«اقتاۋ تەڭىز پورتى» ارنايى ەكونوميكالىق ايماعىندا جۇزەگە اسىپ جاتقان جوبالاردى تانىستىرۋ ماقساتىندا جۋرناليستەرگە ارنالىپ ارنايى پرەسس-تۋر ۇيىمداستىرىلدى. بۇل تۋرالى قامشى پورتالى ايقىن-اقپاراتقا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.

پورتتى سولتۇستىك باعىتقا قاراي كەڭەيتۋ جۇمىستارى مەن جاقىن ارادا ىسكە قوسىلاتىن جوبالار جان-جاقتى تانىستىرىلدى. ونىڭ ىشىندە «ازەرسۋن وڭدەۋ جانە لوگيستيكا» ورتالىعىنىڭ جوباسى، جول قۇرىلىس ماتەريالدارىن شىعاراتىن «كاسپييتاسجول» ج ش س يننوۆاسيالىق زاۋىتى، «كيس-اكتاۋ» ج ش س يندۋستريالدى قۇرىلىس كومبيناتى، مۇناي سالاسىنا قاجەتتى شىنى قۇبىر ونىمدەرىن شىعاراتىن نىساندار بار.

الدىمەن ءبىز «ازەرسۋن وڭدەۋ جانە لو­گيستيكا» ورتالىعىنا باس سۇقتىق. اتال­مىش جوبا ىسكە قوسىلسا، ايماقتاعى ساۋدا ورىندارىنا وتكىزىلەتىن ازىق-تۇلىك، كوكونىستەردى ساقتاۋعا مۇمكىندىك مول بولماق. «اقتاۋ تەڭىز پورتى» ارنايى ەكونوميكالىق ايماعىندا جۇزەگە اسىپ جاتقان جوبا قۇنى – 3،6 ميلليارد تەڭگە. ورتالىققا ارنالعان جەر تەلىمىنىڭ كولەمى 4،8 گا، ال جابىق قويما عيماراتتارىنىڭ جالپى كولەمى 10 مىڭ شارشى مەتردى قۇ­رايدى. ونىڭ 5 مىڭ شارشى مەترى مۇز­داتقىش قويماسى بولسا، قالعان 5 مىڭ شارشى مەترى قۇرعاق جۇككە ارنالعان قويمالار. جوبا تولىقتاي اعىمداعى جىلدىڭ قاراشا ايىندا ىسكە قوسىلماق. ەلىمىزدىڭ تەك باتىس ءوڭىرىن عانا ەمەس، وزگە وڭىرلەردى دە جاقسى ساقتالعان كوكونىس تۇرلەرىمەن قامتاماسىز ەتەدى دەپ كۇتىلۋدە. 
– ورتالىق زاماناۋي تەحنيكامەن جاب­دىقتالعان. جوعارى دارەجەدەگى لوگيس­تيكالىق ورتالىق. سوندىقتان تاۋارلاردىڭ جوعارى ساپادا ساقتالۋى ءۇشىن الەمدىك لوگيستيكا ءوندىرىسىنىڭ ەڭ سوڭعى ۇلگىدەگى تەحنولوگيالارىن قولداناتىن بولامىز. وسىلايشا، تۇتىنۋشىلارعا ساپالى قىز­مەت كورسەتىلەتىن بولادى. ءونىمنىڭ ءدامى، ساپاسى تابيعي كۇيىندە ساقتالادى. ءتورت ۇلكەن مۇزداتقىشىمىز، 16 تەمپەراتۋرانى سول قالپىندا ساقتايتىن قويمامىز بار. ورتالىق ىسكە قوسىلعان كەزدە جۇمىسقا قابىلداناتىن ماماندارىمىز ارنايى وقىتىلىپ الىناتىن بولادى، – دەيدى «ازەرسۋن وڭدەۋ جانە لوگيستيكا» ورتا­لىعىنىڭ ديرەكتورى اليكبەر مۋرادوۆ. 
قازىرگى تاڭدا ورتالىقتىڭ قۇرىلىس جۇمىستارى 90%-عا اياقتالعان. ورتالىق تولىقتاي ىسكە قوسىلعان كەزدە 100-گە جۋىق ادام جۇمىسپەن قامتىلماق. 
– ورال قالاسىنان كەلىپ، وسى جەردە جۇمىس جاساپ جاتىرمىن. مەنىڭ مىندەتىم – كوكونىستەردى قوياتىن سورەلەردى دۇرىستاپ جيناقتاپ، قۇرۋ. جۇمىستىڭ اسا قيىندىعى جوق، ۋاقتىلى ايلىعىمدى الىپ تۇرامىن. جابدىقتار تۇركيادان اكەلىنگەن، ساپاسى دا جاقسى، – دەيدى ينجەنەر-قۇراستىرۋشى ازامات بيسەنبايەۆ. 
مەملەكەت باسشىسى ن.نازاربايەۆ «نۇرلى جول – بولاشاققا باستار جول» اتتى جولداۋىندا يندۋستريالىق ينفرا­قۇرىلىمداردى دامىتۋعا كوپ كوڭىل ءبولۋىمىز كەرەك ەكەنىن اتاپ وتكەن بولاتىن. وسىعان وراي ەلباسى تاپسىرماسىن ورىن­داۋ ماقساتىندا وتكەن جىلدىڭ جەل­توقسانىندا «اقتاۋ تەڭىز پورتى» ارنايى ەكونوميكالىق ايماعىندا جول قۇرىلىس ماتەريالدارىن شىعاراتىن «كاسپيي تاس جول» ج ش س يننوۆاسيالىق زاۋىتى مەن «كيس-اكتاۋ» ج ش س قۇرىلىس يندۋستريال­دىق كومبيناتى ىسكە قوسىلعان بولاتىن. جول قۇرىلىسىنا قاجەتتى ءونىم شىعارىپ، وڭىردەگى جولداردىڭ جاڭارۋىنا ۇلەس قوسىپ وتىرعان «كاسپيي تاس جول» زاۋى­تىنىڭ قۇرىلىسىنا جالپى العاندا 210 ملن تەڭگە جۇمسالعان. ساعاتىنا 160 توننا ءونىم شىعاراتىن زاۋىتتا 16 ادام جۇمىس جاسايدى. 
– وسى ۋاقىتقا دەيىن 40 شاقىرىمعا اسفالت وندىردىك. ازىرگە ءونىمىمىز تەك وبلىس كولەمىندەگى جولدارعا پايدالا­نىلۋدا. الداعى ۋاقىتتا وبلىستان بولەك رەسپۋبليكانىڭ بارلىق ايماعىنان تاپ­سىرىستار الىپ، زاۋىت جۇمىسىن وركەن­دەتكىمىز كەلەدى. ەكولوگيالىق جاعىنان تازا. ءوندىرىسىمىز تولىقتاي گەرمانيا، يتاليا مەملەكەتتەرىنىڭ قۇرالدارىمەن جابدىقتالعان. سالىنعان قارجى 2 جىلدىڭ كولەمىندە تولىقتاي يگەرىلەدى دەگەن ويدا­مىن، – دەيدى زاۋىتتىڭ جۇمىسى جايىندا «كاسپييتاسجول» جشس-نىڭ قىزمەتكەرى اسقار ەلەشوۆ.
زاۋىتتا وپەراتور بولىپ جاسايتىن راحات اقسايەۆ جۇمىسىنا ءدان ريزا. ءبىلىمىن جەتىلدىرىپ، بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ماقسا­تىندا ول ۋكراينادا وقىتىلىپ، ارنايى كۋرستان وتكەن. 
– مەنىڭ جۇمىسىم وسى جەردە ءتۇسىپ جاتقان بارلىق ماتەريالدارعا قاراپ، سولاردىڭ تەمپەراتۋراسىن كومپيۋتەردە ورنالاسقان باعدارلاما ارقىلى باقىلاپ وتىرۋ. زاۋىت اشىلعان ۋاقىتتان بەرى جۇمىس جاساپ كەلەمىن. جالاقىم جاقسى، جۇمىسىم وزىمە ۇنايدى. الداعى ۋاقىتتا دا جەمىستى ەڭبەك ەتىپ، تابىستى ءونىم دايىندايمىز دەپ ويلايمىن، – دەيدى راحات اقسايەۆ. 
ال «كيس اكتاۋ» ج ش س يندۋستريالىق قۇرىلىس كومبيناتىنىڭ ونىمدەرى وبلىس توڭىرەگىندە سالىنىپ جاتقان قۇرىلىستار­عا پايدالانىلۋدا. مۇنداعى ونىمدەر نارىق­تاعى باعادان ءبىراز ارزانعا ساتىلا­دى. وسى­لايشا، زاۋىت ايماقتا تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى جاندانۋىنا سەپتىگىن تيگىزۋدە. قازىرگى تاڭدا كومبيناتتا جەرگىلىكتى 80 ادام جۇمىسپەن قامتىلعان. جوبا قۇنى 600 ملن تەڭگەنى قۇرايتىن كاسىپورىننان وسى ۋاقىتقا دەيىن 352 ملن تەڭگەنىڭ ءونىمى شىعارىلعان. 
– ءبىز قۇرىلىسقا قاجەتتى بارلىق ماتە­ريالداردى شىعارىپ، وڭىردە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنىڭ جاندانۋىنا ۇلەس قوسۋدا­مىز. جىلىنا 100 مىڭ شارشى مەتر تۇر­عىن ءۇي سالۋعا قاجەتتى قۇرىلىس ماتەريال­دارىن جانە 25 ءتۇرلى تەمىر بەتوندى بۇيىم­دار مەن جابىندار، تىرەۋلەر شىعا­رامىز. كومبينات ءتورت اۋىسىمدا تاۋلىك بويى جۇمىس جاسايدى. قىزمەتكەرلەرىمىز ءۇشىن جاتاقحانا، اسحانا قاراستىرىلعان. تاپسىرىس كولەمى ارتىپ وتىر، – دەيدى كومبينات ديرەكتورى الماز ساتانوۆ. 
سونداي-اق «اقتاۋ تەڭىز پورتى» ار­نايى ەكونوميكالىق ايماعىندا مۇنايعا قا­جەتتى شىنى قۇبىرلاردى شىعاراتىن «كازترۋبينداستريز» مەكەمەسى 2014 جىل­دىڭ جەلتوقسان ايىنان باستاپ جۇمىس جاساۋدا. جوبا قۇنى – 377 ملن تەڭگەنى قۇرايتىن زاۋىتتا 67 مامان جۇمىس جا­سايدى. 
– ءبىزدىڭ مەكەمەمىز مۇنايدا قولدا­نىلاتىن جوعارى قىسىمدى شىنى­ قۇبىر­لار شىعارادى. مەكەمەمىز «ەمبىمۇنايگاز» اق مەكەمەسىمەن كەلىسىمشارت جاساسىپ جانە سول تاپسىرىستى 100 %-عا تولىقتاي ورىندادى. بۇگىنگى كۇنى ولكەمىزدىڭ ءىرى مۇناي مەكەمەسى «قاراجانباسمۇناي» اق مەكەمەسىمەن كەلىسىمشارت جاسالۋدا. تاپ­سىرىس كولەمى ءبىرقالىپتى. شيكىزات قى­تايدان اكەلىنەدى، – دەيدى «كازترۋ­بينداستريز» مەكەمەسىنىڭ قىزمەتكەرى اجار الىمبەتوۆا.
سونىمەن قاتار پرەسس-تۋر اياسىندا «اقتاۋ تەڭىز پورتىن سولتۇستىك باعىتتا كەڭەيتۋ» جوباسىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قولعا الىنعان استىق، كونتەينەرلىك جانە نەگىزگى جۇككە ارنالعان ايلاق جۇمىستارى تانىس­تىرىلدى. جوبانىڭ قۋاتتىلىعى جىلىنا 2،5 ملن. توننا قۇرعاق جۇكتى قۇرايدى. جالپى، نىساندى تاپسىرۋ اعىمداعى جىل­دىڭ جەلتوقسانىندا جوسپارلانىپ وتىر. 
– جوبانىڭ ەكىنشى كەزەڭى 2016 جىلدىڭ ەكىنشى جارتىجىلدىعىندا ىسكە قوسىلادى. جالپى، جوبا قۇنى 28 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايدى. جوباعا سايكەس ءارقايسىسى 10 مىڭ توننا بولاتىن التى بۋنكەردەن تۇراتىن استىق قويماسىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى. نىسان تولىقتاي ىسكە قوسىلعان جاعدايدا 200 ادام تۇراقتى جۇمىسپەن قامتىلادى. جىلىنا 1،5 ميلليون تون­نادان كوپ استىقتى تاسىمالداۋعا ءمۇم­كىندىك بولادى، – دەيدى «اقتاۋ سول­تۇستىك تەڭىز تەرمينالى» ج ش س باسشى­سىنىڭ ورىنباسارى الەكساندر كاليانين. 
جالپى، «اقتاۋ تەڭىز پورتى» ارنايى ەكونوميكالىق ايماعىندا بۇگىنگى تاڭدا 28 ينۆەستيسيالىق جوبا جۇزەگە اسىرىلۋدا. ونىڭ ىشىندە 9 جوبا ىسكە قوسىلىپ، 1000-نان استام ادام تۇراقتى جۇمىسپەن قام­تىلعان. 
– ءبىزدىڭ ەلىمىزدە 10 ارنايى ەكونومي­كالىق ايماق بار. ال «اقتاۋ تەڭىز پورتى» ارنايى ەكونوميكالىق ايماعى 2013 جىل­دان بەرى جۇمىس جاساپ تۇر. «اقتاۋ تەڭىز پورتى» ارنايى ەكونوميكالىق ايماعى­نىڭ جالپى اۋدانى 2000 گا-نى قۇرايدى، ول اقتاۋ قالاسىنىڭ ونەركاسىپتىك ايماعى اۋما­عىندا ورنالاسقان جەكەلەگەن التى جەر ۋچاسكەسىن (سۋبايماقتاردان) تۇرادى. بۇگىنگى تاڭدا ءبىزدىڭ ايماعىمىزدا 28 ينۆەستيسيالىق جوبا جۇزەگە اسىرىلۋدا. ونىڭ 9-ى ىسكە قوسىلعان، 7 جوبا كەلەسى جىلى ىسكە قوسىلۋى ءتيىس. ودان بولەك 11 جوبا قۇجاتتارىن دايىنداپ، جەر راسىمدەۋ جۇمىستارىمەن اينالىسۋدا. سونىمەن قاتار ايماعىمىزدا شەتەلدىك كاسىپ­كەرلەرمەن بىرىككەن 10 جوبا قولعا الىندى. ونىڭ ىشىندە «اقتاۋ تەڭىز پورتى» اەا اۋماعىندا انگليا، سينگاپۋر، ءازىر­بايجان، رەسەي، يتاليا مەملەكەتتەرىمەن بىرلەسكەن ينۆەستيسيالىق جوبالار ىسكە اسىرىلماق. ايماعىمىزدا 40 ملرد-تان استام ينۆەستيسيا سالىنعان. 225 ملرد تەڭگە تۇراتىن ءونىم شىعارىلىپ، بيۋدجەتكە تولەنگەن سالىقتىڭ كولەمى 19 ملرد-تى قۇرادى. مەملەكەت تاراپىنان ءبىزدىڭ ايماققا 7 ملرد تەڭگە ينفراقۇرىلىم جۇرگىزۋگە قارجى بولىنگەن بولاتىن. وزدەرىڭىز بايقاعانىڭىزداي، مەملەكەتتىڭ سالعان اقشاسى ەسەلەپ بيۋدجەتكە قايتا­رىلىپ وتىر. ءبىزدىڭ ايماقتاعى كا­ءسىپورىندارعا مۇمكىندىگىنشە بارلىق قولداۋلار كورسەتىلەدى. زاڭعا سايكەس بىزدە كوپتەگەن جەڭىلدىك بار. ياعني، كاسىپ­كەرلەردى سالىقتان، كەدەن باجدارىنان بوساتۋ، جەردى تەگىن بەرۋ جەڭىلدىكتەرى قاراستىرىلعان، – دەيدى «اقتاۋ تەڭىز پورتى» ارنايى ەكونوميكالىق ايماعىنا قاراستى ينۆەستورلارمەن جۇمىس جاساۋ دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى ايگەرىم مولدابەكوۆا.