Úkimet belgilegen 7 oblystan basqa óńirlerge qonystanatyn etnıkalyq qazaqtarǵa «oralman» mártebesi berilmeıdi jáne olardan esepshotynda 2 mıllıon teńgeden astam qarjy bolýy talap etiledi.

Mońǵolıa qazaǵy Amanjan Tóleýbaı Qazaqstan úkimeti oralmandardy qonystandyrý úshin belgilegen 7 oblystan bólek aımaqqa kóship kelýdi josparlaǵandardyń biri. «Týǵan-týystarym Almaty oblysynyń Jarkent aýdanynda turady. Bıyl sol jaqqa qonys aýdarsam degen nıetpen jıynyp-terinip otyr edim. Biraq ol jerge barý úshin esepshotymda 2 mıllıon tenge bolý kerek degendi estip, oılanyp qaldym» deıdi ol Azattyq tilshisine. BİR OTBASYNA – 13,5 MYŃ DOLLAR Almaty qalalyq eńbek ınspeksıasy jáne kóshi-qon komıtetiniń aty-jónin jarıalamaýdy ótingen qyzmetkeri Azattyq tilshisine «2014 jyldyń 29 naýryzda shyqqan Úkimettiń «Oralmandardy jaıǵastyrý óńirlerin aıqyndaý týraly» №248 qaýlysy negizinde «Ózge óńirlerge kelgen etnıkalyq qazaqtarǵa oralman mártebesin berý» toqtatylsyn» degen buıryqtyń 8  sáýirden bastap kúshine engenin» aıtty. Qalalyq kóshi-qon komıtetiniń ókiliniń túsindirýinshe, osyǵan deıin syrttan kóship kelip jatqan qazaqtarǵa qujattary boıynsha oralman mártebesi endi tek úkimet belgilegen 7 oblysta turýǵa kelisken repatrıanttarǵa beriledi.«7 oblystan bólek jerde turǵysy kelgen repatrıant qazaqtar bizge (kóshi-qon komıtetine) emes, kóshi-qon polısıasyna baryp tirkeledi. Ol jerde olardy kóshi-qon zańynyń jalpy shet eldikterdi turaqty tirkeýge alý tarmaǵy boıynsha rásimdeıdi» dedi Almaty qalalyq eńbek ınspeksıasy men kóshi-qon komıtetiniń ókili.

Azattyq tilshisi repatrıanttarǵa qatysty jańa ereje týraly Almaty qalalyq kóshi-qon polısıasynyń basshysynan komentarı alýǵa tyrysty. «Bastyq demalysta» dep jaýap qatqan aty-jónin aıtpaǵan kóshi-qon polısıasy qyzmetkerleriniń biri: «Shet elden kóship kelgen jáne úkimet belgilegen 7 oblystan bólek óńirde turǵysy keletin qazaq yqtıar hat alar kezde shetel azamaty retinde tólem qabiletin rastaýy qajet. Ol úshin onyń esepshotynda kem degende 2 mıllıon 444 myń teńge (13,5 myń AQSH dollary) bolýy tıis» degen aqparat berdi. Eskerte ketetin jaıt - bul soma bir adamnyń emes, bir otbasynyń tólem qabiletin aıqyndaıtyn qarjy dep qarastyrylǵan. «BARYP TURǴAN QIANAT» Oralmandardyń áleýmettik quqyǵyn qorǵaýmen aınalysatyn respýblıkalyq «Asar» qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy Qaırat Bodaýhan shetelden kóship keletin etnıkalyq qazaqtardyń Reseı men Belarýsten qonys aýdarýshy sheteldikterdiki ǵurly quqyǵy joqtyǵyn aıtyp qynjylady. Ol jańa erejeni «baryp turǵan qıanat» dep sıpattady. «Reseı men Belarýs memleketterimen arada arnaıy halyqaralyq kelisim bar. Atalǵan memleketterden Qazaqstanǵa turaqty turýǵa kelýshiler yqtıar hat nemese azamattyqqa ótinish beretin bolsa, olar tólem qabiletin rastaýdan bosatylǵan. Olar úshin arnaıy bekitilgen óńirler de joq» deıdi ol.

Mońǵolıalyq oralman pasportyndaǵy balalarynyń sýretteri

Qaırat Bodaýhan sıaqty birqatar oralmandar men olardyń quqyǵyn qorǵaýshy belsendiler Ýkraına men Qyrymdaǵy sońǵy saıası oqıǵalardan soń Reseıdiń orystildi sheteldikterge azamattyqty ońaı, ári jyldam túrde berý erejesin qabyldaǵanyn mysal etedi. Dál osyndaı jaǵdaıda Qazaqstannyń shetten keletin etnıkalyq qazaqtardyń turatyn óńirdi tańdaý erkin shektep, azamattyqty qonys aýdarǵan soń tek tórt jyldan soń ǵana beretin zań qabyldaýyn qısynsyz sanaıdy. «BÁRİBİR KÓSHEM» Al mal baǵyp, qońyr tóbel tirshilik keship jatqan mońǵolıalyq qazaq Amanjan Tóleýbaı 2 mıllıon teńgeden astam qarjy jınaı almaıtynyn aıtady. Biraq ol báribir atajurtyna qonys aýdarýdy oılap otyr. «Endi qaıtem, sol jaqtaǵy (Qazaqstandaǵy – red.) týystarymmen bir jerde turýdy jazbaǵan shyǵar. Ne bolsa da qazaq úkimeti belgilegen óńirlerdiń birine kóship barýǵa bekindim. Jıǵan-tergenimdi jolǵa salam» dedi ol Azattyqqa.

Bul ózgerister týraly sáýirdiń 2-si kúni Azattyqqa suhbat bergen Eńbek jáne áleýmettik qorǵaý mınıstrligine qarasty kóshi-qon komıteti tóraǵasynyń orynbasary Aslan Qarjaýbaev: «Kóshi-qon týraly» byltyrǵy zań qabyldanbaı turyp oralmandar Qazaqstannyń qaı óńirine baratynyn ózi tańdady. Sondyqtan teń jartysy Almaty, Jambyl, Ońtústik Qazaqstan jáne Mańǵystaý oblysyna shoǵyrlandy. Bul oblystarda turǵyn sany onsyz da kóp. Jumys, baspana máselesin sheshý qıyndaý. Sondyqtan oralmandar ońtústikke qonystanǵanymen, odan keıingi turmys-tirshiliginde qıynshylyqtar týdy. Al qaýlyda atalǵan 7 oblysta jyl saıyn kelgenderden ketkenderdiń sany kóbeıip barady. Oralmandarǵa bul oblystarda baspanaly bolýǵa, sharýashylyqpen shuǵyldanýǵa múmkindik mol» degen edi.

Azattyq radıosy