Atyraý qalasynyń 20 jastaǵy turǵyny Aqylbek Kópjasarov álem ǵalymdary sheshe almaǵan, eń qıyn eseptiń sheshimin tapty. Bul týraly «Qamshy»  portaly "Aq Jaıyq"saıtyna silteme jasap habarlaıdy.

Aqylbek KÓPJASAROV 20 jasta. Ol ata-anasymen birge eki bólmeli úıde turady. Orgtehnıka dúkeninde keńesshi bolyp jumys jasaıdy. Ańǵal matematıktiń kóne zamandaǵy áıgili úsh eseptiń bireýin - buryshtyń úshseksıasy (trıseksıa) týraly eseptiń sheshýin tapqanyn bilmesek, qarapaıym ǵana jigit. Bul faktini Fılds syılyǵy komıteti men Eýropa matematıka qoǵamy rastaǵan.

Bul sheńberdiń kvadratýrasy men kýbtyń eki eselenýi týraly eseptermen qatar kóp ǵasyrlar boıy klasıkalyq sheshilmeıtin qurylymdyq oıjumbaq dep sanalyp keldi. Sırkúldiń jáne syzǵyshtyń kómegimen berilgen buryshty teń úsh bólikke bólý kerek. Mundaı qurylymnyń múmkin emestigin, tipti, fransýz matematıgi Per Loran Vansel 1837 jyly dáleldegen.

Aqylbek ol týraly alǵash ret 15 jasynda óz ustazynan matematıka boıynsha ótkiziletin fakúltatıvtik sabaq kezinde estipti. Sodan beri qaraı ár bos ýaqytyn ol esepteýmen ótkizgen.

– Matematıkalyq saıttardan kópshiliginiń áli kúnge deıin osy esepterdi sheshýge tyrysatynyn oqydym. Básekelestiktiń maǵan dem bergenin jasyrmaımyn, - deıdi Aqylbek. – Búgingi kúni jalpy jaǵdaıda buryshtyń úshseksıasy sırkúldiń nemese syzǵyshtyń kómegimen oryndalmaıtyny dáleldense de, bul qurylymdy oryndaýǵa bolatyn qısyq syzyqtar bar: Paskal ulýy nemese trısektrısasy, Nıkomed konhoıdasy, konýstyq qımalar, Arhımed spırali, sonymen qatar, jazyq orıgamı kómegimen qurylym jasaý. Men esep shartyn ustanǵym kelmedi. Sol kezde Morleı teoremasyna júginip, esepti Lamýn sheńberi arqyly sheshpek boldym. Alaıda, ókinishke oraı, tuıyqqa tireldim. Sol kezde oıyma Kıpert gıperbolasynyń jáne úshinshi sheńber erejesiniń kómegimen Gılberttiń dálelin paıdalaný ıdeıasy keldi. Siz meni túsinip otyrsyz ba? – dep kúldi Aqylbek, meniń túrimdi kórip.

- Joq, – dep shynymdy aıttym. Biraq osy sózderdiń maǵynasyn túsinetinder kóne eseptiń sheshimin Eýropa matematıka qoǵamynyń saıtynan tamashalaı alady.

Bul jańalyqtan góri, Aqylbektiń tabıǵı matematıkalyq daryny tań qaldyrady. Onyń ne magıstrlik, ne bakalavrıattyq, birde-bir bilim dárejesi joq.

– Qalamadym, - deıdi Aqylbek. – Oǵan ýaqytym da bolmady, men Esepke berilip ketken edim.

Ata-anasynan qarjylyq turǵyda táýelsiz bolý úshin Aqylbek kompúterlik tehnıka dúkenine jumysqa ornalasqan. Ol aqyl aıtyp, mazasyn almaǵany úshin ata-anasyna óte rıza. Endi olar esimi matematıka tarıhnamasyna myqtap jazylǵan uly úshin maqtana alady.

Aqylbek eseptiń sheshimin tapqanyn túsingen kezde, Eýropa matematıka qoǵamyna hat jazǵan. 2 aıdan keıin jaýap keldi. Joǵarǵy komısıa Aqylbek Kópjasarovqa 2018 jyly kezekti Eýropalyq matematıkalyq kongres kezinde syılyq taǵaıyndaýǵa ázir eken. Oǵan búkil álemniń matematıkterinen súısingen pikirler kele bastady. Aqylbek bireýler eseptiń sheshiminen qatelik taýyp qalar dep qorqynyshpen kútip júrdi. Biraq, baǵyna qaraı, áli kúnge deıin eshkim mundaı dálel usynbapty.

Ol Abel syılyǵyn da alý nıeti bar ekenin jasyrmaıdy. Bul matematıka boıynsha Nobel syılyǵyna para-par keledi, aqshalaı syılyq mólsheri 1 mln dollardan astam. Alaıda Abel syılyǵynyń júldegerin Halyqaralyq matematıkalyq odaq pen Eýropa matematıka qoǵamy taǵaıyndaıtyn bes matematıkten quralǵan halyqaralyq komıtet anyqtaıdy.