ جاتادى.
وسى رەتتە جۇمىسشىلارعا كاسىپورىندار مەن كومپانيالاردىڭ مينوريتارييلەرى «حالىقتىق ءىرو»، سونداي-اق جۇمىسشىلار مەن قىزمەتكەرلەرءدىڭ شەتتەتىلۋىن ەڭسەرۋگە دە ىقپال ەتەتىنىن اتاپ كورسەتكەن ءجون.
قازىرگى كۇنى «حالىقتىق ءىرو-نى» تىكەلەي جۇرگىزۋ ۇدەرىسى باستالدى، «قازترانسويل» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ اكسيالارى ساتىلۋدا. بۇل ماسەلەدە ەشقانداي ءبىر اتۇستىلىك بولماۋى كەرەك.
ق ر ۇكىمەتىنە «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات قورىمەن بىرلەسە وتىرىپ، «حالىقتىق ءىرو-نىڭ» ءبىرىنشى تاجىريبەسىنە كەڭ كولەمدى تالداۋلار جۇرگىزۋ، اكسيونەرلەندىرىلەتىن ۇلتتىق كومپانيالارعا الدىن الا تۇراقتى ەكونوميكالىق جانە زاڭگەرلىك اۋديت جۇرگىزۋدى قاراستىرىپ، ولاردىڭ ناتيجەلەرىن الەۋەتتى مينوريتارييلەرگە جەتكىزۋ ماسەلەسىن شەشۋ قاجەت.
بۇگىنگى كۇنى مەدياسيا قۇرىلىمى مەن ۇدەرىسىن، سونىڭ ىشىندە ولاردى ەڭبەك قاتىناستارى سالاسىندا قۇرۋ جانە پايدالانۋ جونىندەگى جۇمىستاردى كۇشەيتۋ قاجەت.
مەدياسيالار قۇرىلىمىن ۇلتتىق جانە ءىرى جەكەمەنشىك كومپانيالاردا قۇرعان ءجون. اقش-تا، اۆستراليادا جانە باسقا دا ەلدەردە بارلىق داۋلاردىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگى سوتتىڭ ارالاسۋىنا دەيىن مەدياسيا ۇدەرىستەرى اياسىندا رەتتەلەدى.
مەملەكەت تاراپىنان ءقازىر داۋلار مەن جانجالداردى، سونىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك-ەڭبەك قاتىناستارى سالاسىنداعى داۋلار مەن جانجالداردى سوتتان تىس شەشۋدىڭ جۇيەسىن ەنگىزۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن باستاماشىل قادامداردىڭ بولۋى ماڭىزدى.
پىكىر قالدىرۋ