Tólebı aýdanyndaǵy Zertas aýylynyń turǵyny, ósip-óngen áýlettiń basshysy Quttybek Atashov "Zamana" redaksıasyna hat jazyp, onda óziniń tolǵanystaryn bildiripti.

Keıingi kezderi kóp áıel alý týraly sóz jıi qozǵalyp júr. Menińshe, bul ózi qoǵamǵa kerek nárse ǵoı. Eń bastysy, erkekke kerek, qartaıǵanda qor bolmas úshin.

Súıip qosylǵan erli-zaıyptynyń jubaıy kúıeýine ony qor qylmaıdy-aý dep ózi tańdap áıel áperedi. Óıtkeni erkek ólip ketse áıel asa qınala qoımaıdy, kelinimen sózi jarasyp kete beredi, jaqsy syılassa, aýyryp jatyp qalǵan jaǵdaıda kelini oǵan qalaı qarasa da uıat bolmaıdy. Al erkek áıeliniń artynda qalsa, oǵan qartaıǵanda qıyn, onyń jaǵdaıyn kelini jasaı almaıdy. Basqasyn aıtpaǵanda, úlken dáret, kishi dáret degen bar, ózdiginen oǵan shamasy jetpese, kelini oǵan qalaı qaraıdy? Qudaı basqa salmasyn, osyny kózińizge elestetýdiń ózi qorqynyshty. Al mundaı jaǵdaıǵa ushyraǵan adamdardy ómirden talaı kórgenbiz.

Sondyqtan kúıeýiniń keıingi halin oılaǵan áıelder oǵan toqal áperedi, al qor bolyp ólsin degender ekinshi áıel ápermeıdi.

Bile bilgen áıelge kúıeýi – piri, jaryn durystap kúte bilgen áıel jánnatqa barady. Dinde osylaı aıtylǵan. Muny este ustaý kerek.

Árıne, bas salyp áıel ala berý kerek demeımin. Kóp áıel alýdyń ózindik jaýapkershilikteri de bar, erkek sonyń údesinen shyǵa alatyn bolýy kerek. Bul endi óz aldyna bólek áńgime.

Nekesiz týylǵandardyń kóbeıgeni qaýipti

Búginde ákesiniń kim ekenin bil­meı­tinder kóbeıip keledi. Buzaqylyq ja­saıtyn, adamdy syrtynan jamandap, óshtestirip qoıyp, soǵan rahattanyp qarap turatyndar kóbeıdi. Menińshe, osyn­daılardyń kóbi nekesiz týǵandardan, tárbıe kórmegenderden shyǵady. Osyǵan bir mysal keltireıin.

Birde Musa paıǵambar Jaratýshy Haqtan: «Iá, Alla, menen ilimdi paıǵambar bar ma?» – dep suraǵan eken, Jaratýshy Iemiz: «Bar, sen ony jolyqtyrasyń», – depti. Sodan bir kúni Musa jolǵa shyǵaıyn dep jatqanda bir qarıamen ushyrasyp qalady. Jón surasqanda ekeýiniń baǵyty bir bolyp shyǵady. Sosyn ekeýi birge júrip, jolda bir keıýananyń úıinde qonaq bolypty. Úı ıesi namaz oqıdy eken, ýaqyty bolyp, namazǵa turǵanda eshkisi qaıta-qaıta mańyraı beripti. Sonda Musanyń janyndaǵy adam áı-shaıǵa qaramastan qylyshpen eshkiniń basyn shaýyp tastapty. Musa álgi adamnan seskenip qalady, biraq eshteńe demeıdi.

Jolda kele jatqanda álgi adam oınap júrgen bir top balanyń bireýin shaqyryp alyp, onyń da basyn shaýyp tastapty. «Qandaı janmen saparlas boldym?!» – dep Musa ishteı qapalanypty.

Sodan ekeýi myńǵyrǵan maly bar bi­reýdiń úıine baryp «qudaıy qonaqpyz» dep túsedi. Úı ıesiniń maldan qoly bosamaıdy eken, ústi-basyn sa­dy­ra basyp, jaǵymsyz ısi múńkigen ol bulardy jaqtyra qoımapty. Al tańerteń jolǵa shyǵarda Musanyń janyndaǵy adam úı ıesine: «Aǵaıyn, Alla-taǵalam saǵan bul malyńnyń ústine taǵy da osynsha mal qosyp bersin!» – depti.

Buǵan tańqalǵan Musa bylaı shyqqasyn janyndaǵy adamnan jón suraıdy. Sonda álgi adam: «Musa, men oǵan qarǵys aıttym. «Mal, mal» dep júrip namaz da oqymaıdy, ústi-basy sasyq, qalaı namaz oqysyn, ózi toıynyp tamaq ta ishpeıdi eken. Onyń jazasy sol. Eshkiniń basyn shapqanym, Qudaıǵa qulshylyq jasap jatqan janǵa kedergi keltirmesin dedim. Al ba­la nekesiz týǵan, onyń basyn keıin adamshylyǵy kem, jaýyz, zulym bolatyndyqtan shaptym», – degen eken.

Iaǵnı Alla-taǵala zınaqorlyqty, ne­kesiz qosylýdy, buzaqylyqty, zu­lym­­dyqty, jalpy, jamandyq jasaýshylardy jaqtyrmaıdy. Al búginde jurt­tyń kóbi adamgershilik qasıet degendi bilmeı barady. Munyń arty jaqsylyqqa aparmaıtyny belgili. Sondyqtan jurt jamandyq ataýlydan qashyq júrse, adamdyq qasıetin saq­tasa eken deımin. Meniń osy jaz­ǵandarymdy jurtqa jetkizýlerińizdi suraımyn.

...Tólebı aýdanynyń Zertas aýylynda turatyn Quttybek ata óziniń oı-tolǵanystaryn osylaı jetkizipti. Ol kisiniń aıtqandary kimdi de bolsa beıjaı qaldyrmas dep oılaımyz.