Iá, bári tazalyqtan bastalady. Densaýlyq, tazalyq, janǵa jaıly atmosfera Japonıadaǵy santehnıka ónimderin shyǵaratyn kompanıalar osyny árdaıym este ustady. Olar tipti bir otyrǵanda qan qysymyn ólshep, júrek soǵysyn tekserip beretin dárethanany da jasap shyǵardy. Japonıadaǵy mekemeler ǵana emes, turǵyn úılerdiń kópshiliginde paıdalanatyn bundaı dárethanany EXPO-2005 kórmesine barǵan eýropalyqtar alǵash kórmede kórip qatty tańdanǵan. Keıbir Reseı jýrnalıseri ýnıtaz japon tilinde til qatqanda ne derin bilmeı sasyp qalǵanyn da aqparat quraldarynda jazdy.
Japon mamandary adam densaýlyǵy úshin óte mańyzdy zat, ıaǵnı densaýlyqqa qyzmet etetin zamanaýı ýnıtaz jasap shyǵaryp, dúnıejúzin tańqaldyryp otyr. Japondardyń ózderi tańdanbaıtyn, qarapaıym nárse dep qabyldaıtyn jańa ýnıtazdy da ıntellektýaldy dep atasaq bolǵandaı.
Iá, qarapaıym nárseni tańǵajaıyp etip jasaýǵa japondar mashyqtanǵan. Kóbinese qonaqúılerden kórinetin bul ýnıtazdyń qaqpaǵy adam oǵan jaqyndaǵan sátte ózdiginen ashylady. Ústine otyrǵanda adam óziniń dene temperatýrasyndaı jylylyqty sezinedi. Dárethanalardaǵy saf aýa, qońyrsalqyn atmosfera naǵyz tynyǵýǵa arnalǵandaı. Kisi otyrǵan sátte flesh jadyǵa engizilgen MR3 formatyndaǵy kóp áýenniń biri oınaı bastady. Adam densaýlyǵyn basty orynǵa qoıatyn japon mamandary eki aıaqty pendeniń dárethanaǵa kirip, qajetin óteý prosesiniń ózin onyń densaýlyǵyna óte paıdaly bolatyndaı etip oılastyrǵan.
Toto, Inax, Matsushita Electric (Panasonic) sıaqty kompanıalardyń santehnıkalyq ónimderi osyny ańǵartady. Las qaldyq tolyq shyǵý úshin adamnyń jany jaılanyp, rahat sezimge bólenýi kerek eken. Dárethananyń ásem áýen shyǵaratyn jady sol úshin ornatylypty. Qaldyq shyǵyp bitken soń tómennen teleskopıalyq zat shyǵyp, jyly sýmen jýyp, tazalap beredi eken. Iaǵnı, bundaı dárethanada dárethana qaǵazy degen atymen bolmaıdy. Dáret alyp ta áýre bolmaısyz, arnaıy apparat qajet jerińizdi jýyp-shaıyp beredi. Sodan soń ýnıtazdan shyqqan fen jel soqtyryp, jýylǵan jerdi lezde qurǵatady. Tipti otyrǵan kisi ýnıtazǵa sýdyń qalaı dybyssyz quıylyp, bárin jýyp, tazalap tastaǵanyn baıqamaı qalady eken.
Kisi ornynan turǵanda muntazdaı bop qalǵan ýnıtaz taza japon tilinde adamnan taǵy qandaı qajettiligi bary jóninde birneshe saýal qoıatyn qabiletke ıe. Sol ýnıtazdy jasap shyǵarǵan Inax kompanıasynyń marketıń jónindegi dırektory Masashıro Igýchı: «Japon úıinde adam japadan jalǵyz otyryp, jany rahatqa bólenetin jalyz oryn — dárethana» degen sózi ras bolsa kerek. EXPO-2005 kórmesine qatysqan Matsushita Electric (Panasonic) kompanıasynyń dárethanasynda aýa temperatýrasy jarty mınýtta 7 gradýsqa ózgeredi. Japon ýnıtazynyń taǵy bir keremeti — quımyshaqqa deıin jyly sýmen jýǵan soń massaj jasap beredi.
EXPO-2005 kezinde jurt ónimderine kýá bolǵan Toto ýnıtazy tutas medısınalyq laboratorıa deýge bolady. Wellyouİİ dep atalatyn bul qondyrǵyny úıine ornatqan adam emhanaǵa baryp áýre bolmaıdy. Dárethanadaǵy mehanıkalyq manıpýlátor shaǵyn qalaqshamen zárdiń analızin alady jáne zárdiń qant deńgeıin avtomatty túrde ólsheıdi.
EXPO-2005 kórmesinde Japonıada jasalǵan medısınalyq sýper dárethana tanystyryldy. Bundaı ýnıtazdy jasaýdaǵy maqsat japon qoǵamynda qarıalardyń sany artyp barady, olar udaıy medısınalyq qadaǵalaýdy qajet etedi. Ýnıtazdyń qaqpaǵy adamnyń salmaǵyn ár gramyna deıin dál ólsheıtin kórinedi. Qan qysymy men júrek soǵysyn tekseretin qondyrǵy da osy ýnıtazdyń qaqpaǵynda.
Al ýnıtazdyń ishindegi mınılaboratorıa qant pen albýmınniń zárdegi mólsheri men qandy tekseredi. Zárdiń aǵysyna qarap júrek jumysyna anyqtama berýge bolady eken. Ýnıtazdaǵy úsh ólshemdi detektor zárdi tekserip, balıstıkalyq kardıogram qurady. Sýper ýnıtaz adamnyń júrek jumysy jaıynda qorytyndy esepti ınternet arqyly avtomatty túrde arnaıy medısınalyq ortalyqqa jiberedi.
Sharafat Jylqybaeva
