Eldiń bas gazeti «Egemen Qazaqstan» Elbasynyń «Uly dala ulaǵattary» atalatyn jańa eńbegin jarıalaýdy bastady, - dep habarlaıdy Qamshy.kz.

Basylymnyń habarlaýynsha, Elbasynyń jańa eńbegi jınaqtalyp, baspaǵa usynylǵan. Onda Prezıdent el men jer­diń tarıhy jáne taǵdyry, álemniń jáne qoǵamnyń damýy, jas býynnyń aldynda turǵan keleli mindetter, basqa da kópte­gen, sonyń ishinde jahandyq ta máni bar má­seleler týraly óziniń paıymdaýlary men oı-tolǵamdaryn kúlli adamzattyq qundy­lyq­tarmen sabaqtastyra otyryp baıandaıdy.

«Uly dala ulaǵattary» aldaǵy ýaqytta oqyrmanǵa «Egemenniń» 3,4-betterinde oqýǵa qolaıly bolý úshin kitap úlgisinde usynylmaq eken.

ULY DALA ULAǴATTARY

Nursultan Nazarbaev

TÝǴAN ELİM – TİREGİM

Óz elińe paıdaly bolý, óz Otanyńnyń taǵdyry úshin jaýapty bolý – árbir otandyq saıasatkerdiń, árbir qazaqstandyqtyń boryshy men ar-ojdany.

Mine, Táýelsizdigimizge shırek ǵasyr tolǵan torqaly kezeńge keldik. Bul az ýaqyt pa, álde kóp pe? Neden bastadyq, qaı jerge jettik? Osynyń bárin tyńǵylyqty tarazylap, baǵasyn berer shaq keldi. Bolǵanǵa baıypty baǵa berý – baıyrǵy ádetimiz.

Ótken kúnderdiń jylnamasy da adamdardyń ómirbaıany sekildi. Shattanǵan shaǵyń, renjigen sátteriń, úkilegen úmitteriń men asqaq armandaryń, mine, osynyń bári – ǵumyrnama tarıhy. Elińniń tarıhy. Memleketińniń tarıhy. Sol tarıhqa tikeleı óziń aralasqanyń, san qıly syn saǵattarda sheshim qabyldaǵanyń, talaı is-sharalarǵa kýá bolyp, halqyń úshin qýanǵanyń, eliń úshin etken eńbegińniń nátıjesin kórgeniń – bári-barshasy jadyńda jattalyp, sanańda saqtalyp, júrektiń jazbasyna túsedi.

Oılanasyń, tolǵanasyń. Talaı-talaı oqıǵalar esińe túsip, oıyńa oralady. Ǵasyrlar boıy azattyǵy úshin alysyp, san shaıqasty bastan keshken ázız babalardyń arman-úmiti kókeıińe keptelgende el men ýaqyt aldyndaǵy, zaman zerdesindegi jaýapkershilikti odan ári tereń sezine túsesiń. Sondaı kezde belińdi bekem býyp, halqyńnyń aldynda turǵan arman-tilekti júzege asyrý jolynda jańa joldar men sony súrleýler tabýdyń qareketimen tún uıqyńdy tórt bólip, alys-jaqyndy oısha baǵamdap, kópshiliktiń kóńilin tolǵandyrǵan alýan saýalǵa ornyqty jaýap izdeısiń.

Osynaý shırek ǵasyr ǵana táýelsizdik jyldarynda nebir oqıǵalardy bastan keshtik. Qıly kezeńder men beıtanys bógetterdi basyp ótip, óz jolymyzdy tabýǵa umtyldyq. Bul turǵydan kelgende, halqymyzdyń birligi men yntymaǵy aldaǵy kúnge alyp baratyn týymyz, uranymyz ári quralymyz boldy. Biz jalpyulttyq maqsatqa judyryqtaı jumylyp, birigip, birlesip umtyldyq. Jańa dáýirdiń bolmys-bitimin ulttyq salt-dástúrlerimizdiń aıasynda zamanaýı syn-tegeýrinderge beıimdedik, memleket bolyp qalyptasýdyń ózindik órnegin taýyp, mektebin qalyptastyrdyq. Qazaqta «Men bitirdim degenshe, el bitirdi deseıshi» degen danalyq sóz bar. Osy sózdiń mán-maǵynasyn jańa turpatty memleket ornyqtyrý isinde jalpyulttyq tutastyq, halyqtyq qoldaý, qoǵamdyq turaqtylyq nátıjesinde júzege asyrdyq.

Qashanda halyq birligi saraı salǵyzyp, qamal turǵyzady. Bul sózdi de talmastan aıtyp, tý etip kóterip kelemiz. Baǵzy babalardyń uly amanatyn oryndaý jolynda ıyqqa túsken júkti eshqashan aýyrsynǵan emespiz. El bolýdyń, memleket bolýdyń jón-jobasyn kórsetip bergen,  kómekke kelgen esh­kim bolǵan joq. Biz bárin de tyńnan bastap, halqymyzben birge qalyptastyrdyq. Joqtan bar jasadyq, bardy berekege aınaldyrdyq, sol yrysty ósý men órkendeýdiń negizi etip aldyq.

Memleket te jeke adam sekildi ótkenin saralap, aldaǵy kúnderin josparlap, ýaqyt aldyndaǵy mindetterin zerdelep, bolashaqqa aldyn ala qam jasap otyrady. Bul – ýaqyt talaby. Jıyrma bes jyldyq músheldi merzim memleketimiz úshin qalyptasý tuǵyry bolyp qana qoıǵan joq, biz ózgelerge de úlgi bolatyndaı bıikterden kórine aldyq. Órkenıet kóshindegi óz ornymyzdy taptyq. Sonyń nátıjesinde jıyrma bes jyl jańylmaı, súrinbeı kelemiz.

Ómirge jańa urpaq keldi. Olar – táýelsizdik qaǵıdattaryn tal boılaryna sińirip ósken órken, jas tolqyn. Endigi bolashaq solardyń qolynda. Biz olarǵa osy bir táýelsiz memlekettiń keleshek taǵdyryn senip tapsyramyz. «Ult jospary – qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» dep atalǵan Joldaý memlekettik ıdeıanyń túpqazyǵy – bizdiń jalpyulttyq ańsarly armannan bastaý alatynyn jan-jaqty ashyp kórsetýge baǵyttaldy. «5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam – Ult Josparyn oryndaýdyń praktıkalyq kezeńi bastaldy» degen sóz jalań uran emes. Ony júzege asyrý jolyndaǵy jumystar qazirdiń ózinde qarqyn alyp, baıandy bastama halyqtyq qaǵıdaǵa aınalýda. Qoldaý taýyp, júzege asyrylýda.

Biz jalpyulttyq armannyń oryndalýy úshin bar kúsh-jigerimizdi, bilim-biligimizdi, alǵan tájirıbemiz ben túıgen úlgi-ónegemizdi tolyq ári sarqa jumsaıtyn bolamyz. Bul asyl murat – kúlli qazaqstandyqtardy jarqyn bolashaqqa bastaýdyń kepili. Ýaqyt bizdi tańdady! Biz sol ýaqytqa endi ózimizdiń memlekettik mórimiz – táýelsiz Qazaqstannyń atyn jazdyq. Óıtkeni, biz jańasha armandaýdy úırendik. Jańasha jol tabýdy úırendik. El men qoǵamdy damytýdyń naqty mindetterin alǵa qoıýdy úırendik. Biz úırene otyryp, úlgili jolǵa tústik. Bul jol – endi bizdiń jol, Qazaqstan joly.

Sóıtip, Táýelsizdiktiń jıyrma besinshi jylyna qazaqstandyq jańa armanmen aıaq bastyq. Onyń bas­ty maqsaty – «Qazaqstan-2050» Memlekettik strate­gıasyn júzege asyrýdan tolyq kórinetin bolady. Osy ǵasyrdyń ortasyna qaraı biz Qazaqstannyń álemdegi asa damyǵan 30 memlekettiń qataryna kirýin mejelep otyrmyz. Bul – Ult jospary, qazaqstandyq arman. Ańsarly armandy abyroımen oryndaý jolynda jalpaq jurtymyzdyń birlik pen yntymaq tanytyp, jumyla eńbek etýi – barlyq jeńisterimizdiń altyn tuǵyry bolyp, abyroıly bıigine aınalmaq.

Buǵan deıin júrip ótken jol táýelsizdiktiń alǵashqy kezeńindegi qıynshylyqtardy jalpy el bolyp eńserý, odan keıingi jyldardaǵy damý men órkendeý joly boldy. Memleket ómirindegi mártebeli de mereıli kezeńder bolashaqqa degen senimimizdi ábden nyǵaıtty. Damýdyń turaqtylyǵyn júzege asyrý arqyly biz Qazaqstandy álemge tanyttyq. Álemniń geosaıası kartasynda jańa turpatty memleket paıda boldy. Munyń bári táýelsizdiktiń alǵashqy saǵatynan bastaldy.

…1991 jyldyń jeltoqsan aıynyń ár kúni, ár tańy meniń jadymda jańǵyryp, sol kezde keýdeni kernegen shattyq pen saltanat janymdy áli kúnge terbep keledi. Sol kúni, bir jaǵynan – jańa týǵan sábıdeı, bir jaǵynan – ǵasyr jasaǵan qarıadaı kúıde bolǵanym esimde. Shynaıy baqyt sezimin bastan keship, shalqar shattyqqa bólendim. Jeke basyńnyń qýanyshy men baqyty bir bólek te, týǵan halqyńnyń qýanyshy men baqyty múlde basqa ekenin sol joly erekshe túsindim. Tebirendim, tolqydym. Babalar amanatyn oryndaý baqyty, eldi erteńgi kúnine bastaý paryzy meniń mańdaıyma jazylǵanyn Jaratýshynyń erekshe syıy, aıryqsha múmkindigi dep túsinemin. Bálkim, tarıhtyń tańdaýy, halyqtyń qoldaýy degen jón bolar?!

…Alataýdyń baýyrynda qonys tepken shaǵyn ǵana Shamalǵan aýylyndaǵy mektepke alǵash barǵan jyldarym, aıaýly ustazdarymnan alǵan baǵalarym janymdy qandaı shýaqqa bólegenin áli kúnge umytpaımyn. Bastaýysh synyptyń balasy bolsam da, oıynnan góri oı qýyp, tezirek erjetsem, kúndiz-túni belin bir jazbaı tirlik keshetin anamdy, tańmen talasa turyp, qas qaraıa otbasyna áreń oralatyn ákemdi qýantatyn qolǵanat bolsam, olardyń eńbegin jeńildetip, mańdaı terin súrter kómekshisi bolsam degen arman kún saıyn eseıtip kele jatty. Ár bala armanyna asyqpaı ma? Men de sonyń biri shyǵarmyn dep oılaımyn. Árbir qazaq balasy osy armanshyl arda sezim men bula kezeńnen ótkenine kúmán joq. Iá, solaı.

Halqymyzdyń qadirli qasıetteri ushan-teńiz. Olar ata-baba dástúrlerinen bastaý alady. Qazaq – oıshyl halyq, aqyn halyq. Sábı júreginde jelkildegen arman men úmit, qıal men oı kókireginde sáýlesi bar qazaq balasyn óleń ólkesine alyp keledi. Halqymyzdyń aqynjandylyǵy – urpaqtan urpaqqa jalǵasyp kele jatqan máńgilik mektep. Telegeı teńiz aýyz ádebıetiniń qaınarynan sýsyndaǵan ultymyzdyń uly tarıhyndaǵy ulaǵatty belester buǵan naqty dálel. Biz tarıhyn tilmen de, dilmen de jazǵan halyqpyz.

Tarıhı jaǵdaıy men tabıǵı bolmysy óleńmen órilgen jurtymyzdyń júrek lúpili jyrmen jymdasyp, ánmen áýeleıtini de sondyqtan. Mysaly, bizdiń óńirdiń aqyndardyń eli dep atalǵany tekten-tek bolmas. «Ekeıde elý baqsy, seksen aqyn, gýleıdi jyn qaqqandaı keshke jaqyn» degen óleńdi bilmeıtin ısi qazaq joq bolar. Balań shaǵymda óleńniń aýylyna jaqyn boldym. Jyr alyby Jambyl babamnyń – Tátemniń ózi dúnıeden ótse de, sózi saltanat quryp, dańqy dúrildep turǵan sol bir kezeńde bizdiń aýylda aqyn bolmaý kinádaı kórinetin. Tipti aqyn bolmaýǵa qaqyń joq sekildi bolatyn. «Aıtysatyn aqsaqalmen, qyzbenen, aqyn halyq ekenbiz ǵoı biz degen» dep Qadyr aqyn qapysyz aıtqan ǵoı.

Mektepte júrgen kezdegi óleńge degen áýesqoılyq ómirde meniń ishki jan dúnıemniń bir bólshegi sekildenip, áli kúnge kúmis sáýlesin quıyp turǵandaı sezinemin. Uly Dalamyz keıde ashyq jatqan jyr kitaby sıaqty bolyp ta kórinip ketedi. Jadyńdy jańǵyrtyp, durystap jaqsylap oqı alsań, jan dúnıeń jadyrap, baǵzy babalardyń baıandy únin, tarıhtyń tylsym syryn, týǵan elińniń máńgilik jyryn qaıyra estip, baıtaq álemge qulashyńdy keń jaıǵandaı bolasyń.

Sol kezde dalamyzdyń qadir-qasıetin odan saıyn tereń uǵynyp, ony ardaqty anamyzdaı, ázız júrek ákemizdeı kórip, kóńil aspanymyz shaıdaı ashylatyn. Balalyq shaqtyń, bozbala kúnderdiń sol bir jarqyn boıaýlary kóz aldyma áli de jıi oralyp turady. Uly Dalanyń ulandary ulaǵatty tarıhyn erlikpen jazǵan. Endi sol tarıhty táýelsizdik jyldarynda eseli eńbekpen, halyqtyq qaıratpen biz jazyp jatyrmyz. Eńbek – ómirdiń ustazy. Eren eńbektiń tereń sabaǵyn alǵan saıyn eldiń ál-aýqaty artyp, qýaty kúsheıe beredi. El qýaty – erteńniń muraty. Urpaǵy bar eldiń bolashaǵy zor. Sábı sezim armanshyl qushtarlyqqa negiz bolady. Bala beınesin joǵaltpaǵan adam adaldyqtan adaspaıdy. Halyq ta sondaı.

«Balalyǵyńmen kúle otyryp qoshtasyp, aǵalyǵyńdy amalsyz moıyndaısyń» degen sóz bar. Sol ras. Biz qaı kezde de jeńiske umtylǵan jurtpyz. Tar jol, taıǵaq keshýler, aldaspandy aıqastar men aq berendi shaıqastar halqymyzdy tek qana jeńýge jumyldyrdy. Jeńilsek jer jastanyp, qulasaq qurdymǵa ketetinimizdi tereń túsingendikten, zamanalar boıy jeńiske umtylýmen boldyq. Biz – jeńimpaz jurttyń urpaǵymyz. Jeńemin dep belińdi býsań – jeńesiń, jeńilemin dep qoryqsań – kózińe qos kórinedi. Bul da babalardan qalǵan baıandy sózdiń biri.

Bizdiń urpaq Uly Otan soǵysy degen atpen tarıhqa engen qasiretti jyldardyń kýágeri boldy. Uly Jeńistiń shattyǵyn kishkentaı júrekterimen qýana qabyl alǵandar da solar. Qan maıdannan oralyp, elin ańsap kelip jatqan erlerdiń aldynan júgirip shyqqan soǵys balalarynyń ómirbaıanynda sol kezdegi saltanat pen mereıdiń jarqyn boıaýy áli tunyp tur. Tarıh boıaýyn tynymsyz ýaqyt tolassyz óshirip jatqan myna zamanda bizdiń meılinshe esti, meıirban ári ustamdy bolǵanymyz jón. Salmaqty sózdi sanaly er ǵana aıtady.

«Bul – bizdiń jeńis emes» degen alypqashpa sózdi maldanyp, bátýasyz baılamǵa aldanǵannyń aıyby zor. Jeńil sózdiń aýyr syny ata-babalarymyzdyń ónegeli ósıetin syzyp tastaıdy. Óıtsek, biz burynǵymyzǵa satqyndyq jasaǵan bolamyz. Óz jolymyzdy ózimiz bógep, óz qolymyzdy ózimiz kes­kendeı bolamyz. Biz buǵan jol bere almaımyz. Biz Jeńisterimizdi qorǵaımyz. Óıtkeni, qandaı Jeńis te árqashan qorǵaýdy qajet etedi.

«Jaý jolyna atam seni, bomba bol da jaryl, júrek» dep qazaq jyrynyń qaısar ókili, ultymyzdyń uly aqyndarynyń biri Qasym Amanjolov jazǵandaı, bizdiń urpaqtyń boıyndaǵy qaısar rýh – baǵzy babalardan, abyz danalardan jetken uly syı, ulyq mura. Osynaý ulan-baıtaq jerimiz bizge babalar rýhy men erliginiń arqasynda mura bolyp qalǵan. Bul – uly jeńistiń naqty nyshany, dáýirlerdiń dińine tikken ór qazaqtyń baıraǵy. Ol baıraq baıtaq jurtymyzdyń júreginde jelbireı bermek.

Qazaqtyń qasıetti jeri – bizdiń asqaq rýhymyz, baǵa jetpes baılyǵymyz, máńgilik muramyz. Baǵzy tarıhymyzdyń bastaýynda turǵan zańǵar qaǵan Módeniń aram pıǵyl aıar jaýǵa tulparyn, Jaratqan qosqan jubaıyn da el tynyshtyǵy úshin qıǵanymen, kindik qany tamǵan jerin bermeı, qaskóı jaýmen qyrǵyn soǵysqa túsip, jeńiske jetýi – qanymyz ben janymyzdaǵy halyqtyq qasıet, ómirlik ósıet.

Álemde qasıet pen ósıetti qadirleıtin elder az ba, kóp pe? Árıne, ár eldiń, ár halyqtyń ózindik salt-dástúrleri bar. Sonyń ishinde ulttyq qundylyqtar retinde memleket tarapynan qoldaý tabatyn ustanymdar da bar. Aıtalyq, bizdiń elde ulttyq ujdan asa baı aýyz ádebıetimizden, sóz máıegi – maqal-mátelderimizden barynsha baıqalady. Tarıhymyzda baıandalyp, shejiremizde shertiledi.

Halqymyzdyń qaı murasyn alsaq ta, odan tek úlgi men ónege, aqyl men parasat, adamgershilik pen ıman, dostyq pen baýyrmaldyq aıqyn kórinip, anyq tanylady. Abzaly, biz – aqyndyǵy men batyrlyǵy qatar túsip, ózegi birge órilip jatatyn jurtpyz. Aýyz ádebıetiniń uly jaýharlary bul sózimizge kýálik ete alady.

Álemdi kezgen saıahatshylardyń ózi Azıanyń en dalasyndaǵy san qıly elder men alýan túrli jurttardy saralaı qarap, qazaqtyń qonaqjaılyǵy men darqandyǵyn, adamı bolmysy men ar-namys bıiktigin súısine aıtyp-jazyp ketken. Ańqaýlyǵynyń ózi adaldyǵynyń aınasyndaı ultymyzdyń ulaǵatty qasıetterin jahandanýǵa jutylyp jatqan qazirgi kezdiń ózinde burynǵy ulttyq salt-dástúrimizdi áli de tórge shyǵaryp, tóbege kóterip kelemiz. Solaı bola beredi. Óıtkeni, halyqtyq dástúr – tegimizde.

Biz, árbir otandasymyz: «Meniń elim – Qazaqstan» degen sózdi maqtanyshpen aıtýymyz kerek. «Qazaq balasy, sen dúnıege osy ulttyń ókili bolyp týǵanyńa maqtan» degen sóz ultymyzdyń ár ulanynyń júregin qýanyshqa bóleýge tıis. Biz sonda ǵana egemen el bolyp álemge tanylamyz, ózimizdi ózgege syılata alamyz, alys-jaqynmen aralasyp, bir úıdiń balasyndaı baýyrlasyp ketemiz. Mine, jurtymyzdyń kóńili jaılanatyn, erteńin oılanatyn kezi keldi. Ulttyq armandy ulyqtaý arqyly biz ortaq jeńiske jetetin bolamyz.

Biz – joqtan bar, ımannan ar jasaǵan urpaqtyń ókilimiz. «Myń ólip, myń tirile júrip», qaısar rýh, ómirge degen qushtarlyqtyń arqasynda, aqyry táýelsizdigimizge qol jetkizdik. Bostanbyz! Azat halyq bolyp, Eýrazıanyń alyp aımaǵyn jaılap jatyrmyz. Bizge de qyzyǵa qaraıtyn, bizden de úlgi-ónege alatyn elder az emes. Osyǵan táýbe demeske bola ma?!

Bul baqytty bizdiń babalarymyz qalaı ańsady? Onyń tarıhyn bilemiz. Bul kezdi keshegi aǵa urpaq qalaı ańsady? Onyń jaǵdaıyn bilemiz. Bul kúndi keshegi qarly jeltoqsanda alańǵa shyǵyp, atoılap teńdik suraǵan keıingi batyr urpaq, jas urpaq qalaı ańsady? Ony da jaqsy bilemiz. Biz Jeltoqsannyń jaraly jańǵyryǵyn umytqan joqpyz. Eshqashan umytpaq emespiz. Erekshe tarıhty ekshep qaraý arqyly, este saqtaý arqyly halyq árqashan ósip, eseıip otyrady.

Osynaý ǵasyrǵa teń ǵalamat jyldarda Qazaqstan, san qıly tarıhı kezeńderdi bastan keshken qazaq jurty jıyrmasynshy ǵasyrdy oıdaǵydaı aıaqtap, jańa jıyrma birinshi ǵasyrdyń esigin beıbit eńbekpen ashty. Otarlyq ezgiden ońtaıyn taýyp qutylǵan, kón qursaýly keńestik tártiptiń qamalyn qaqyratyp, óz aldyna keregesi berik, shańyraǵy bıik memleketin qurǵan myna zaman – bizdiń zaman. Bizdiń ýaqyt. Biz bul ýaqytqa óz qoltańbamyzdy qaldyratyn bolamyz.

Jańa zaman bizdiń órisimizdi keńeıtip, jolymyzdy uzartty. Tilimizge teńdik, oıymyzǵa keńdik berdi. Alysty jaqyndatyp, ulttar men ulystardyń kóshin irgemizge buryp, 1992 jyly Birikken Ulttar Uıymynyń mereıli basqosýynda jańa memleket retinde mártebeli minberden sóz uzatsaq, BUU-nyń 2015 jylǵy 70 jyldyq torqaly toıynda tomaǵasy alynǵan týǵan tilimizde – qazaq tilinde baıandama jasap, Qazaq eliniń ataǵy men abyroıyn jańasha asqaqtattyq. Bul buryn túsimizge de kirmeıtin jaǵdaı edi ǵoı.

Baıqońyr baspaldaqtarymen bıikke, ǵaryshqa samǵaǵan zymyrandardyń tizgininde otyrǵan qazaq balasy qazir týǵan eliniń týyn kóterip, Jer-Ananyń orbıtasynan shyǵyp, Ǵaryshtan Qazaqstanǵa, búkil álemge kóz saldy. Bizdiń eldiń damýyn osynaý beıneli teńeýge balaımyn. Ǵasyr men ǵaryshty qatar ıgerip kelemiz.

Jyr alyby Jambyldyń «Meniń pirim – Súıinbaı» degen qanatty jyryn qazaq balasy jaqsy biledi. Týǵan halqymnyń aldynda «Týǵan elim – tiregim» dep bar daýyspen aıta alamyn.

Táýelsizdik tańynda azdaǵan tyǵyryqqa tirelip abyrjysaq ta, aldaǵy kúndi oılaǵanda, belimizdi bekem býyp, táýekel kemesiniń jelkenin ýaqyt jeline tosqan kúıi alys jaǵalaýǵa attandyq. Qashanda jol bastaý qıyn, biraq aldyńda aqylshy halqyń turǵanda, ony da ıgeresiń. Qashanda qol bastaý qıyn, biraq janyńda jaýjúrek jurtyń tursa, ony da úırenesiń. Qashanda sóz bastaý qıyn, biraq jadyńda babanyń sózi turǵanda, onyń da júıesin tabasyń.

Osyndaı sátti saparda tórtkil dúnıeniń tórt qubylasynan turaqty dos, saparlas seriktes, qaqysy buzylmas kórshi tapqan Qazaqstan jańa myńjyldyqtyń uly kóshinde kerýen tartyp keledi. Senim degen – serpindi kúsh. Ol kúshti qaısar da qarapaıym halyqtan alamyz. Halyqtyń qasıeti men ósıetin qatar órip, keler kúnge ashyq peıil, jarqyn júzben qaraımyz.

Qazaq dalasy – Uly Túrki dúnıesiniń qara shańyraǵy. Altaı men Atyraýdyń, Jaıyq pen İleniń, Alataý men Saryarqanyń arasyn Jibek joly jalǵaǵan keshegi zamandy biz qaıta túletip jatyrmyz. Eýrazıanyń alyp dalasy Eýropanyń tórine, Aspanasty eline jolyn jalǵap, jańa myńjyldyqtyń kerýendi kóshin uzartyp, kórkin asyryp keledi. Keshegi Jibek joly endi dáýirdiń dańǵylyna aınalyp, Qazaq elin damýdyń jańa saparyna bastap barady. Kóshimizdiń kólikti, júgimizdiń salmaqty, tabysymyzdyń qomaqty bolatynyna kúmán joq.

Men saıasatker bolǵandyqtan, kóbine osy mindet minberinen sóz aıtamyn. Ár nárseniń sebebin, árbir sózdiń salmaǵyn bezbendep, ony elimizdiń maqsat-múddesi turǵysynan ekshep, eleımin. Onsyz bolmaıdy, jeke «menniń» halyqtyq «menge», eldik pikirge ulasýy turǵysynan sóz ustaımyn. Arqamda turǵan Alashtyń múddesin kózdep til qatamyn.

Endeshe, bul kitapty da «Meniń Qazaqstanym» degen tolǵaýdyń tuǵyry dep túsingen abzal. Bárimiz de Uly Dala eliniń perzentterimiz. Osy oraıda, bıik taýdyń etegine kelip, onyń qarly shyńdaryna qarap turǵan adam sıaqtymyn. Onyń qoınaýynda jan bilmeıtin kóp qazyna, nebir ǵajaıyp jumbaqtar bar sekildi bolyp kórinedi. Ózim kórgen, kókeıge túıip, kózim jetken jaıttardyń birazyn buǵan deıin de aıtqan sıaqtymyn. Biraq oılanyp otyrsam, jurtymnyń jaı-japsaryn áli de tolyq aıta almaǵandaımyn. Osyndaı ulan-ǵaıyr dalanyń, ulaǵatty ulttyń ulymyn degen perzenttik sezimdi de bastan keshetinim bar.

«Meniń Qazaqstanym» degen árbir qazaqstandyqtyń jan júregin baýraıtyn sóz dep túsinemin. Táýelsizdiktiń shırek ǵasyrlyq jeńisti jolynda osynaý tirkestiń árbir kókirekte ornyǵýyna qanshama kúsh saldyq, qanshama qıly kezeńderdi bastan keshtik? «Meniń Qazaqstanym» degen ári qarapaıym, ári qaısar sóz sol kezdiń ózinde-aq ulttyq ánuran bolyp ár júrektiń tórinen oryn alǵan-dy. Qazir álemniń ár túkpirinde bizdiń Ánurandy jaqsy biledi. Osynaý jan tebirenterlik qýatty áýen shyrqalǵanda keýdemizdi shattyq kernese, ol oryndalǵanda bárimiz tikemizden tik turyp, oń qolymyzdy júregimizge qoıyp, saltanatymyz tasyp turady. Ondaı kezde biz ózimizdi baqytty sezinemiz. Sondaı sátte biz táýelsizdigimizdiń mánin tereń uǵyna túsemiz, aıbynymyz asyp, ata-babalarymyz ańsaǵan kúnderdi bastan keship jatqanymyzǵa shúkirshilik aıtamyz.

Óıtkeni, «Meniń Qazaqstanym» – bizdiń táýelsizdigimiz! Táýelsizdikti kún saıyn qorǵaý kerek, nyǵaıtý kerek, órkendetý kerek! Tuǵyrymyz da, ǵumyrymyz da Táýelsizdik! Táýelsizdik – meniń Qazaqstanym, sizdiń Qazaqstanyńyz, bárimizdiń Qazaqstanymyz! Biz osy elde týyp, osy elde eńbek etip, osy elde urpaq ósirip, osy elde ómir súrip, órkendep jatqanymyzdy maqtan etemiz. Bizdiń Qazaqstanymyz – Uly Dala eli, Máńgilik El. Biz osynaý asa qasıetti ataýdy endi ulttyq beıne-bederimiz retinde kókiregimizdegi kúndeı ystyq, sanamyzdaǵy sertteı berik ustaımyz. Uly Dalanyń ulyq tarıhyn biz jańasha jazyp, jas urpaqtyń sanasyna sińiremiz. Bul – jalpyulttyq, mańyzdy memlekettik mindet. Al mindet – oryndalýymen mándi. Demek, bul – Uly Dala urpaǵynyń ulaǵatty paryzy. Endeshe, «Uly Dala ulaǵattary» degen atpen aıdarlanǵan bul kitapta osy turǵydaǵy oılarymdy ortaǵa salmaqpyn. Kókeıdegi kóp oıdyń, sonyń ishindegi kórkem oıdyń qalaı ornalasqanyna ózderińiz ádil qazysyzdar.

Elbasynyń el men jerge qatysty ózge de oı tolǵamdaryn myna siltemeden oqı alasyzdar.