كەشە ورتالىق كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىندە ءماجىلىس دەپۋتاتتارى ۆيكتور روگاليەۆ پەن سەرىك سەيدۋمانوۆ «ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق پەرسپەكتيۆا» اتتى حالىقارالىق فورۋمعا بايلانىستى جۋرناليستەردىڭ الدىندا وزدەرىنىڭ ويلارىن ورتاعا سالدى.
بۇل فورۋم قازاقستان پارلامەنتىنىڭ تومەنگى پالاتاسى مەن رەسەي مەملەكەتتىك دۋماسىنىڭ باستاماشىلدىعىمەن ءوتىپ وتىر، دەدى الدىمەن ءسوز العان ۆيكتور روگاليەۆ. قاراپ وتىرساڭىزدار، بۇل – جاقسى قابىلدانىپ وتىرعان قىزىقتى جوبا. مەن ونىڭ ءبىرىنشى فورۋمىنان باستاپ قاتىسىپ كەلە جاتىرمىن. العاشقى فورۋم مينسك قالاسىندا وتكەن ەدى. ودان كەيىن ارمەنيادا، ودان ءارى رەسەيدىڭ سانكت-پەتەربۋرگ قالاسىندا ۇيىمداستىرىلدى. بۇگىن، مىنە، ءتورتىنشى فورۋم ءوتىپ، وندا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق دامۋدىڭ بولاشاقتاعى پەرسپەكتيۆالارى تالقىلاندى. مۇندا ءبىز توعىز اي بويى ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ عانا ەمەس، «جىبەك جولى» ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ» دە دامۋ پەرسپەكتيۆالارى قاراستىرىلۋدا. بۇگىن ول تۋرالى قىتايدىڭ وكىلدەرى دە، باسقالار دا ءوز ويلارىن ورتاعا سالدى. جيىرمادان ارتىق سويلەگەن شەشەننىڭ اراسىندا ارىپتەس ەلدەر پارلامەنتتەرى پالاتالارىنىڭ سپيكەرلەرى دە بولدى. سونىڭ ىشىندە مەمدۋمانىڭ ءتوراعاسى سەرگەي نارىشكين، تاجىكستان پارلامەنتى تومەنگى پالاتاسىنىڭ ءتوراعاسى شۋكۋردجون زۋحۋروۆتى ايتا كەتۋگە بولادى.
وسىدان ءارى ۆيكتور روگاليەۆ وسى فورۋمنىڭ تىكەلەي ءوزىن قىزىقتىرعان جانە وي تۋعىزعان ءبىر جايتتارىنا توقتالدى. سىزدەر بىلەسىزدەر، ءبىر كەزدەردە ءوز زامانىنىڭ ەڭ كۇشتى اسكەرلەرىنە قولباسشىلىق جاساعان پارسىنىڭ كير پاتشاسى ۇلى دالانى شاۋىپ الۋعا كەلگەن ەدى. سول كەزدە توميريس پاتشانىڭ توڭىرەگىنە شوعىرلانعان ۇلى دالانىڭ ەرجۇرەك ۇل-قىزدارى جاۋدى جايراتىپ سالىپ، ءوز جەرلەرىنەن قۋىپ تاستاعان. بۇل اراسىنا سىنا تۇسپەگەن بىرلىكتىڭ ارقاسىندا قول جەتكىزىلگەن جەڭىس ەدى. مۇنى ايتىپ وتىرعان سەبەبىم، وسىدان 21 جىل بۇرىن پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ماسكەۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىلارى مەن ستۋدەنتتەرىنىڭ الدىندا سويلەگەن سوزىندە ءتۇرلى ساياسي جانە ەكونوميكالىق شابۋىلدارعا قارسى بىرىگۋ كەرەكتىگىن ايتقانىن ۇلكەن كورەگەندىككە بالاپ وتىرمىن. ول تۋرالى بۇگىنگى سوزىندە وسى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ رەكتورى ۆيكتور سادوۆنيچيي دە اتاپ ءوتتى. بۇگىنگى كۇنى دە تولىپ جاتقان قاۋىپ-قاتەرلەرگە قارسى ءبىز جۇدىرىقتاي جۇمىلىپ، تىعىز بىرىكسەك قانا توتەپ بەرە الاتىنىمىزعا كوزىمىز جەتىپ وتىر. ونى فورۋمدا سويلەگەن شەشەندەردىڭ ءبارى دە ايتتى، دەدى ول.
سەرىك سەيدۋمانوۆ فورۋمعا قازاقستان مەن رەسەي دەپۋتاتتارى مەن ساراپشىلارىنان باسقا ارمەنيا، بەلارۋس، قىتاي، قىرعىزستان ەلدەرى دەپۋتاتتارىنىڭ دەلەگاسيالارى مەن ساياساتكەر، ساراپشىلار، بيزنەس-قاۋىمنىڭ وكىلدەرى قاتىسقانىن ەسكە سالىپ ءوتتى. سونداي-اق، ول ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق القاسىنىڭ مۇشەلەرى دە قاتىسقانىن تىلگە تيەك ەتتى. فورۋمدا قابىلدانعان قورىتىندى قۇجاتتا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق پەن «جىبەك جولى» ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ» جۇمىستارىن ۇيلەستىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانىپتى. ءسوزىن ءارى قاراي جالعاستىرعان شەشەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتوراعاسى سي سزينپين 2013 جىلى «نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتتە» ءسويلەگەن سوزىندە ۇسىنعان «جىبەك جولى» ەكونوميكالىق بەلدەۋى» جوباسىن قازاقستان بىردەن قولداعانىن جەتكىزدى. بۇگىنگى تاڭدا وسى باعىتتاعى ناقتى جوبالار ىسكە اسىرىلۋدا، سونىڭ ىشىندە ۇزىندىعى 3 مىڭ شاقىرىمعا جاقىن «باتىس ەۋروپا – باتىس قىتاي» اۆتوماگيسترالىنىڭ قازاقستاندىق ۋچاسكەسى دە بار. استانادا حالىقارالىق قارجىلىق ورتالىق اشۋ باعىتىنداعى جۇمىستار دا قىزۋ جۇرگىزىلۋدە. وسى جۇمىستاردىڭ ءبارى قازاقستان تارابىنىڭ ۇسىنىلعان جوبانى قاتتى قولداپ جاتقاندىعىنىڭ دالەلى. بۇگىنگى فورۋمدا سويلەگەن سوزدەرىندە كوپتەگەن شەشەندەر دە وسىنى ايتىپ، قازاقستان تاراپىنا جىلى لەبىزدەرىن ءبىلدىردى. قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «نۇرلى جول» اتتى جاڭا ەكونوميكالىق باعدارلاماسى دا «جىبەك جولى» ەكونوميكالىق بەلدەۋى» جوباسىن دامىتۋ جوسپارلارىمەن ۇيلەسكەن. وسى ۇيلەسءتىرىلگەن جوبالار مەملەكەت باسشىسىنىڭ بەس ينستيتۋتتىق جوسپارىن ىسكە اسىرۋعا باعىتتالعان «100 ناقتى قادام» ۇلت جوسپارىن ورىنداۋعا دا ءوزىنىڭ سەپتىگىن تيگىزەءتىنى ءسوزسىز، دەدى سەرىك سەيدۋمانوۆ.
وسىدان كەيىن شەشەندەر جۋرناليستەردىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەردى.
دەرەككوز: ەگەمەن قازاقستان
