"Qazaq handyǵyna 550 jyl" shyǵarmashylyq báıgesine

Shal Oıynshyl bala kúnimde, Oıynshyl edi inimde. Mańynan úıdiń uzamaı, Qoı qora tastyń túbinde, Oıynmen tańym atatyn, Oıynmen kúnim batatyn. Esiktiń aldy qara jol, Qyrqadan ary asatyn. Júrgenimde oınap júgirip, Qydyrma jolmen qydyryp. Belderi sál-pál búgilip, Kúmisten belbaý býynyp, Saqaly kúnge qubylyp, Ekiden, úshten birigip, Shal ketip bara jatatyn. İnim ekeýmiz shaldarǵa, Jarysa sálem berýshi ek, Sálemdi maqtan kórýshi ek. Salemdi alǵan shaldardan, Bizderge alyǵys bolýshy ed. Sol shaldar sonda kim edi?! Rýmdy tektep suraıtyn, Uranymdy aıtyp shyńaıtyn. Ákemniń áńgimeshildigi, Sheshemniń shaıy unaıtyn. Tyńdalmaı qalsa qısasy, Júregi júdep jylaıtyn. Qaqpanyndaǵy aıýdy, Qaharyna minip sybaıtyn. Sol shaldar sonda kim edi?! Kóńilimniń basyp pernesin, Aqtarǵan qazyna keýdesin. Attanyp ataǵashymnan, Aıtpaǵan qaıtyp kelmesin. Esiktiń aldy qara jol, Sen osy qaıda barasyń? Jalǵaǵan jipteı shubalyp, Ólim men ómir arasyn. Qarıalar qaıda qydyrǵan, Ertistiń órlep jaǵasyn. Kótere almaı jatsyń ba, Qalǵan el – jurttyń nalasyn. Saǵynǵan júziń solǵyndap, Saıgúlikterdiń taǵasyn... Qara jolmenen qydyryp, Shal ketip bara jatqanyn, Kózimmen kórgen shaqtarym. Kóńilimniń qaıǵy keselin, Elimniń aýa kósherin, oıynymnyń bir kún qanaryn, Sol qara joldyń ósherin. Oınap júrgende bilmeppin, Shal emes qara Qazaqtan, Hal ketip bara jatqanyn!   Kóringen taý   Bala kúnde batystan buldyraǵan, Qara taýǵa basyn bult julǵylaǵan, Ańsary aýa beretin keýdemdegi, Qulyn júrek tyqyrshyp quldyraǵan. Kún batqanda sol taýdan túnge umsynyp, Aı týatyn sol jaqtan, juldyz shyǵyp. Solaı aǵyp jatatyn ertisimde, Tolqyn júzi túnerip myń kúrsinip. Qarsy alǵansha erteńgi alatań kep, Batysyma shógetin qara atan bop. Samal esse sol jaqtan sıpaıtyn - dy, Mańdaıymdy jyp - jyly alaqan kep. Batysymda myń boıaý tús qubylyp, Júregime turatyn ystyǵy uryp. Arqandaýly ákemniń aqbaqaıy, Ne bildi eken qoıatyn pysqyrynyp. Aıdyń nury aıdynǵa tamatuǵyn, Tamashalap turyýshy em dala túnin. Selt etkizer ertisti endeı ushqan, Top úırektiń sýsyly qanatynyń. Eske túsiti babalar eski óleńi; «Qara taýdyń basynan kósh keledi.» Es bilgeli dertimdi qozǵap bozdap, Kókiregimde bir taılaq bos keledi. Bala kúnde buldyrap kóringen taý, Qybylamda kóldeneń kerilgen taý, Arqa jaqtyń samaly tanaýǵa uryp, Qońyr keshten bastaldy ózińdi ańsaý.   Qosh Elemeımin qyp – qyzyl erinińdi, Ol da meniń basa almas jerigimdi. Demiń ystyq bolsada órtemeısiń. Anaıy qylyǵyńmen erkeleısiń. Aralap qydyrtar em gúl baqtaryn, gúlderdi qorqytady – aý tyrnaqtaryń. Beımaza japyraqtar tur túnerip, Qasyńda kelem seniń únsiz erip. Bári bir bassańdaǵy bókseńdi yrǵap, men úshin japan lezip ketken qymbat. Máńgi appaq ala taýdyń sáldeleri, Tek saǵan aıtyp saldym álde neni. Sózime aspandaǵy kún egildi, Arshyǵym leldi seniń júregińdi. Qalýdy qalamassyń sirá muńǵa, Jańǵyryp qaldy sózim qulaǵymda. Teńiz Muń qap qoıdyńyz jaǵada siz, Men úshin endi bári maǵynasyz. Sen kettiń esh túsinbeı qara basyp, Men kettim tolqyndarmen jaǵalasyp. Qosh!!!   Shyńyraý   Dosqa da, dushpanǵa da qushaq ashqan, Ań túgil bul dalada qus adasqan. Sholypty zeńgirinen shyńyraý qus, Bolypty qonary shyń, ushary aspan. Kúı qylǵan qyran tekti ór babamyz, Bul ózi yqylymda bolǵan ańyz. Shyńyraýdyń qanatyndaı qos ishekti, Shyrqatyp sheksizdikke tolǵaǵan biz. Qyrandar túndigi aspan, kindigi jer, Ańsaǵan erkindikti dúr ǵumyr ol. Shyńyraýdyń shyǵandaǵan sher taǵdyryn, Shertipti qyl ishekte kúı qylyp el. Keshirip qorqyt ǵumyr dastan dana, Ajaldan biz ǵana ma qashqan dara. Qyrandar qansha bıik samǵasada, Tynyshtyq bolmaǵan – dy aspandada. Qobyzdyń sarynynan syr uqqasyn, Qyrannyń taǵdyryn bil rýhtasym. Jortatyn jer baýyrlap kóp ajdaha, Shyńdaǵy jutady eken jumyrtqasyn. Aınalyp ordalylar uly otarǵa, Qıadan qyran ushyp dúr ete almaı. Namysy shyńyraýdyń shyǵandapty, Tákápar tas túlegin túlete almaı. Abjylan aspan asty aýzy jalyn, Darmensiz kúı keshipti áz qyranym. Shyńyraýdyń uıadaǵy urpaǵyn jep, Arany asypty abden ajdhanyń. Shyńyraý shamyrqanyp asqaq tekti, Temirdeı tegeýrini jasqap kópti. Asqynǵan ordalynyń otaryna, Birigip uly shaıqas ashpaq bopty. Qarsy ushyp qasyrettiń qyspaǵyna, Shyǵarmaı has dushpanyn ushpaǵyna. Jortatyn jer baýyrlap jymysqyny, Baıyrǵy qýyp sapty pushpaǵyna. Qaqqanda qos qanatyn kókte bekem, Ketetin daýyl turyp óktem eken. Jylandar jumyrtqasyn jutsam-aý dep, Máńgilik armandaýmen ketken eken. Taýypty erkindikten qyran baqyt, Ushypty tas túlegi quzarda tik. Jylandar sodan bastap bul dalaǵa, Kelmepti sýyq baýryn sumańdatyp! Jer ústi, aspan asty turaǵy bop, Qaraıdy qyran ǵumyr qyraǵy bop. Aspannyń sheksizdigi erkindigi, Meırimi altyn kúnniń shýaǵy bop. Retbek Maǵaz - aqyn, Abaı atyndaǵy QazPÝ-dyń magıstri. 1989 jyly Altaıda dúnıege kelgen.