Úmit pen kúdik aralasqan sezim... Taǵdyrdyń peshenege jazǵanyna kónbeske amaly joq. Nege? Nege mıllıardtaǵan pendelerdiń arasynan osyndaı aýrýmen synalǵan ekenmin degen suraq ta joq emes. Solaı ishteı sóıleıdi de óz-ózin qaıta tejeıdi. Kózderi terezege úńilýden sharshamaıtyn qý súıekteı aryqsha kelgen muńdy qyz sol burynǵy ornynda otyr. Kózindegi jalyndaǵan ot kúnnen-kúnge sónip, taǵdyrdan álsiz ekendigin moıyndaǵandaı. Bet-álpeti bozaryp ketkenimen onyń burynǵy sulý beınesin jasyra almady. Botagóz bul túrmeden beter bolǵan tórt qabyrǵanyń ishinde jatqanyna bir aıdyń  kólemindeı bolyp qaldy. Ol qaterli isik aýrýyna shaldyqqan. Bul aýrýdyń qaterlisi sol  adam ózin-ózi ishteı ólimge daıyndaıdy. Armandaǵan mamandyǵyn aıaqtaýǵa az qalǵanda osyndaı aýrýǵa shaldyǵam dep múldem oılamap edi. Dárigerdiń tekserilýnen ótken kezde aýrýynyń alǵashqy sózin estisimen-aq jyndanyp ketkendeı kúıde boldy. Sene alamady, «joq» degen sózden basqa eshteńe aıta almady. Sodan beri mine búginge deıin múldem aýyzyn ashpaıdy. Otbasy qarapaıym azyn-aýlaq aqshamen kún kórip otyrǵan aýyl adamdary. Beıbaq anasynyń kúndiz tura salysymen tileıtin bir ǵana tilegi osy jalǵyz qulynshaǵynyń amandyǵy. Al, ómir synaǵynan sharshaǵan asqar taýy tań atar-atpastan úıden shyǵyp túnniń ortasynda bir keledi. Onyń da bar jumysy jalǵyz qarashyǵynyń aýrýyn emdeýge qarajat  tabý. Únemi kútken úmiti aqtalmaǵanmen bir jaqsylyqtyń bolatynyna senedi.

Botagóz barlyǵynan úmit úzgenimen keıde óz qıalyn shynaıy ómirmen de shatastyryp alady. Únemi ne terezege telmiredi de otyrady nemese tósekte ózgelerge bildirtpeı jylaıdy. Kúnderdi de, aılardy da shatastyra bastady. Búgin tańerteń shashynyń ýystap túsip jatqanyn kórgende odan saıyn ómirden túńilip ketti. Dárigerler áli múmkindik bar degenimen Botagóz oǵan sene almaıdy. Sebebi, bul aýrýdyń  emine kerek qarajat onyń óńi turmaq túsine de engen emes. Sondyqtan oǵan óziniń óler sátin kútip jatýdan basqa amaly joq

Búgingi kúnge deıin aýa-raıy Botagózben syrlasyp turǵandaı kúńirenip turatyn edi. Botagóz de soǵan úırenip qalǵandaı kórinetin.  Al, búgin bir erekshe kún shýaǵyn shashyp tur. Botagóz ony baıqaǵanymen asa qatty mán bermedi. Óziniń shashynyń sany taldap sanarlyqtaı qalǵandyqtan anasynyń qyzyl,  eski oramalyn taǵyp aldy. Qyzyl tús Botagózge erekshe jarasyp turdy. Al, kózinde burynǵydan da tereń muń jatyr. Onyń tereńdigi kúnnen-kúnge arta túskendeı.

Osy ereshe nurlanǵan kúni Botagózdiń qasyna Balaýsa degen súıkimdi, erekshe qyz keldi. Ol da osy dertke shaldyqqan eken. Biraq, oǵan qarasań olaı dep aıta almaısyń. Kózinde jalyndaǵan ot bar. Ol ómirge degen qushtarlyǵy bolsa kerek. Ata-anasy dárigermen sóılesýge ketken kezde, Balaýsa Botagózben tanyspaqshy bolyp qasyna bardy.  Biraq Botagóz onymen sóılespedi. Botagózden kóńili qalǵandaı kóringenmen, ol barlyǵyn túsinetin. Ata-anasy kelgende olarmen ázildesip, kúlip áńgimelesti. Syrttaı qaraǵanda aýrýǵa shaldyqqan adam demessiń. Tek shashynyń joq bolǵanynan, óńiniń ketkeni men súıeginiń syrtqa deıin kórinip turatyndyǵynan aýrýǵa ushyraǵanyn baıqaısyń. Botagóz jańa kelgen qyzǵa nazar aýdarǵysy kemegenimen, tańyrqap, tańqalyp otyrdy. Men sekildi aýrý... Biraq... Ne úshin qýanyshty, qalaı ǵana eshteńe bolmaǵandaı kúlip otyr. Ata-anasy biraz otyryp qyzdarymen qımaı qosh aıtysty. Al, Balaýsa olardy qatty jaqsy kóretinin aıtty da, kózindegi jasyn olarǵa kórsetpeı súrte salyp, qaıta kúldi.  Balaýsa ata-anasy ketken soń Botagózben taǵy da sóılesýge oqtaldy. Botagóz sóıleskisi kelmegenimen, Balaýsadaǵy belgisiz bir kúsh onyń sóılespesine qoımady. Botagóz bir kezde Balaýsaǵa suraq qoıdy:

― Sen qalaısha kúlip  júrsiń? Osy aýrýǵa shaldyqqaly kúlýdi umytyp, kúlgenderge qyzyǵyp qarap júrmin. Al sen..., ― deı beri edi taǵy da Balaýsanyń syńǵyr kúlkisi qulaqqa estildi.

―Mine, esińe men salaıyn osylaı kúlesiń dep taǵy da kúle jóneldi. Balaýsa eriksiz jymıdy.

―Onsyz da ómirge bir-aq ret kelemiz al ony muńaıyp, jylap ótkizetin bolsaq ne bolǵany?! ,― dep sózin salmaqty jalǵady.

―Biraq bizdiń jaqynda óletinimiz belgili ǵoı. Osyny bile tura qalaı ǵana qýanýǵa bolady.

― Ony sen qaıdan bilesiń? Ómir degen ǵajaıyptan turady al,  ǵajaıypqa sený kerek. ― dep Balaýsa Botagózge bir oı saldy. Osylaı olar bir-birimen jaqyn aralasa bastady. Qyzyqty oqıǵalaryn aıtty, oıyn oınady, biraz kóńil kóterdi. Endigi kóńildi kúnder óte berdi. Sol bir kúnderi aýyldan Botagózdiń ata-anasy keldi. Al, Botagóz olarmen sýyq amandasty. Beıshara ata-ana qyzdaryn saǵynyp qushaǵyna basqysy kelip edi ol armandary oryndalmady. Óz qyzdaryn ózderi tanymaı áli de tańyrqap otyr. Bul aýrýdyń kesiri shyǵar dep óz-ózderin jubatty. Ashylyp sóılese almaǵasyn erteń kelermiz dep ketti. Bolǵan jaǵdaıdy basynan bastap baqylap otyrǵan Balaýsa Botagózden sebebin bilmek boldy.

―Nege olaı jasadyń?,―dep tańdana surady ol.

―Qalaı nege? Olardyń jalǵyz qyzdarymyn al olardyń qoldarynan eshteńe kelmeı jatyr. Jaqsy ony aıtpaı-aq qoıdym, osynda jatqanyma bir aıdyń kóleminen asty , olar bolsa endi kelip jaǵdaı surap otyr,― dep ashýlana jaýap berdi.

― Seniń deniń durys pa? Qalaı ǵana baıqamadyń olardyń qınalyp júrgenin? Qalaı ǵana olardyń ishke kirmeı jatyp kózderindegi jasty áreń toqtatqanyn sezbediń? Seniń sonda olarǵa janyń ashymaı ma? Seni oılap qaıǵyryp júrgen júrekterine odan saıyn aýyr soqqy jasaǵanyń qalaı?!

Únsizdik ornady... Botagóz eshteńe demedi. Jaryqty óshirip tósegine jata ketti. Biraq uıyqtamady. Botagóz ondaı tasjúrek emes etin. Ol barlyǵyn túsinetin. Ata-anasyn qatty jaqsy kóretin, tek keıde toqshylyqta ómir súrmegenine ata anasyn kinálap otyratyn. Onyń durys emes ekenin sezetin. Biraq dál búgin tolyq túsindi. Túnimen kózinen eriksiz, óz-ózin kinálaý jasy jastyqty sý qyldy...

Tańerteń Botagóz erekshe kóńil-kúımen oıandy. Balaýsany tura salysymen qushaqtap, alǵysyn bildirdi. Balaýsa da bolǵan oqıǵaǵa rıza. Tańǵy astaryn iship bolǵasyn Botagóz anasyna qońyraý shalyp, tez kelýlerin ótindi. Olar kelgenge deıin eki erke qyz bólmelerin jınaı bastady.Ata-anasy kele sala olardyń ystyq qushaǵyna júgirdi. Olardan keshirim surap, taǵy da qushaqtaı berdi. Baıǵus ata-ana bes jylǵa jasarǵandaı boldy. Barlyǵy dastarhan basyna otyryp áńgimege kiristi. Biraz ýaqyttyń qalaı zýlap óte shyqqanyn baıqamaı, ata-ana aýyldaryna qaıtatyn boldy. Keter ýaqytynda uzaq qoshtasyp, qushaqtasty. Botagóz Balaýsaǵa taǵy da sheksiz alǵysyn jaýdyryp jatty.

Osylaı kóptegen armandaýlarmen ýaqyt ótip jatty. Biraz kúnder ótken soń Balaýsanyń jaǵdaıy kúrt nasharlap ketti. Dárigerler onyń ımýnıtetiniń kúrt nasharlaýymen baılanystyrdy. Ómir súrý múmkindigi óte az edi. Eki apta kóleminde ota jasalmasa eshqandaı múmkindik bolmaıtyndyǵyn eskertti. Botagóz týǵanyndaı bolyp ketken Balaýsany ólimge qımady. Qolynan keletinniń bárin jasar edi, biraq ózi de osyndaı kúnge jeterine senimdi edi. Bar qolynan keletini Balaýsanyń kóńilin kóterý. Balaýsanyń otbasy bar múmkindigin salyp aqsha izdeýde. Olar da jalǵyz qyzdary úshin taý qoparýǵa bar. Ómirdiń qatal synaǵy olardyń da júregin aýyrtyp, betterine ájim qaldyrdy. On tórt kún... Úlgerse ómir súredi, úlgermese ólim dámin tatady.   Alǵashqy jeti kún aqshanyń ýshten bir bóligi tabyldy. Balaýsa eshqashan úmitin úzgen emes, úzbeıdi de....

Onynshy kún úmit otyn áli de óshire almady. Tipti on tórtinshi kún de óshirmeıdi. Balaýsa ǵajaıypqa senýin toqtatpaıdy. Sebebi, ol ómirdi súıedi...

On birinshi kúni aýrýhanaǵa Balaýsanyń synyptastary keldi. Barlyǵy jazylyp ketýin tilep, biraz mektep kezdegi oqıǵalardy eske túsirdi. Balaýsa bul kúndi de este qalatyn kúnder qataryna qosylatynyna qýandy.

On ekinshi kún... Eki-aq  kún qaldy. Ne ómir súredi, ne ómirden ótetin ýaqytyn kútedi. Balaýsanyń óńi surlana tústi. Erni jarylyp, kókpeńbek bolyp tur.Biraq sol baıaǵy syńǵyrlaǵan ózgermeıtin kúlki. Botagóz ekeýi kúnderin tıimdi ótkizýge tyrysady. Birde oqyǵan kitaptarynyń mazmunyn aıtsa, birde kórgen fılmderin aıtady.

On úshinshi kún... Bul kúni Balaýsanyń ata-anasy Balaýsanyń kózinshe kóz jastaryn ustaı almady. Qyzdaryn qushaqtap,súıip, keshirim surady. Ózderiniń sondaı dármensiz ekenin aıtyp aqtaldy. Balaýsa bolsa óz-ózin ustap, olardyń kináli emes ekendigin aıtyp jubatýǵa tyrysty.

On tórtinshi kún... Úmit pen kúdiktiń aıqasqan ýaqyty osy kún boldy. Kenetten Balaýsanyń ata-anasy otaǵa qajetti sońǵy aqshany tapty.  Al, Balaýsanyń jaǵdaıy qyl ústinde tur edi. Dárigerler tezdetip tekseristen ótkizip kútpegen jaǵdaıdy jetkizdi. Bul úmittiń otyn sýmen óshirdi. «Mumkindik joq» degen sóz ata-ananyń da, Balaýsanyń da tóbesinen jaı túsirgendeı boldy. Balaýsa ne jylaryn, ne kúlerin bilmedi. Ata –anasynyń jaǵdaıyn aıtýǵa aýyz barmaıdy. Jalǵyz qyzynan aırylý kimge ońaı tısin?! Biraq bir qýanarlyǵy birneshe kún ýaqyty bar. Balaýsa asqar taýy men qaınar bulaǵy úshin esin tez jıýǵa tyrysty. Sosyn ol ata-anasy men Botagózdi shaqyryp bir mańyzdy áńgimeniń basyn bastady.

― «Buıyrmaǵan» deıdi eken mundaıda,― dep eriksiz jymıdy. Meniń úmitim aldaǵanymen, ózgelerdiń armandaryn shynaıylyqqa almastyra bilý qajet. Men sizderge rızamyn. Osy ýaqytqa deıin qoldaǵandaryńyzǵa myń da bir alǵys. Anashym,ákeshim sizderge aıtar sońǵy ótinishim bar. Maǵan syılaı almaǵan ómirdi Botagózge syılańyzdar. Botagóz saǵan da aıtar ótinishim bar. Meniń ata-anamdy óz ata-anańdaı kórip, meni joqtatpaýyńdy suraımyn.  Men saǵan eskerttim ǵoı, ómir degen ǵajaıyp tosyn syılardan turady,― dep báz baıaǵy qalpynsha kúldi. Sońǵy sózderinde daýysy qarlyǵyp áreń sóılep, tereń tynys aldy.

―Biz seni maqtan tutamyz. Bizdiń de taǵdyrǵa kónbeske sharamyz barma?!―dep ákesi qyzyn qatty qushaqtaı jóneldi. Al, anasy áli esin jıa alar emes. Qyzyn eshteńe de qımaıdy.

― Men... Biraq...Múmkin emes... ― dep Botagóz estigenine áli de sen almaı tur. Sen maǵan týǵanymdaı bolyp kettiń ǵoı. Men saǵan ómir boıy qaryzdarmyn,― basqa sóz aıta almady.

Kelesi kúni dárigerlerler Botagózdi tekserýden ótkizdi. Botagóz tekseriske barmas buryn basqa bólmege kóshirilgen Balaýsaǵa baryp alǵysyn jaýlyrdy. Balaýsa óz tilegin aıtyp qala berdi. Tekseristen ótkennen keıin barlyq oqıǵany aýyldaǵylarǵa aıtyp berdi.Ata-anasy túske taman jolǵa shyqty.Olar da ne kúlerin, ne jylaryn ıýńlmeıdi. Sebebi, Balaýsany týǵan qyzdaryndaı kóretin. Al, Balaýsa bolsa óz isine rıza,biraq kúnnen-kúnge solyp bara jatyr. Tekseristiń qorytyndysy kóńil qýantarlyqtaı boldy.  Otadan keıin ómir súrý múmkindigi joǵary.Erteń ota jasalatyn boldy. Alaıda Botagóz Balaýsanyń ómirin tartyp alǵandaı kúı keshti. Biraq óz-ózin Balaýsanyń sózderimen jubatty. Ómirde barlyǵy bolady degenge endi sengendeı...

Kelesi kúni Botagózi ota jasalatyn bólmege aparmas buryn ózine ómirin syılaı bilgen janǵa kirdi. Alǵystan basqa eshteńe aıta almady. Eki taǵdyr ıesiniń ata-anasy Botagózge tilegin aıtyp, qushaqtap shyǵaryp tastady. Ota tórt saǵat ýaqytty aldy. Tórt saǵat syrtta kútýshilerge tórt ǵasyrǵa teń kelgendeı boldy. Ota aıaqtalardyń aldyn Balaýsanyń jaǵdaıy kúrt nasharlaı bastady. Onyń ómirindegi sońǵy mınýttary bolatynyn kim bilgen?!  Basqa amal bar ma?! Botagóz ómir súretin kezde, ota aıaqtalǵan soń, Balaýsanyń júregi toqtady. Ata-analar ne isterin bilmedi.  Jylamady da, kúlmedi de... Taǵdyrǵa boıusynǵandaı boldy. Bireýge ómir syılandy, bireýi ómirden ozdy.Bir úmit, bir kúdik. Qaısysy jeńgeni de túsiniksiz boldy. 

Avtory: Ásel Óteshova