Sońǵy ýaqyttary qoǵamda belsendi talqylanyp jatqan 17 jeltoqsanda Zakova barynda bolǵan oqıǵa men osyǵan qarsy er adamdardyń vıdeoúndeý jarıalaý máselesine baılanysty jazylǵan maqalanyń qazaqsha nusqasyn Qamshy.kz aqparat agenttigi ratel.kz-ke silteme berip usynady.
Jylap otyrmyn. Álginde ǵana klýbta sheshingen qyzdar oıymnan keter emes. Búgin birneshe er adamnyń qazaqstandyqtardy «oıanýǵa» shaqyrǵan, óz dástúrin saqtap qalýǵa «alash», «qazaq», «ıslam» sıaqty sózderdi aıtyp erýletken vıdeosyn kórdim.
Qazir eki pikir qalyptasty. Biri — qyzdardy kinálasa, ekinshileri tárbıe beretin er azamattardy kinálaýda. Al men bolsam, egilip jylap otyrmyn. Ekijúzdilik pen nemquraılylyq túbimizge jetip tynypty...
Men, halyqtyń kópshiligi sıaqty osy saltanatty keshti uıymdastyrýshy bloger qyzdy tanymaıtynmyn. Biraq, klýbta bolǵan jaǵdaı týraly oqyǵan soń, maǵan múldem báribir bolyp ketti. Sol qyzdyń taǵdyry, ony jazalaǵysy kelgenderge túkirgenim bar.
Olardyń istep jatqandary maǵan unamaıdy. Alaıda, olardy jazalaǵym nemese qaıta tárbıelegim, «oıatýǵa» tyrysqym kelmeıdi. Maǵan báribir. Ne sebepti ekenin aıtaıyn ba? Endeshe bir oqıǵa aıtyp bereıin.
Osydan on jyl buryn meniń turǵylyqty jerimde tragedıa oryn aldy. 8-9 jastaǵy eki qyzdy er adam ustap alyp qınap, óziniń jynystyq múshesin ustap, sıpalatyp, jalatýdy buıyrǵan. Balalar osy oqıǵany basqa balalarǵa jetkizip, nátıjesinde bul jaǵdaı týraly álgilerdiń ata-analary, kórshileri estigen. Barlyǵy bir demmen: «Netken sumdyq!» desken. Álgi qyzdardyń ata-anasy polısıaǵa shaǵymdanǵan. Qyzdardy tergep, olardan suraq-jaýap alǵan. Al olardyń kórshileri bolsa arttarynan ósek órbitken.
Aqyrynda, pedofıl tabylmady. Árıne, polısıa "túk bitirmeı júrgen joq" ekenderin kórsetý úshin protokoldaryn jaqsylap jazyp, qyzdardyń analaryna «Qyzdaryńyzǵa qaraý kerek edi» dep olardy shyǵaryp salǵan.
Eń qyzyǵy jáne soraqysy, qazaq otbasylarynda mundaı jaǵdaı oryn alsa, balalardyń ózderin kinálaýy. «Ol jerge baryp neń bar edi, ıttiń qyzy! Bóten jerge barma dep saǵan qansha aıtamyn!» deıdi olar balalaryna.
Bul jaǵdaıda olardy kinálaımyz ba? Barlyǵy jabaıylar qoǵamyna laıyqty ǵoı. «Qaraı almadyń ba, balalaryń qurbandyqqa aınalady». Kóńil bólý kerek edi, endi basyńdaǵy shashyńdy julǵannan ne paıda? Osy otbasynyń kórshileri olarǵa kóship ketýge keńes bergen. Qyzdarǵa psıhologıalyq zaqym kelmes úshin. Sebebi barlyǵy biledi, masqara ǵoı... Taǵy bir mańyzdy nárse — balalardyń ákelerine jaǵdaı týraly tis jarmaý. Olar tipti shydaı almas.
Basqa oqıǵamen bóliseıin. Men qyzdarǵa arnalǵan lıseıde oqydym. Qyzdar óz aramyzda eshkim bilmeıtin qupıalarymyzben bólisetinbiz. Bir kúni bir lıseıde oqıtyn qyz kóz jasyna tunshyǵyp 6 jasynda zorlanǵanyn aıtyp berdi. Bul sumdyq eki jylǵa jalǵasqan. Eki jyl boıy kúnde zorlanyp otyrǵan. Kúnde!
Qyzdyń ata-anasy bul týraly eshteńe bilmegen jáne bilmeıdi de. Qyzdyń aıtýynsha, olar bundaı habarǵa tóze almaıdy. 6 jastaǵy kishkentaı ǵana bala ata-anasyn ýaıymdap, eki jyl boıy zorlyqqa shydap kelgen jáne ómir boıy sol aýyrtpalyqpen ómir súrip keledi.
Men bundaı oqıǵalardyń talaıyn estidim. Biraq, ózgege zorlyq kórsetkenderdiń jazaǵa tartylǵanyn estimedim. Bala, qyz nemese áıel zorlanyp, oǵan jábir kórsetken adamnyń zań boıynsha jazalanǵanyn estimedim.
Sebebi balaǵa muqıat bolý kerek. Olarǵa «durys» tárbıe berý kerek. Kerek! Kerek! Kerek! Qansha degenmen qazaqtyń qyzdary! Ózińdi jáne týystaryńdy uıatqa qaldyrmaý úshin únedemeý kerek. Ásirese týystaryńnyń erler jaǵyn.
Iá, qadirmendi de qymbatty aǵalar! Sizder bizdi oıatqylaryńyz keledi. Biraq júzderińizden sizderdiń birde bir joǵarydaǵy sekildi oqıǵany estimegenińiz kórinip-aq tur. Estigilerińiz de kelemegen shyǵar. Qyzdaryńyz, áıelderińiz, analaryńyz sizderdi aıaıdy. Sebebi ony kótere almaıdy dep qorqady.
Osydan keıin qyzdar men bolashaq analardyń abyroıy úshin bas kótergenderińiz kimge kerek?! Qazaqtyń abyroıy úshin kúreskendeı bolyp, qutqarýshy qaharman retinde urandatpańyzdarshy.
Qyzdardyń namysyn oıatatyndar-mys. İİD-de zorlanǵan áıelderdiń shaǵymyn qabyldamaı, «bolmashy máseleni» sheshý úshin aılap isti jabýǵa kóndirgen aǵalar sekildi úndemeńizder. Jıirkenishti, biraq qurmetti shaldar jas qyzdarǵa tıiskende syılastyqtan-mys únsiz otyrǵan sekildi úndemeńizder. Zorlyqtyń qurbany bolǵan qyzdardy, bolashaq ulttyq analardy «ózderiń kinálisińder» dep aıyptap, únsiz qalǵandaı úndemeńizder. Qyzdardy qalanyń syrtyna alyp ketip, tań ata jolǵa laqtyryp ketkende de «óziń kinálisiń» deısizder emes pe?
Sondyqtan sizder osyndaı jolmen qyzdardy «qutqarǵyńyz» kelgeni úshin qazaq qyzdaryna báribir. Durys túsinińizder.
Múmkin mundaı aqymaq qadamǵa bar peıilderińizben baratyn shyǵarsyzdar. Kim biledi?!
Bul iske barmańyzdar. Ondaǵy jaǵdaı sizdiń túsińizge de kirmegen. Tóze almaısyzdar. Sizderdiń tynyshtyǵyńyz úshin burynǵydaı baıqamaǵandaı bolyp, únsiz otyra bereıik. Osylaısha eń bolmaǵanda eki júzdilikke kóp jol berilmeıdi.
Rabıǵa Ábdikerimova
