بيىل 17 مامىردا قازاقستان ۇكىمەتى مەن جۇڭگو ۇكىمەتى ءوز ازاماتتارى تۋرالى اقپارات الماسۋ جونىندەگى كەلىسىمگە كەلگەن. ول كەلىسىمدى 20 قىركۇيەكتە پارلامەنت ءماجىلىسى ماقۇلدادى. قۇجات ەندى سەناتقا بارادى، سەناتورلار ماقۇلداسا، پرەزيدەنتكە قول قويۋعا جىبەرىلەدى.

بۇل كەلىسىم بويىنشا قوس مەملەكەت ازاماتتىق العان نەمەسە ازاماتتىعىن اۋىستىرعان ادامدار تۋرالى مالىمەتتى بىر-بىرىنە بەرۋگە مىندەتتى بولادى.

كەلىسىمگە سايكەس، قازاقستان مەن جۇڭگو ازاماتتاردىڭ ۆيزاسىز كەلۋى، سونداي-اق بەرىلگەن ۆيزالار سانى، مەملەكەتتىڭ ازاماتتىعىن قابىلداۋ نەمەسە قالپىنا كەلتىرۋى تۋرالى اقپارات الماسادى.

مەملەكەتتەردىڭ ازاماتتىعىنا قابىلداۋ مەملەكەتتەردىڭ زاڭناماسىنا سايكەس كەلۋى ءتيىس.

تاراپتار وسى كەلىسىم كۇشىنە ەنگەنگە دەيىن ازاماتتىعىن اۋىستىرعان ازاماتتار تۋرالى مالىمەتتەرمەن ءوزارا الماسادى. مالىمەتتەر توقسان سايىن بەرىلەدى.

تاراپتاردىڭ قۇزىرەتتى ورگاندارى مۇنداي مالىمەتتەردى وسى كەلىسىم كۇشىنە ەنگەننەن كەيىن 6 (التى) اي ىشىندە ديپلوماتيالىق ارنالار ارقىلى جىبەرەدى. ازاماتتاردىڭ تىزىمدەرىن العان كەزدە تاراپتار مەملەكەتتەرىنىڭ زاڭناماسىنا سايكەس، ادامداردىڭ ءوزىنىڭ بۇرىنعى ازاماتتىعىنىڭ بولۋى نە توقتاتىلۋى تۋرالى اقپاراتتى 2 (ەكى) اي ىشىندە جىبەرەدى.

ازاماتتارعا قاتىستى كەلۋ، بولۋ جانە كەتۋ قاعيدالارىنىڭ بۇزىلعانى تۋرالى اقپاراتتى ەكى تاراپ بىر-بىرىنە حابارلايدى.

كەلىسىمدى ىسكە اسىراتىن قۇزىرەتتى ورگاندار:

• قازاقستان تاراپىنان – ق ر ءىىم مەن ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى؛
• جۇڭگو تاراپىنان – قحر ءسىم جانە كوشى-قون ىستەرى جونىندەگى مەملەكەتتىك باسقارماسى.

ازاماتتار تۋرالى اقپارات: تەگىن، اتىن، اكەسىنىڭ اتىن (ورىس جانە لاتىن تىلدەرىندە جازىلعان)، جىنىسىن، تۋعان كۇنىن، تۋعان جەرىن، ازاماتتىعىن، ءتيىستى قۇجاتتىڭ سەرياسىن، ءنومىرىن، بەرىلگەن كۇنىن، ونى بەرگەن ورگاندى، ۇلتىن، فوتوسۋرەتىن قامتيدى.

كەلىسىم بەلگىلەنبەگەن مەرزىمگە جاسالادى. تاراپتاردىڭ ءارقايسىسى ءتيىستى جازباشا حابارلامانى ەكىنشى تاراپقا ديپلوماتيالىق ارنالار ارقىلى جىبەرۋ جولىمەن وسى كەلىسىمنىڭ قولدانىسىن توقتاتا الادى. مۇنداي جاعدايدا كەلىسىمنىڭ قولدانىسى وسىنداي حابارلاما الىنعان كۇننەن باستاپ كۇنتىزبەلىك 90 (توقسان) كۇننەن كەيىن توقتاتىلادى.

ماتىندەر اراسىندا الشاقتىق بولعان جاعدايدا ورىس تىلىندەگى ءماتىن باسىم كۇشكە يە بولادى.

جۇڭگو باسىلىمدارىندا كوپ جىل جۇمىس ىستەگەن بەلگىلى جۋرناليست قالياكبار ۇسەمحان ۇلى "جاس الاش" گازەتىنە بەرگەن سۇقباتىندا بۇل كەلىسىمنىڭ قازاقستانعا ەمەس، قىتايعا ءتيىمدى ەكەنىن ايتقان ەكەن:

«بۇل زاڭ قىتايعا اۋاداي قاجەت بولىپ تۇر. ول جاقتاعى قازاقتار ەگىندىك جانە مالشارۋاشىلىق جەرىن ۇكىمەتتەن 49 جىلعا كوتەرەگە الىپ، پايدالانىپ وتىر. وسى جاققا كوشسە دە ۇكىمەتتەن سول جەردىڭ اقشاسىن الىپ ءجۇر. كوشىپ كەلگەن ازاماتتىڭ قالتاسىندا قارجىسى بولسا، قازاقستان ءۇشىن ءتيىمدى. ال ءقازىر جۇڭگو «كوشسەڭ، بۇكىل جەرىڭدى قايتارىپ، ءبارىن تازالاپ كەت» دەپ وتىر. بۇل كوشىپ كەلەتىن قانداسقا دا، ءبىزدىڭ ەلگە دە ءتيىمسىز.

مىنا كەلىسىم كۇشىنە ەنسە، جۇڭگو قازاقستانعا «ەندى كوشى-قون ۆيزاسىمەن كەلگەن ادامدى عانا ازاماتتىققا قابىلدايسىڭ، ال وزگە ۆيزامەن كەلگەندەرگە ازاماتتىق بەرمە» دەپ شارت قويادى. وندا قىتايدان كەلەتىن كوش ازايادى، نە مۇلدە توقتايدى. ويتكەنى بۇعان دەيىن جانە ءقازىر كەلىپ، ازاماتتىق الىپ جاتقان قازاقتىڭ ءبارى جەكە ساپار، وقۋ نەمەسە تۋريستىك ۆيزامەن كەلگەن.

قازاقستانعا كوشىپ كەلگەن قانداستارىمىز جۇڭگو ءۇشىن ءتيىمسىز اقپاراتتاردى ايتىپ ءجۇر. ولاردىڭ ەرتىستى بۇرىپ العانى، ورتالىق ازيانى زەرتتەپ جاتقانى جانە قازاقستانعا قاراتا قانداي ساياسات ۇستانىپ وتىرعانى جايلى مالىمەتتەردى جاريالايدى. بۇل اقپاراتتارعا قازاقستان بيلىگى قۇلاق اسپاعانىمەن، جۇڭگو ۇكىمەتىنە اۋىر ءتيىپ وتىر. مۇنداي مالىمەتتىڭ سىرتقا شىققانى جۇڭگو ۇكىمەتىنە ۇنامايدى. سول ءۇشىن وسىنداي اقپارات تاراتىپ جۇرگەن ازاماتتاردى قۋدالاۋ ءۇشىن دە بۇل زاڭ كەرەك بولۋى مۇمكىن.

ءبىزدىڭ ەل ازەربايجان، بەلارۋس، قىرعىز رەسپۋبليكاسى، تاجىكستان جانە وزبەكستانمەن وسىنداي كەلىسىم جاساسىپتى. مىسالى، قاراقالپاقستاندا تولقۋ بولعان كەزدە قازاقستانداعى قاراقالپاق بەلسەندىلەرى نارازىلىق ءبىلدىرىپ ەدى، وزبەك بيلىگىنىڭ سۇراۋىمەن ولاردى قازاقستان ۇكىمەتى قۋدالادى. ەگەر كەيىن قىتايداعى قازاقتارعا بىردەڭە بولسا، سول جاقتان كوشىپ كەلگەن قانداستار ەشتەڭە ايتا المايدى. بىردەڭە ايتسا، جۇڭگو سول ازاماتتى ۇستاپ، جازالاۋدى سۇرايدى. مىنا كەلىسىم وعان مۇمكىندىك بەرەدى. جۇڭگو تاراپى ەلگە كەلگەن قانداسقا كەز كەلگەن ايىپتى تاعۋى مۇمكىن.

سونداي-اق قازاقستان ازاماتتىعىن السا دا، جۇڭگو پاسپورتىن قيدىرىپ، سول ەلدىڭ تىركەۋىنەن شىعا الماي جۇرگەن ادام كوپ. ءبىزدىڭ بيلىك مۇنى «قىتايدىڭ ىشكى ءىسى» دەپ وتىر. ماسەلە قازاقستان ازاماتىنا قاتىستى بولسا، ول قالاي قىتايدىڭ ىشكى ءىسى بولادى؟ ونىڭ ۇستىنە، جۇڭگو ازاماتتىعىنان شىققانى تۋرالى انىقتاماعا دا سەنىم جوق. بەيجىڭ كەز كەلگەن كۇنى قانداستار قولىنداعى انىقتامانىڭ جالعان ەكەنىن ايتىپ، بازاداعى بۇرىنعى ازاماتتىقتى تىرىلتە سالۋى مۇمكىن. بۇل زاڭنىڭ قازاقستانعا قانشالىق پايدالى ەكەنىن بىلمەدىم، ءبىراق قىتايدان كوشىپ كەلگەن قانداستار ءۇشىن ءتيىمسىز»، – دەگەن ەكەن ساراپشى.