پارتيانىڭ سوڭعى بيۋروسىندا مەملەكەت باسشىسى  ن.ءا. نازاربايەۆ قازىرگى ۋاقىتتا جەتەكشى ساياسي كۇش رەتىندە «نۇر وتاننىڭ» الدىندا تۇرعان ماڭىزدى مىندەتتەردى ناقتىلاپ ايتتى. پارتياعا قازاقستاندىقتاردى بەس ينستيتۋسيونالدىق رەفورمانى جانە «100 ناقتى قادام» جوسپارىن جۇزەگە اسىرۋعا جۇمىلدىرۋدى، «نۇرلى جول» باعدارلاماسىنىڭ ورىندالۋىنا باقىلاۋ ورناتۋدى تاپسىردى. قوعامدا بىرلىكتى بەكەمدەپ، وڭىرلەرمەن جۇمىستى كۇشەيتۋگە جەكەلەي توقتالدى. بۇل تۋرالى قامشى پورتالى تۇركىستانعا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.

ەلباسى جۇكتەگەن مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا پارتيا جۇمىسىن جەتىلدىرۋگە بەلسەنە كىرىسكەن پارتيا ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى اسقار مىرزاحمەتوۆ جۇمىس ساپارىمەن  وتكەن اپتادا وڭتۇستىك قازاقستان، جامبىل، الماتى، شىعىس قازاقستان، اتىراۋ، ماڭعىستاۋ، اقتوبە وبلىستارىندا، الماتى مەن سەمەي قالالارىندا بولدى. ايماقتاعى پارتيا قىزمەتىمەن جان-جاقتى تانىستى. پارتيانىڭ جەرگىلىكتى قۇرىلىمدارى تاراپىنان ايتىلعان كوپتەگەن ۇسىنىستارعا قۇلاق ءتۇرىپ، ءتۇيىندى ماسەلەلەردى شەشۋ جونىندە اشىق پىكىر الماسقان اسقار مىرزاحمەتوۆ ساياسي ۇيىمنىڭ بارلىق قۇرىلىمى الداعى ۋاقىتتا كۇش سالۋعا ءتيىستى ماقسات-مىندەتتەرگە ەگجەي-تەگجەيلى توقتالدى.

الداعى ۋاقىتتا باس پارتيانىڭ حالىقتىڭ يگىلىگى جولىنداعى ءىس-قيمىلدارى كەلەسى باعىتتاردا وربىمەك.

ءبىرىنشى. مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ ورىندالۋىنا، مەملەكەت قارجىسىنىڭ ءتيىمدى جۇمسالۋىنا پارتيالىق باقىلاۋ مەن باعالاۋدىڭ تۇراقتى جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ. سەبەبى پارتيانىڭ سايلاۋالدى تۇعىرناماسى وسى باعدارلامالارمەن تىكەلەي بايلانىستى.

ەكىنشى. قوعامدىق قابىلداۋلارداعى ارىز-شاعىمداردى ەكىنشى جاعىنان دا تالداۋ. ياعني، قايتالانىپ وتىرعان نەمەسە سوزىلىپ، شەشىلمەي كەلە جاتقان شاعىمنىڭ سەبەبىن، قانداي ورگان جۇمىسىنا بايلانىستى تۇسكەنىن، قاي جەردە، قانداي لاۋازىم يەسى شەشپەگەنىن انىقتاپ، شارا قولدانۋ.

ءۇشىنشى. باستاۋىش پارتيا ۇيىمدارىنىڭ جۇمىسىن جانداندىرىپ، جۇيەلەۋ، ورتالىق اپپارات پەن وڭىرلەر اراسىندا تىعىز بايلانىس ورناتۋ. ول ءۇشىن بارلىق ايماقتىق فيليالدارعا ناقتى ينديكاتورلار بەلگىلەنىپ، كۇن تارتىبىندەگى مىندەتتەر مەجەلەنىپ، جۇمىس ناتيجەسى باعالاناتىن بولادى. سونىمەن قاتار، جەرگىلىكتى جەردەگى پارتيانىڭ قۇرىلىمدارىندا قويىلىپ وتىرعان مىندەتتەردى ءوز دارەجەسىندە ورىنداۋ ءۇشىن ءتيىستى جاعداي جاسالادى. سول ارقىلى پارتيانىڭ نەگىزگى كۇشى سانالاتىن 6 مىڭعا جۋىق باستاۋىش پارتيا ۇيىمدارىنىڭ جۇمىسىن ۇيلەستىرۋ قاجەت. ايتالىق، جينالاتىن پارتيالىق جارعىنىڭ بەلگىلى ءبىر مولشەرىن وڭىرلەردىڭ وزدەرىنە قالدىرۋ. ماتەريالدىق قولداۋمەن بىرگە مورالدىق ىنتالاندىرۋ دا قولعا الىنباق. جەرگىلىكتى جەردەگى پارتيا بەلسەندىلەرىن دەپۋتاتتىققا، پارتيالىق جانە مەملەكەتتىك قىزمەتكە كەڭىنەن تارتۋ قاجەت.

ءتورتىنشى. «جاس وتاننىڭ» جۇمىسىن پراكتيكالىق تۇرعىدان جۇرگىزۋگە، ياعني، ناقتى ىسكە كوشۋ. بۇل ءۇشىن جاستار ساياساتى سالاسىنداعى بارلىق باعدارلامالارعا تالداۋ جۇرگىزىلىپ، ولاردىڭ تيىمدىلىگى باعالانىپ، جاستار قاناتى ولاردى جۇزەگە اسىرۋعا بەلسەنە اتسالىسۋعا ءتيىس. سونىمەن بىرگە باعدارلامالاردان بولەك، جالپى جاستار تاربيەسى، رۋحاني قۇندىلىقتار، ءسالت-داستۇر ساباقتاستىعىنا ەرەكشە نازار اۋدارىلىپ، ناقتى جۇمىستار اتقارىلۋى كەرەك.

بەسىنشى. پارتيانىڭ پارلامەنتتەگى مۇمكىندىگىن بارىنشا كەڭىنەن پايدالانۋ. ياعني، پارتيا فراكسيالارى ارقىلى حالىقتىڭ، وندىرىستەگى، اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى، باسقا دا سالالارداعى  كوكەيكەستى ماسەلەلەردى شەشەتىن زاڭنامالىق قۇجاتتاردىڭ دەر كەزىندە قابىلدانۋىنا ىقپال ەتۋ. پارلامەنتتىك فراكسيامەن جەرگىلىكتى ءماسليحاتتارداعى نۇروتاندىق دەپۋتاتتارمەن جۇيەلى، تۇراقتى بايلانىس ورناتۋ. اۋداندىق، وبلىستىق ءماسليحاتتارداعى پارتيا قۇرىلىمدارىنىڭ جۇمىسىندا دا ناقتى ينديكاتورلار بەلگىلەنىپ، باعالاۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ. پارتيانىڭ اتىنان ءماسليحات دەپۋتاتتىعىنا ۇمىتكەرلەردى انىقتاۋدىڭ ەرەجەسىن بەكىتۋ.

التىنشى. سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى يدەولوگيا مەن جۇمىستى بارلىق دەڭگەيدەگى، ونىڭ ىشىندە جەرگىلىكتى جەردەگى پارتيالىق قۇرىلىمدار تارتىلا وتىرىپ، كۇشەيتۋ. پارتيا جانىنداعى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل جونىندەگى قوعامدىق كەڭەستەر اۋداندىق دەڭگەيدە دە ۇيىمداستىرىلىپ، ەرەجەسىن بەكىتۋ.

سونىمەن قاتار، «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ وڭىرلەردەگى انىقتالىپ وتىرعان وزەكتى ماسەلەلەردىڭ اي سايىن ۇكىمەتتە وتەتىن ارنايى كەزدەسۋدە قارالىپ وتىرۋى بويىنشا ءتيىستى كەلىسىمنىڭ جاسالعانى ايتىلدى. ماقسات – تۋىنداعان ماسەلەلەردىڭ ۋاقىت كۇتتىرمەي تەزىرەك وڭ شەشىلۋىنە ىقپال ەتۋ.

بۇعان قوسا، پارتيا قىزمەتىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى بويىنشا وبلىستىق، قالالىق فيليال باسشىلارىمەن، ياعني اكىمدەرمەن ناقتى جۇمىس جوسپارى تۇزىلمەك، اي سايىن فيليالدار جۇمىسىنىڭ ناتيجەسى انىقتالىپ وتىرماق.

تاعى ءبىر ماسەلە، الداعى ۋاقىتتا پارتيانىڭ ءبىرىڭعاي جاڭا مەديا ساياساتى تۇزىلەدى.  ول ەلباسى ساياساتىمەن مەملەكەت تاراپىنان حالىقتىڭ يگىلىگى جولىندا اتقارىلىپ جاتقان ىلكىمدى ءىس-شارالاردى جۇرتشىلىققا كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ، پارتيانىڭ قوعامنىڭ بىرلىگىن بەكەمدەۋدەگى قىزمەتىن جۇيەلى جولعا قويۋ باعىتىندا وربىمەك. باق-تا، ونىڭ ىشىندە پارتيانىڭ «نۇر مەديا» حولدينگىنە قاراستى باسىلىمدار مەن تەلەارنادا وڭىرلەردەگى ناقتى جۇمىستاردى كورسەتەتىن  ارنايى ايدارلار اشىلماق.

ورتالىق اپپاراتتىڭ شىعىندارى ىقشامدالىپ، قاجەتتىلىگى شامالى ەسەپتەردىڭ، ءىس-قاعازداردىڭ سانى قىسقارتىلىپ، وڭىرلەرگە بەكىتىلگەن ينسپەكتورلاردىڭ مىندەتتى تۇردە اي سايىن وبلىستارعا شىعىپ تۇرۋى جونىندە دە شەشىمدەردىڭ قابىلدانىپ جاتقاندىعى  جەتكىزىلدى.

پارتيا ءتوراعاسى ءبىرىنشى ورىنباسارى وڭتۇستىك قازاقستانعا ساپارىندا وبلىس باسشىسى بەيبىت اتامقۇلوۆتى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستىق فيليالىنىڭ ءتوراعالىعىنا سايلاۋ كونفەرەنسياسىنا قاتىستى، الداعى مىندەتتەردىڭ ورىندالۋىنا تىلەكتەستىگىن ءبىلدىردى.

الماتى قالالىق فيليالدىڭ كەزەكتەن تىس كونفەرەنسياسىندا اسقار مىرزاحمەتوۆ فيليالدىڭ بۇرىنعى ءتوراعاسى احمەتجان ەسىموۆتىڭ پارتياعا حالىقتىڭ سەنىمىن ارتتىرۋ جولىنداعى ەڭبەگىنە العىس ايتىپ، جيىن بارىسىندا سايلانعان جاڭا ءتوراعا – الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باۋىرجان بايبەكتىڭ جۇمىسىنا تابىس تىلەدى.

جۇمىس ساپارى بارىسىندا بارلىق وڭىردە ساياسي كەڭەس مۇشەلەرى، پارتيا فراكسياسىنىڭ مۇشەلەرى، باستاۋىش پارتيا وكىلدەرى، پارتيا بەلسەندىلەرى، «جاس وتان» وكىلدەرى قاتىسقان جەرگىلىكتى پارتيا اكتيۆىندە وڭىرلىك قۇرىلىمدار جۇمىسىنداعى قوردالانعان ماسەلەلەر كەڭىنەن تالقىلاندى. وسىعان وراي فيليال باسشىلارى، باستاۋىش پارتيا وكىلدەرى، ءوڭىر تۇرعىندارى ءوز ۇسىنىستارىن ايتتى.

ماسەلەن، وڭتۇستىك قازاقستاندا پارتيالاستار تاراپىنان اۋداندىق، قالالىق فيليالداردا كادر ماسەلەسى بويىنشا ءبىرقاتار وزگەرىستەر ەنگىزۋ ماسەلەسى كوتەرىلدى. بۇگىندە جەرگىلىكتى وڭىردەگى فيليالداردا قۇرامىندا مۇشەلەر سانى 5 مىڭ بولسا دا، 50 مىڭ بولسا دا شتاتتا تەك 3 قىزمەتكەردەن بار. ورتالىق اپپارات تاراپىنان جىل باسىندا پارتيا مۇشەلەرىنىڭ سانىنا قاراي شتاتتىق كەستەنى كوبەيتۋ تۋرالى بۇيرىق شىعارىلعانىمەن، ول بۇگىنگى كۇنگە دەيىن جۇزەگە اسپاي وتىر. وسىعان بايلانىستى شتاتتىق كەستەنى بەكىتۋ بارىسىندا اۋدان، وبلىس حالقىنىڭ سانى ەسكەرىلسە دەدى، پارتيا بەلسەندىلەرى.

ال جامبىل وبلىسىندا بولعان جيىندا باستاۋىش پارتيا ۇيىمدارى ءتوراعالارىنىڭ جۇمىسىن ىنتالاندىرۋ ماسەلەسى كوتەرىلدى. باستاۋىش پارتيا ۇيىمدارى ءتوراعالارىنىڭ نەگىزگى قىزمەتى بار بولعاندىقتان، پارتيا ۇيىمىنىڭ ءىس-قاعازدارىن جۇرگىزۋگە كوبىنە ۋاقىتى دا بولا بەرمەيدى. سوندىقتان، پارتيالىق جۇمىستىڭ باستى باعىتتارىن قامتيتىن «باستاۋىش پارتيا ۇيىمىنىڭ ەلەكتروندىق كىتاپشاسى» ازىرلەنسە دەگەن ءوتىنىش ايتىلدى. سونىمەن قاتار، باستاۋىش ۇيىمداردى جەكە جۇمىس ورنىمەن، ياعني ماتەريالدىق تەحنيكالىق بازامەن قامتاماسىز ەتۋ دە اسا وزەكتى ەكەنى بەلگىلى بولدى.

الماتى وبلىسىندا پارتيالاستار تاراپىنان كوتەرىلگەن ماسەلەنىڭ ءبىرى – جاستار ماسەلەسى بولدى. «جاس وتان» جاستار قاناتى بولىمشەلەرىنىڭ ءتوراعالارى قوعامدىق نەگىزدە قىزمەت اتقارۋدا. وسى رەتتە  بۇل جۇمىستى  ودان ءارى جانداندىرۋ ماقساتىندا اۋداندىق، قالالىق بولىمشەلەرگە ءبىر شتاتتىق بىرلىكتەن بولىنسە دەگەن ۇسىنىس تاستالدى. سونىمەن قاتار، جاستاردى جۇمىسپەن قامتۋ، كاسىپكەرلىككە باۋلۋ بويىنشا دا شەشىمىن تاپپاي تۇرعان جايتتار ايتىلدى.

شىعىس وڭىردە اسىرەسە شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرى كاسىپكەرلىكتى رەتتەيتىن زاڭنامالىق قۇجاتتارعا تەزدەتىپ وزگەرتۋلەر ەنگىزۋ بويىنشا پارتيا تاراپىنان كومەك كۇتەتىنىن جەتكىزدى.

بۇگىنگى كۇنى اسىرەسە شىعىس ءوڭىردىڭ كاسىپكەرلەرىن ويلانتىپ وتىرعانى – كورشى ەلدەرمەن الىس-بەرىسكە قاتىستى كەدەرگىلەر.

«قازاقستان شاعىن بيزنەس وكىلدەرى مەن رەسەي كاسىپكەرلەرى ءۇشىن تالاپ بىردەي ەمەس. مىسالى، رەسەيدە اۋىلشارۋاشىلىق ونىمدەرى 5 جىلدا ءبىر رەت سەرتيفيكاتتالادى، ال قازاقستاندا جىل سايىن سەرتيفيكاتتالادى. ارينە بۇنىڭ بارلىعى اقىلى. بۇعان قوسا شاعىن بيزنەسكە سالىقتىق جۇكتەمە تىم كوپ»، – دەيدى شقو كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ ديرەكتورى يگور شاسكيي.

اتىراۋ وبلىسىندا «سەنىم» باستاۋىش پارتيا ۇيىمىنىڭ ءتورايىمى باقىتگۇل حامەنوۆا ەلەكتروندىق قوعامدىق قابىلداۋ بازاسى رەگلامەنتىنە وزگەرىستەر نەمەسە تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ قاجەت ەكەنىنە توقتالدى. «بازا تالاپتارى بويىنشا ازاماتتار وتىنىشتەرىنىڭ ورىندالۋى تۋرالى مالىمەت 1 ايدىڭ ىشىندە جولدانۋى قاجەت. الايدا كەي جاعدايدا ماسەلەلەرىنىڭ وزەكتىلىگىنە قاراي ولاردى زاڭ شەڭبەرىندە شەشۋگە كەمىندە 2-3 اي جۇمسالادى. ال بۇل كەزدە ەلەكتروندى بازا مالىمەتتەردى قابىلدامايدى»، – دەيدى ول.

سونىمەن قاتار، ماڭعىستاۋ، اقتوبە وبلىستارىندا جەرگىلىكتى پارتيالاستار تاراپىنان دەپۋتاتتىق فراكسيالار جۇمىسىن جانداندىرۋ، وبلىستىق فيليالدا ءماسليحاتتارداعى دەپۋتاتتىق فراكسيالاردىڭ جۇمىسىن ۇيلەستىرۋ مەحانيزمدەرىن ەنگىزۋ ماسەلەلەرى كوتەرىلدى.

سايلاۋالدى تۇعىرنامانى ىسكە اسىرۋ بويىنشا  جىلىنا ءبىر رەت پارلامەنت دەپۋتاتتارىنىڭ قاتىسۋىمەن وبلىستىق، قالالىق، اۋداندىق ءماسليحاتتارداعى «نۇر وتان» فراكسيالارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىن وتكىزۋ، دەپۋتاتتار قىزمەتىنە رەيتىنگتىك باعالاۋدى ەنگىزۋ ۇسىنىلدى.

سونداي-اق، پارتيانىڭ ءبىر-بىرىن قايتالايتىن «باقىتتى بالالىق»، «باقىتتى وتباسى» سياقتى جوبالارىن بىرىكتىرۋ، ءبىرتۇتاس، ماقساتى ايقىن، ەڭ باستىسى – ىسكە اسىرۋ جولدارى انىق جوبالاردى قولدانىسقا ەنگىزۋ جايى دا ايتىلدى.

«اپتا سايىن وتەتىن جيىن مەن باسقوسۋدىڭ سانى ەمەس، ساپاسى ماڭىزدى. قوعامدىق قابىلداۋعا ءۇمىت ارتىپ، كومەك سۇراپ كەلگەن ءار ادامنىڭ ارىزى قاراۋسىز قالماي، كەدەرگى مەن قيىندىقتىڭ تۇپ-توركىنى انىقتالۋى قاجەت. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، كۇندەلىكتى، ناقتى جۇمىس جۇيەسىنە اۋىسۋىمىز – ەلباسىنىڭ دا، بۇگىنگى كۇننىڭ دە تالابى».

«نۇر وتان» پارتياسى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى وڭىرلەرگە ساپارىن تۇيىندەگەن جيىندا وسىلاي دەدى.

اسقار مىرزاحمەتوۆ جەرگىلىكتى پارتيالاستار تاراپىنان ايتىلعان ۇسىنىس-پىكىرلەرگە بايلانىستى پارتيا ناقتى شەشىمدەر قابىلدايتىنىن اتاپ ءوتتى. قىركۇيەك ايىنىڭ اياعىنا دەيىن بۇل شەشىمدەر قابىلدانىپ، وڭىرلەردىڭ شتاتىنا، قارجىلاندىرۋعا، ۇيىمداستىرۋ، ماتەريالدىق تەحنيكالىق بازاسى جانە تاعى باسقا دا ماسەلەلەرگە بايلانىستى وزگەرىستەر ەنگىزىلمەك.

"قامشى" پورتالى