مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قازاقستاننىڭ تۇڭعىش زامانۋي ۋربانيستىك ورتالىقتارى رەتىندە استانا، الماتى جانە شىمكەنت قالالارىن اتاپ كورسەتكەنى بەلگىلى. اتالمىش شاھارلار حالىقتىڭ جانە ينۆەستيسيالاردىڭ شوعىرلانعان ورتالىعىنا اينالا وتىرىپ، ساپالى ءبىلىم بەرۋ، مەديسينا، الەۋمەتتىك-مادەني قىزمەتتەردى جۇزەگە اسىرۋى قاجەت.

وسى ورايدا، كەشە شىمكەنت قالاسىندا «قازىنا» ەتنو-تاريحي كەشەنىنىڭ اشىلۋ سالتاناتى ءوتتى. ەتنو-تاريحي كەشەننىڭ اشىلۋ راسىمىنە «نۇر وتان» پارتياسى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى اسقار مىرزاحمەتوۆ، ق ر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى، ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى شالاتاي مىرزاحمەتوۆ، قازاقستان مۇسىلماندار ءدىني باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى، باس ءمۇفتي ەرجان قاجى مايامەروۆ، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى بەيبىت اتامقۇلوۆ قاتىسىپ، شىمكەنت قالاسىنىڭ تۇرعىندارىن ارنايى قۇتتىقتادى.

وسى ايتۋلى شاراعا وراي، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-مينيسترى كارىم ءماسىموۆتىڭ قۇتتىقتاۋىن ق ر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ا.مۇحامەدي ۇلى وقىپ بەردى.

«وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ مەرەيتويعا ارناعان بۇگىنگى تارتۋى حالىقتىڭ مەرەيىن ءوسىرىپ، مادەنيەتىمىز بەن ونەرىمىزدى ناسيحاتتايتىن جانە ونىڭ دامۋىنا ۇلەس قوساتىن رۋحاني ورتالىققا اينالادى دەپ سەنەمىن.

ۇلتىمىزدىڭ ءسالت-داستۇرى مەن تاريحي-مادەني قۇندىلىقتارىن كوپشىلىككە كەڭىنەن پاش ەتەتىن «قازىنا» ەتنو-تاريحي كەشەنىندە ورنالاسقان ولكەتانۋ مۇراجايى، ادەت-عۇرىپ جانە ءسالت-داستۇر ورتالىعى، قازاق حاندىعىنا ارنالعان مونۋمەنتى جانە تاعى باسقا نىساندار قالانىڭ ەڭ كورىكتى جەرلەرىنىڭ ءبىرى بولۋعا ابدەن لايىقتى» – دەلىنگەن قۇتتىقتاۋ حاتتا.

وڭتۇستىكقازاقستاندىقتاردى ساۋلەتتى جوبانىڭ اشىلۋىمەن قۇتتىقتاعان «نۇر وتان» پارتياسى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ا.مىرزاحمەتوۆ تاريحي كەشەننىڭ حالقىمىزدىڭ رۋحاني قۇندىلىقتارىن دارىپتەۋدەگى ماڭىزى ەرەك ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق، وسى كەلبەتتى كەشەن مەملەكەت باسشىسىنىڭ «ماڭگىلىك ەل»، «ۇلى دالا» يدەيالارىمەن ۇندەسىپ جاتقاندىعىن تىلگە تيەك ەتتى.

كۇنگەيلىك تۇرعىندارعا جولداعان تاعى ءبىر قۇتتىقتاۋ حات قازاقستان پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ ءتوراعاسى قابيبوللا جاقىپوۆتان كەلىپ ءتۇستى. ونى ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى ش.مىرزاحمەتوۆ وقىپ بەردى.

وبلىس اكىمى ب.اتامقۇلوۆ قالا كەلبەتىن ايشىقتاي تۇسكەن بۇل نىسان اسقار مىرزاحمەتوۆتىڭ باستاماسىمەن ىسكە اسقاندىعىن تىلگە تيەك ەتىپ، وڭتۇستىكقازاقستاندىق جۇرتشىلىق اتىنان وعان العىس ءبىلدىردى.

شىمقالانىڭ شىرايىن اشاتىن ساۋلەتتىك جوبا – «قازىنا» ەتنو-تاريحي كەشەنى 76،4 گەكتار اۋماقتى الىپ جاتىر. ەتنو-تاريحي كەشەننىڭ قۇرامىندا «بايدىبەك» ەسكەرتكىشى، «ناۋرىز» الاڭى، وبلىستىق تاريحي-ولكەتانۋ مۇراجايى، «ءسالت-داستۇر جانە ادەت-عۇرىپ» ورتالىعى، «جايلاۋكول» دەمالىس ورنى بار. سونىمەن بىرگە، ەتنوساياباقتاعى جاياۋ جۇرگىنشىلەر اللەياسىنىڭ بويىنا ايماقتاعى 27 تاريحي-ساۋلەتتىك ەسكەرتكىشتەردىڭ ماكەتتەرى قويىلسا، ساياباقتىڭ ورتاسىنا ديامەترى 21 مەترلىك ءتۇرلى-تۇستى سۋبۇرقاق ورىن تەپكەن. كەشەندەگى كولدىڭ جاعاسىندا 4 روتوندا، قايىق ستانساسى، اۆتوكولىك تۇراعى سالىنعان. ۇلتتىق بولمىسىمىزدان حابار بەرەتىن قازاقى اۋىلدى دا وسى كەشەننەن تابۋعا بولادى. قازاقى اۋىل كيىز ۇيلەردەن تۇرادى. قازاقى اۋىلدان بولەك مۇندا «ناۋرىز» الاڭى دا بار. بۇل الاڭ قازاقشا ورنەكپەن ارلەنگەن كىلەم ءتارىزدى. مۇندا «اۋىلىم – التىن بەسىگىم»، «تۋعان جەرىم – تۇعىرىم» اتتى بارەلەفتى ساحنا مەن «كوكپارشى»، «قىز قۋۋ»، «تەڭگە ءىلۋ»، «بۇركىتشى» سىندى ساۋلەتتىك-دەكوراتيۆتىك كومپوزيسيالار ورناتىلعان. ءتىپتى، «قازىنا» ەتنو-تاريحي كەشەنىنەن ۇلتتىق سپورت ويىندارىنان سايىستار وتكىزۋگە ارنالعان يپپودروم اۋماعى دا ورىن الىپتى.

«قازىنا» ەتنو-تاريحي كەشەنىنىڭ اۋماعىندا قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا ارنالعان مونۋمەنتالدى ەسكەرتكىش تە ورناتىلدى. قازاقتىڭ ۇلتتىق ويۋ-ورنەكتەرىمەن بەزەندىرىلگەن مونۋمەنتتىڭ بيىكتىگى 15 مەتر. ال مونۋمەنتتىڭ ورتاسىنىڭ بيىكتىگى 10 مەتر، ەنى 8 مەتر بولاتىن پيراميدا تەكتەس كومپوزيسيا ورنالاستىرىلعان. پيراميدانىڭ قىرلارىنا قازاق حاندىعىنىڭ بارەلەفتى كومپوزيسياسى مەن ەلباسىنىڭ سوزدەرى بەدەرلەنگەن.

قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا ارنالعان مونۋمەنت كەشەندەگى جالعىز ەسكەرتكىش ەمەس. قالا تۇرعىندارى كەشەن اۋماعىنان ۇزىندىعى 50 مەتر، بيىكتىگى 8 مەترلىك تاريحي ەسكەرتكىشتى تاماشالاۋعا دا مۇمكىندىك الدى. بۇل – «ۇلى جىبەك جول» ساۋلەتتىك كومپوزيسياسى. اتالمىش ساۋلەتتىك كومپوزيسيا وڭتۇستىكتەگى ساۋران، ياسسى، وتىرار، يسفيدجاب سەكىلدى كونە قالالار ارقىلى وتكەن ساۋدا-كەرۋەندىك جول باعىتىن سۋرەتتەيدى.

قازاقتىڭ عۇلامالارىنىڭ، شەشەندەرى مەن اقىندارىنىڭ، سال-سەرىلەرى مەن جىراۋلارىنىڭ عيبراتتارى ويلارى، سانالى سوزدەرى، ونەگەلى وسيەتتەرى بۇگىنگى ۇرپاق ءۇشىن قۇندى مۇرا ەكەنى داۋسىز. سول دانالاردىڭ تاسقا قاشالىپ جازىلعان اتالى سوزدەرىن شىمقالانىڭ تۇرعىندارى مەن قوناقتارى «قازىنا» كەشەنىندەگى «دانالار وسيەتى» تاقتاسىنان تابا الادى.

«قازىنا» ەتنو-تاريحي كەشەنى ەندى قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى ءۇشىن زامانۋي دەمالىس ورنىنىڭ بىرىنە اينالادى. ال مۇنداي قالاعا كورىك بەرەتىن مادەني كەشەندەردىڭ ايماقتاردا بوي كوتەرۋى ەلىمىزدىڭ دامۋىنىڭ ءبىر كورسەتكىشى دەسەك قاتەلەسپەيمىز.

دەرەككوز: "تۇركىستان" گازەتى