2018 jyldyń 1 qańtarynan elimizde mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrý engiziledi dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi Qazaqstan Respýblıkasynyń ishki ister mınstirliginiń baspasóz qyzmetine silteme jasaı otyryp.

Álemde búginde densaýlyq saqtaý salasyn qarjylandyrýdyń úsh negizgi úlgisi bar. Atap aıtqanda, búdjettik, saqtandyrý jáne aralas.

Qazaqstanda álemdik tájirıbeni esepke ala otyryp, medısınalyq saqtandyrýdyń aralas úlgisin engizý kózdelgen.

Úkimet saqtandyrý júıesine kóshýdiń jeńil joldaryn qarastyrdy. Aǵymdaǵy jylǵy 1 shildeden jumys berýshiler ózderiniń árbir jumysshysy úshin 1 paıyz qarjy aýdarýdy bastaıdy. Al jumysshylardyń ózderi 2019 jyldan 1 paıyz tóleıdi. Ýaqyt óte kele, júıe jumys isteı bastaǵanda jumysshy jumys berýshimen birge 5 paıyz tóleıtin bolady.

Mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrý qory qarjylandyrýdyń eki aǵynyn basqarady. Birinshi – medısınalyq saqtandyrýdyń kepildendirilgen kólemi, ol saqtandyrý jarnasynyń bar-joǵyna qaramastan Qazaqstan Respýblıkasynyń árbir azamatyna qoljetimdi. Onyń quramyna aldyn alý ekpeleri, jedel járdem, tótenshe jaǵdaılar boıynsha sanıtarlyq avıasıalyq, medısınalyq kómek, áleýmettik mańyzy joǵary aýrýlar (onkologıalyq, psıhıatrıalyq) kezindegi stasıonarlyq jáne aralas stasıonarlyq medısınalyq kómek, sondaı-aq qorshaǵan ortaǵa qaýipi joǵary (týberkýlez) aýrý taralý kezindegi kómekter kiredi.

Buǵan qosa, memleket áleýmettik jaǵynan qorǵalmaǵan turǵyndar úshin tólem jasap, medısınalyq saqtandyrý qorynyń negizgi tóleýshisi bolyp qala beredi.

Memleket kim úshin tóleıdi?

Munyń barlyǵy 14 sanattan turady. Jeńildik tizimine balalar, kóp balaly analar, arnaıy tós belgi jáne ordendermen marapattalǵandar, zeınetkerler, múgedekter, júktiligine baılanysty demalystaǵylar, jumys istemeıtin ekiqabat áıelder, jumyssyzdar, stýdentter, tergeý jáne túzeý oryndarynda otyrǵandar (qaýiptiligi az mekemelerdi qospaǵanda), jumys istemeıtin oralmandar kiredi.

 Sondaı-aq, 3 sanattaǵy tulǵalar, bular quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetkerleri, áskerı qyzmetkerler jáne arnaıy memlekettik organdardyń qyzmetkerleri jarna tóleýden bosatylǵan. Olar burynǵysha búdjet qarjysy esebinen jumys isteıtin vedimistik medısınalyq uıymdardyń qyzmetterin paıdalanady. Qajet bolǵan jaǵdaıda medısınalyq kórsetkishteri boıynsha densaýlyq saqtaý organdarynyń medısınalyq uıymdaryna búdet qarjysy esebinen jiberiledi.

 Quqyq qorǵaý organdarynyń zeınetkerleri men qyzmetkerleriniń otbasy músheleri ishki ister organdarynyń medısınalyq uıymdarynda medısınalyq qyzmetti paıdalanýǵa quqyqtary bar. medısınalyq qyzmetter medısınalyq saqtandyrý qory men İİO medısınalyq uıymdarynyń ózara eseptesýleri arqyly kórsetiledi.

Quqyq qorǵaý organdarynyń árbir qyzmetkeri mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrý júıesindegi óz mártebesin aıqyndap alýy tıis (jumysshy, jeke kásipker, stýdent, óz ózin jumyspen qamtýshy, zeınetker, jumyssyz jáne t.b), dálirek aıtqanda, ol úshin saqtandyrý jarnasy qalaı tólenetinin anyqtap alýy kerek. Sondaı-aq, turǵylyqty jeri boıynsha qandaı vedimistik nemese azamattyq medısınalyq uıymǵa tirkelýi qajet ekenin sheshkeni jón. Al zań boıynsha bir ǵana medısınalyq uıymǵa tirkelýge bolady.

Eger jumyssyz otbasy múshesi jumyspen qamtý organdaryna júginip, arnaıy jumyssyz statýsyn alǵysy kelmese, onda belsendiligi tómen turǵyndardyń nemese ónimdiligi az ózin-ózi jumyspen qamtýshy sanatyna ótýi kerek. Sonda jarna mólsheri eń tómengi jalaqy mólsheriniń aıyna bes paıyzyn – 1414 teńgeni quraıdy. Tólemderdi «Kazpochta» fılıaldary nemese komersıalyq bankter arqyly júzege asyrýǵa bolady.

İshki ister organdary júıesinde jumys jasaıtyn memlekettik, azamattyq qyzmetkerler jáne basqa da jumysshylar sanaty turǵylyqty jeri boıynsha densaýlyq saqtaý organdaryna medısınalyq qyzmetterdi paıdalaný úshin bekitilýi qajet.

İshki ister organdarynyń medısınalyq uıymdaryna bekitilý quqyǵy quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetkerlerine (prokýratýra, ishki ister, jemqorlyqqa qarsy qyzmet jáne ekonomıkalyq tergeý organdary), olardyń otbasy múshelerine, birge turatyn adamdarǵa, quqyq qorǵaý organdarynyń zeınetkerleri, sondaı-aq qyzmettik boryshyn óteý kezinde qaza tapqan qyzmetkerlerdiń balalary er jetkenshe tura alady.

Sol úshin olar İİM-niń, oblystyq jáne Astana men Almaty qalalaryndaǵy İİD-niń medısınalyq uıymdaryna jeke kýáligimen kelip, medısınalyq uıymynyń basshysyna ótinish jazýy qajet. Balalardy ózderimen birge alyp kelý mindetti emes – týý týraly kýáligi, jeke kýáligi, qyzmetker men onyń otbasy músheleriniń meken-jaıynan anyqtama bolsa jetkilikti. Búgingi kúni tirkelý İİM-niń, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalary İshki ister departamentteri kadrlar apparaty arqyly bir ortalyqtan júrgiziledi.