Taǵylymy tańdaı qaqtyrar bul ǵajap oqıǵa biz ómir súrip otyrǵan búgingi zamanda qasıetti Sırıa jerinde bolǵan deıdi. Bul musylman memleketinde búgingi kóńil qulazytar alasapyran soǵystyń bastalmaǵan shaǵy bolsa kerek. Sol arab elderinde din bilimin alyp kelgen jigitterdiń aýzynan estigen osy oqıǵany oqyrmandarymyzǵa baıandap ótkendi jón sanadyq...

Damask qalasynda bir taqýadar keıýana turady eken. Bir kúni sol áıel óziniń balasyna:

– Ulym! Elimizde dinı bilimi men kórgeni mol qandaı ǵalymdy bilesiń? Eger bar bolsa, sonyń birin maǵan alyp kelseń. Suraıtyn bir mańyzdy máselem bar edi, – dep ótinish aıtady. Anasynyń bul sózin estigen ulynyń esine tek Sırıaǵa emes, kúlli musylman álemine aty jaıylǵan Ramazan ál-Býtıdiń esimi sap etip kele qalady. Bul ataqty ǵulamanyń ońbaǵan sodyrlardyń qolynan qaza tappaǵan kezi eken.

Sodan álgi jigit anasynyń ótinishimen ál-Býtıdiń aldyna barypty:

– Meniń qart anam bar edi. Elimizdegi eń bilimdi ǵalymdy alyp kelseń dep ótinish jasady. Ózi densaýlyǵyna baılanysty syrtqa shyǵa almaıdy. Qalamyzda sizden asqan ǵalymdy kóre almaǵasyn, aldyńyzǵa kelip otyrmyn, – dep mán-jaıdy jaıyp salady.

Ramazan ál-Býtı kóp oılanbastan kelisim berip, ekeýi qart keıýananyń úıine bas suǵypty.

– Bir suraq meni birneshe kúnnen beri mazalap júr. Sonyń jaýabyn ózińizden surap kóreıin dep arnaıy shaqyrtyp otyrmyn, – deıdi áıel ǵalymǵa, – Men jastyq shaǵymnan bastap qazirgi kúnge deıin kún saıyn túsimde Paıǵambarymyzdy (s.ǵ.s.) kórip kelemin. Bir túnim de túsimde ony kórmeı ótken emes. Alaıda, sońǵy birneshe kún Rasýlalla (s.ǵ.s.) túsime enbeı qoıdy. Osy jaıt mazamdy alyp júr. Ómir boıy ony túsimde kórip kelip, endi nelikten kóre almaı qaldym? Osynyń jaýabyn aıta alasyz ba? – deıdi.

Buny estigen Ramazan ál-Býtı kóz jasyna erik berip, jylap jibergen eken. Áıeldiń áńgimesine tebirengen ol:

– Biz ózimizdi din salasynda, Allanyń jolynda, Allanyń asyl dinin ýaǵyzdap júrmiz deımiz. Biraq, siz sekildi Allanyń elshisin (s.ǵ.s.) ár tún saıyn túsimizde kóre almadyq. Siz baqytty jan ekensiz. Biz sizdeı bola almaǵan ekenbiz, – deıdi ol, – Alaıda, bul saýalyńyz tym aýyr, men sizdiń bul suraǵyńyzǵa jaýap bere almaıdy ekem, – dep aǵynan jarylady.

...Ertesine ózi ustazdyq etetin medresede Ramazan ál-Býtı sabaq ústinde shákirtterine osy áıel týraly aıtyp beredi. «Ómir boıy kún saıyn túsinde Paıǵambarymyzdy (s.ǵ.s.) kóripti» degen jaıt shákirtterdiń de qatty qyzyǵýshylyǵyn oıatady. Sabaq sońynda eki shákirt oryndarynan turyp:

– Ustaz, ruqsat bolsa, sol áıel kisiniń meken-jaıyn bizge berseńiz. Biz oǵan baryp jolyǵyp, kún saıyn túsinde Paıǵambardy (s.ǵ.s.) qalaı kórdi, ondaı baqytqa jetý úshin ne istedi, sonyń mánisin surap bileıik dep edik, – deıdi. Ál-Býtı shákirtterine áıeldiń meken-jaıyn beredi.

Sodan medreseniń qos shákirti taqýadar áıeldiń úıine bas suǵady. Ol týraly ustazdarynan estigenin, buǵan qatty tańyrqaǵandaryn jáne múmkin bolsa, sonyń sebebin bilmekke kelip turǵandaryn jasyrmaı aıtady.

– Balaqaılar, muny bilmek bolsańdar, erteń tańerteń osynda bolyńdar. Tek kelerde tamaq ishpeı, ashqaryn kelińder, – deıdi áıel de qarsylyǵy joq ekenin ańǵartyp.

Shákirtterdiń de kútkeni sol emes pe, ertesine tań azannan ashqaryn kúıi áıeldiń shańyraǵyna at basyn tireıdi. Keıýana bolsa, eki shákirtti úıdiń bir bólmesine otyrǵyzyp qoıyp:

– Osynda bolyńdar, men ózim aıtpaǵansha osy bólmeden eshqaıda shyqpańdar, – dep buıyrady.     

Shaıtannyń paıǵambar beınesinde adamnyń túsine kire almaıtynyn, ıaǵnı túsińde Rasýlallany (s.ǵ.s.) kórseń, onyń ózin shynymen kórgendigiń bolatynyn jaqsy biletin eki shákirt osy baqytqa jetýge yntyǵyp, áıeldiń buıryǵyn eki etpeı oryndaıdy. Úı ıesi qashan esigimizdi ashyp, bizge ýaǵyz-nasıhatyn aıtar dep kútip otyra beredi. Biraq, keletin áıel joq. Ýaqyt syrǵyp óte berdi. Bir ýaqytta tús mezgili jetip, keıýana ekeýine túski tamaq alyp ishke kiredi. Alaıda, olarǵa esh nárse aıtpastan, tamaqtaryn aldaryna qoıyp, qaıta shyǵyp ketedi.

Tańerteń ashqaryn shyqqan bular tamaqty soǵyp alady. Sóıtse, tamaqtyń tuzy kóp bolyp ketken eken. Ap-ashy. Biraq, qaryn ash, ashysyna qarap otyratyn shama joq. Bir qyzyǵy, úı ıesi tek tamaq ákelip, al ishetin sýsyn bermepti.

Birte-birte ýaqyt jyljyp, tús qaıtyp, kesh te taıaıdy. Ashshy tamaq jegen ekeýiniń shólden aýyzdary qurǵaıdy. Shyǵyp ishetin sý suraıyn dese, «Men aıtpaı bólmeden shyqpańdar» degen ana kisiniń buıryǵy bar. Odan qalaı attap ótpek?! Sodan qansha shóldese de, shydamdylyq tanytyp, otyra beripti.

Bir kezde kesh qaraıyp, tún de tústi. Ekeýi áıeldi kúte-kúte sharshap, kózderi ilinip, sol bólmede uıqyǵa bas qoıady. Sodan ertesi kúni tańerteń ekeýi uıqydan oıanǵan kezde ǵana áıel adam bólmege bas suǵady.

– Qalaı uıyqtadyńdar? – deıdi eki shákirtke.

– Jaqsy, apaı!

– Tústerińde ne kórdińder? – dep suraıdy.

– Oı, apaı, keshe tamaǵyńyz ashshylaý bolyp ketipti. Ekeýmiz de shólden qatalap, ázer shydadyq. Sodan túsimizde sý kórippiz. Sýdy simirip iship jatyrmyz, iship jatyrmyz, biraq qansha ishsek te, qanar emespiz. Qysqasy, biz bul túni túsimizde tek sý kórdik, – deıdi eki shákirt.

– Mine, kórdińder me, qaraqtarym! – depti sonda taqýadar áıel, – Meniń senderge aıtpaǵym da osy edi ǵoı. Sender keshe kúni boıy qatty shóldep, tek sýdy ǵana oılap edińder, tústerińde sý kórdińder. Sýdy qansha ishseńder de, qanbadyńdar.

Al men Allanyń súıikti quly, adamdardyń ardaqtysy Paıǵambarymyz Muhammedti (s.ǵ.s.) qansha oılasam da, qansha saǵynsam da, oǵan degen mahabbatqa qanar emespin. Eshbir kúnim ony oılamaı ótken emes. Onyń ómiri, nurly júzi, oıly sózderi, múbárak hadısteri árdaıym kóz aldymda, júregimde, oıymda boldy. Eshqashan ony esimnen shyǵarǵan emespin. Súıispenshiligim ony bilgen saıyn, tanyǵan saıyn arta berdi. Sondyqtan, men kún saıyn túsimde Allanyń elshisin (s.ǵ.s.) kórdim. Senderdi tańǵaldyrǵan bar qupıam osy ǵana... – degende eki shákirt kóńilderi tolqyp, bar gáp Allanyń elshisin (s.ǵ.s.) jaqsy kórýde ekendigin uǵynyp, áıeldiń áserli sózderin tyńdap qalǵan edi...

Keıin osy ǵajap aqıqatty búkil el bildi, odan shekara asyp álem musylmandarynyń qulaǵyna jetti. Talaı uıqydaǵy júrekterdi sý sepkendeı oıatyp, ımandylardyń Alla elshisin (s.ǵ.s.) odan da qatty jaqsy kórýine septigin tıgizýde. Shynymen, estigen jandy tańǵaldyratyn qarapaıym ǵana shyndyq. Siz de bul áserli oqıǵany tyńdar qulaq bar jerde bólise júrińiz...

Avtory: Eskendir Tasbolat

Sholýshy: Ásel Óteshova