قازاقتىڭ كيىمىن كەڭەستىك كەزەڭدە تۇسىرىلگەن فيلمدەردەگى كويلەكتەرمەن شاتاستىرماۋ كەرەك. ۇستىندە جەڭى مەن ەتەگى ۇزىن بۇرمەلى كويلەك، كىشكەنە قىز بولسا، شاشىندا شولپى، تۇرمىسقا بەرگەن قىزىنىڭ باسىندا جەلەك، اجەسىندە كيمەشەك بولعان. جاڭا قابىلداعان زاڭدا ماسەلە باستاعى بۇركەلگەندە ەمەس، تۇپكى ساناداعى ءدىني تۇسىنىكپەن كۇرەسۋدى كوزدەگەن. ءبىراق ءدىني ساۋاتى از ادامدار قۇدايعا سەنىمىنەن جىك-جىككە بولىنگەن ەكى تاراپتى شاتاستىرىپ الۋى ابدەن مۇمكىن.

ق.توقايەۆ مەكتەپتەگى ورامال توڭىرەگىندەگى داۋعا قاتىستى پىكىر بىلدىرگەن سوڭ ەندىگى كەزەكتە مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ايدا بالايەۆانىڭ ءسوزى تالقىعا ءتۇسىپ جاتىر. قوعامدىق ورىنداردا حيدجاب كيمەڭدەر دەگەن تالابىنىڭ ارتىندا نە جاتىر؟

"ءدىن ماسەلەسى وزەكتى بولا باستادى. ماسەلە حالىقتىڭ ءدىندارلىعىندا ەمەس، ءدىني ساۋاتسىزدىعىندا. ءداستۇرلى ەمەس ءدىني اعىمداردىڭ ءداستۇرلى اعىمدارمەن قاتار قانشالىقتى بەلسەندى جۇمىس ىستەپ جاتقانىن كورىپ وتىرمىز. سوندىقتان مينيسترلىك ءۇش باعىتتا جۇمىس ىستەپ جاتىر. بۇل دەسترۋكتيۆتى ماتەريالداردى انىقتاۋ ماقساتىندا الەۋمەتتىك جەلىلەرگە تاۋلىك بويى مونيتورينگ جۇرگىزىلدى. 1 قاڭتاردان قىركۇيەكتىڭ سوڭىنا دەيىن تەرروريزم مەن ءدىني ەكسترەميزمدى ناسيحاتتاۋ قاعيداتتارىن قامتيتىن 14 860 ماتەريال انىقتالدى"، – دەدى بالايەۆا.

ول بۇل ىسكە تەولوگتار، جۇرتشىلىق، ساراپشىلار مەن قوعامدىق ۇيىمدار تارتىلادى دەپ ۋادە بەردى. ەلىمىزدىڭ ءدىن تۋرالى زاڭى دا وزگەرەدى. ول قاتايتىلۋى مۇمكىن. اتاپ ايتقاندا، قوعامدىق ورىنداردا حيدجاب كيۋگە تىيىم سالىنادى.

"ەڭ بولماعاندا قوعامدىق ورىنداردا. مەن بۇل تاجىريبەنى بۇكىل الەمدە كورىپ ءجۇرمىن. ويتكەنى بۇل ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەسى. قوعامدىق ورىنداردا بەتىن بولەك جاۋىپ تۇرعان جەردى تانۋ وتە قيىن. بۇل تاعى دا بىرگە زەرتتەلەتىن بولادى. "ءبىز ۋاكىلەتتى ورگان رەتىندە وسى باعىتتاعى جۇمىستاردى كۇشەيتىپ، وسى باعىتتا زاڭنامالىق نورمالاردى قاتايتۋعا كۇش سالامىز"، – دەدى مينيستر.

ءبىرىنشى كەزەكتە جالپى تاراپتان الساق، قوعامدىق ورىندا اشىق ءجۇرۋدى تالاپ ەتۋ كوپ نارازىلىققا اكەلۋى مۇمكىن. ءدىني شارت بويىنشا، كەرىسىنشە ايەل ادام ۇيىندە قالاعان كيىمىن كيىپ، سىرتقا شىققاندا ورانادى. بۇنداي تالاپپەن ديسترۋكتيۆتى اعىمداعىلاردى تىيا المايمىز. ءداستۇرلى باعىتتاعى ورامال تاعاتىن قىزدارعا كەسىرىمىز ءتيىپ كەتەدى. كوپشىلىك ەكى تاراپتىڭ ايىرماشىلىعىن سىرتتاي ۇعىنا المايدى. بۇل جەردە حيدجاب ەمەس، نيكاب دەپ بەتتى تۇمشالاۋ ەكەنىن انىق ايتۋ كەرەك ەدى. زاڭدى جۇزەگە اسىرامىن دەپ قوعامداعى ءار ادام ۇمتىلىپ، قاراپايىم قىزدارىمىزدىڭ باسىنان ورامالدى جۇلىپ الماسىنا كىم كەپىل؟ ءدىني جاعداي اسقىنعان شەت ەلدەردە قىز بالالار كوشەدە ەركىن جۇرە المايتىن دەڭگەيگە جەتكەن.

وسى سوزىمىزگە دالەل بولاتىن جاعداي وزگە ەمەس، ماجىلىستە بولعان. جينالىستان شىققان دەپۋتات ايگۇل قۇسپانعا سۇراق قويعان جۋرناليست «ساليافيت ەمەسسىز بە؟» دەپ وعاش سۇراقپەن تارپا باس سالعان. مەشىتكە بارعاندا تاققان قويۋ كوك ءتۇستى ورامالىن مەڭزەپ، ءدىني ۇستانىمىنا شەك كەلتىرگەن. دەپۋتاتقا وسىلاي شابۋىل جاساعاندا، قاراپايىم قىزداردىڭ جايى نە بولماق؟

– قازاقتىڭ جاس قىزدارى ميني يۋبكا، جىرتىق دجينسى كيمەگەن، ناركوتيك تارتپاعان. كەي ادامدار بىلسە دە، بىلمەسە دە ساليافيت دەپ ايتا سالادى. بىرەۋدىڭ جانىنا، جۇرەگىنە كىرىپ-شىعا المايسىز. بۇنىڭ ءبارى حالىق اراسىنا ىرىتكى سالادى. باس باسىمىزبەن ءبولىنىپ كەتسەك، سىرتتان كەلگەن جاۋ ءبىر كۇندە الا سالادى. كيمەشەك پەن ورامالدا قيىندىق جوق. ماسەلە قوعامدىق ديالوگتا، تازالىقتا. ارعى اپا-اجەلەرىمىز كيمەشەك كيگەن، باليعات جاسىنا تولعان قىزدار ورامال تاققان، – دەپ جاۋاپ قايىرعان دەپۋتات ءتىلشىنىڭ قيتۇرقى ءار سۇراعىنا ءدىني ورتا مەن قاراپايىم ادامدار اراسىن بولمەۋدى، قىلمىس پەن زورلىق-زومبىلىق ەكى تاراپ وكىلدەرىنەن دە شىعىپ جاتقانىن ايتتى.

حيدجاب دەگەن – بۇركەنۋ. بۇل تاراپقا كەڭ، ۇزىن كيىم كيەتىن، ورامالداعى قىزدار دا كىرىپ كەتەدى. قاراپايىم جەڭى ۇزىن كيىمدەگى قىزداردى تەك ورامال تاعادى دەپ ايتا الامىز. ال ورامالدى قازاقتا بولمادى دەپ جوققا شىعارا المايمىز. ق ر كونستيتۋسياسىندا: «ادامنىڭ جانە ازاماتتىڭ ءوز قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن جۇزەگە اسىرۋى باسقا ادامداردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن بۇزباۋعا، كونستيتۋسيالىق قۇرىلىس پەن قوعامدىق يماندىلىققا نۇقسان كەلتىرمەۋگە ءتيىس»، دەپ جازىلعان.

مەيلى، قىسقا كيسىن، مەيلى ەتەگى ۇزىن بولسىن – بۇل ءار ادامنىڭ ءوز ەركى! كيىم ءدىندارلىقتىڭ سىرت كورىنىسى، ال ءبىز ىشكى كورىنىسى – تەرىس ۇستانىمدارمەن كۇرەسۋىمىز قاجەت!