Basqa álem. Bolǵan oqıǵa jelisimen

/uploads/thumbnail/20180502115619515_small.jpg

Quddy bir adamdar ómir súrip jatqan álemnen tysqary shyǵyp,bir tylsym kúshke ıe bolǵan sekildimin.Pendeshilik kúıbeleń qamynan múlde,bir basqa tynyshtyq ornaǵan álemdemin.Kóz aldyma qyzyldy,jasyldy jaryqtar shaǵylysyp,kózimniń qarashyǵy tipten úlkeıip ketken sekildi me, qalaı ózi? Bul jaratylys sheńberinen shyǵyp,ǵalamdyq ómirge shynaıy bir kartınaǵa tamashalaǵandaı bolyp turmyn.Bári biz oılaǵannan álde qaıda ońaı.Biz kútkennen múlde bólek.Álgi dáriniń kúshime, bul ne? Basym aınalyp,qusqym kelip tipten aıaǵy aýyr kelinshek sekildimin. Túk túsinsem buıyrmasyn.Tońa bastadym...

Bári sol, bir tilim qaǵazdy tilimniń astyna qystyrǵannan bastaldy.Keshki qurym qalanyń qyzǵan tirshiligi,osy kezde sál tynyshtyqqa  bólenedi.Jumystyń jumyr pendeni shyr kóbelek ıirip,qorektenýge de sál bolsyn ýaqyt beretin sát osy, aqsham men quptan arasy.Ózimdi daıarlaǵandaı,asqazanymda bir qaldyq joq.Kúni boıy ózimdik maqsatyma jetem degen jelikpen túski,keshki as ishýdi de umytyp ketippin.Shyn máninde bul dárini urttardyń aldynda asqazan daıyn bolýy qajet eken.Qalalyq eliktiń sońynda júrgen joldastarym bar.Maǵan da olarmen qydyrǵan unaıdy.Aýyldyń qora-qopsasynan basqa dúnıe kórmegen aýyldyń jigitine,túngi klýbtar tańsyq emes,kerisinshe elirtip-ertetini beseneden belgili.

Qasymdaǵy joldastarymnyń basym bóligi dáýletti otbasydan shyqqandyqtan minetin temir tulparlary da óte qymbat .Biraq qylǵan eńbegimniń arqasynda mende olardan qalyspaı jigittiń qazirgi serigin alǵanmyn.Jaman kólik emes.Barlyǵymyz ózimiz bilim alǵan ýnıverimizdiń janyna ádettegideı jınalamyz.Bir-birimizben ázil qaljyńy bar amandasyp.Ózara bir eki adamnan bólinip áńgimelese bastadyq.Áńgimeleriniń tórkinine qarasam búgingi kesh kóńildi ótetin sekildi.Ózderiniń qurǵan josparlary bar eken.Barlyǵy bir sheńberge tura qalyp bir báleni aýyzdaryna sala bastady.Basynda zárezap bolǵanym ras.Biraq men óz dostaryma senemin.Olar ıttiń quly ıtaqaı adamdar emes,jáne kóringen jerdegi qoqysty aýyzdaryna salmaıtynyn da bilemin.

Mende bir tilimin aýzyma saldym.Basynda qyshqyldaý bir dámi tilimdi jansyz etkendeı boldy.Qasymdaǵylardan bul osylaı bolýy kerek pe dep surap qoıamyn.Iá, ıá dep yrjalańdaıdy.Maqul degendeı kózimdi qaıta qaıta jypylyqtatamyn.Aramyzda din jolyndaǵy baýyrymyz bar edi.Ol da dámin kórdi.Sanaýly mınýttardan keıin aýyzymdaǵy jaǵymsyz qyshqyldy dámdi shydaı almaı kettim.Túkirip tastadym.

Týra 40 mınýttan keıin bastaldy bári.Kóligime kirip esimdi jınaıyn dep kúndizgiden qalǵan koladan urttadym.Sýdyń qandaı formýladan jasalyp,qandaı adam organızmine qandaı zıany tıetini basyma keldi.Sizderge ótirik maǵan shyn,men qaıdan bul aqparatty biletinime tań qaldym.Bir kezde kóligimniń artqy esiginen anaý namazhan dosymyz kelip otyrdy.Túri qashyp ketken.Qorqyp otyrǵan sekildime.Menen sý surady.Qolymdaǵy sýsyndy usynyp,menen jaqsy bir áýen qoıshy dep ótindi.Aıtqan ótinishin oryndap radıoǵa bastym.Amerıkanyń ánshisi «Djastın Bıberdi» biletin bolarsyzdar.Sondaǵy ár áýenniń rıtmin,yrǵaǵyn búge-júgesine deıin túsindim.Ár notadan lázzat aldym.Qansha tyrysqanmen aǵylshyn tilin úırene almaı júr edim.Biraq, buǵan deıin arnaıy kýrsttarǵa qatysqanmyn.Ómirimdegi oqyǵan kórgen barlyq aǵylshyn sózder basyma lezde keldi.Tipten anaý aǵylshynnyń jas ánshisiniń ne týraly aıtyp turǵanyn túsinip turǵan sıaqtymyn.Óz kózime ózim senbedim.Qasymdaǵy dosyma men aǵylshynsha 100 paıyz túsinip turmyn dep aıtsam.Dosymnyń kózi sharanasynan shyǵyp keterdeı bolyp otyr eken.Eki ıyǵynan  qatty ýqalap kishkene erkin otyr ne boldy dedim.Maǵan ol:

-Qarashy meniń janymda otyr.Men nesteımin endi dedi.

-Oı qoı,kim?

-İbilis.Qýyp jibershi shamań kelse-dep, irkilip-irkilip jaýap qatty.

-Qoı baýyrym,eshkimdi kórip turǵan joqpyn.Bul tek seniń oıyńnan shyqqan dúnıe.

Dedimde óz sózime ózim oılanyp qaldym.Shynymen-aq bul meniń ishki oıymǵoı.Sodan bastaldy bári.Ne oılaımyn sol dúnıe bastan aıaq kózime elestep,basyma buryn sońdy kelmegen dúnıeler keldi.Qudaı saqtaı kór.Qanshalyqty aqymaqtyń jumysyn jasap júrgenmin.Qarapaıym ǵana nárselerdiń baıybyna barmaıdy ekenbiz aý.Ózimdi «výnder kıng» sezindim.Bári op-ońaı.

Birinshi,oıymda júrgen maqsattarymdy oıladym.Jerden jeti qoıan tapqandaı qýandym.Eki ezýim eki jaqta qýanyshymda shek joq.Mundaı ózimdi jeńil sezingen kezim bolǵan emes.Ómirden lázzat alý dep osyny aıt.Ár sátinen,dalada juqalap jaýyp turǵan jańbyrdyń tamshysyn kórdim.Neden qalaı shyǵatynyn sezdim.Adam aıtsa sengisiz.Iá,Alla jeti kúnde jaratqan jumyr jerdiń qupıasy osy eken aý dep,oıyma neshe túrli báleler tústi.Júregim osynshalyq sabyrly,oıymnyń osynsha jınaqy bolǵanyn osy jasyma deıin  kórgen emespin.Bul ne boldy tegi...Alla... osy sózdiń ary qaraıǵy tuńǵıyqqa maltydym.Iá,Alla saqtaı kór biraq men ondaıdy oılaýǵa haqym joq.Biraq ondaǵy paıymdy,túsinikti qaǵazǵa túsirmeıaq qoıaıyn.

Oıymnyń san-saqqa ketkeni sonshalyqty ómirdiń mánin izdedim.Óte qıyn proses.Basymdaǵy tamyrlar isinip jarylatyn sıaqty.Aınaǵa qaraǵan edim,kózimniń basqa túske qubylǵanyn kórdim.Tek oılaǵan oıymnyń túbine jetkim keldi.Ýaqytty alǵa jyljytyp kórgim keldi.Beker-aq istedim.Dál sol jaǵdaı aýyr tıdi maǵan.Tizelerim dirildep,moıynnan tómen meniń erkime endigi baǵynbaıdy.Tek bir orynda qozǵalmaı qatqan músindeı otyrdym da qaldym.Kóz aldymdaǵy jaıttar da kórinbeı ketti.Bul kezde saǵat 00:20 edi.

-Qudaı-aý,bul ne boldy? Janymdaǵy adamdar qaıda? Meniń otbasym qaıda? Jalpy men qaıdamyn ózi? Túsinsem buıyrmasyn.Ózimnen ózim qorqa bastadym.Jan jaǵyma qaraı almaımyn.Beıne bir samal jel sıaqty jep-jeńilmin,biraq kózim jabyq.Men ózimdi kórdim, men bul denede emespin.Otbasymdy kórdim,balamdy kórdim, nemeremdi kórdim.Saqtaı kór,meni jerge tapsyrǵanyn kórdim.Qalaı bolǵany? Bul álemge meniń qaıtqanymnan esh shyǵyn kelmeıdi ekenǵoı.Men osynda ómir súretin bir jándik ekenminǵoı.Men qaıtqanda tipti balalarymniń  kózinen bir tamshy da qulamady.Sonda qalaı,neniń nyshany bul.Sodan kóńilim qalyp,ary jyljydym.Arǵy jaǵy tipten qorqynyshty.Osy úshin sonda jantalasyp júrmizbe? Qaıran qınalyp,janymdy jegen saǵattarym aı,jyldarym aı.Ókindim,shyn ókindim.

Aldyńǵy ǵasyrymyz jaqsy bolar aý dep,bar shamamdy jınap taǵy alǵa 50 jylǵa sekirgim keldi.Tek ary qaraıǵysy tipten qorqynyshty.Tamyrda búlkip turǵan qanymnan taraǵan urpaqtarymdy kóre almadym.Tipten qazaq degen atty taba almaı sandaldym.Keshirińizder.Bul meniń ultymdy súıip aıtqanym emes,bul sóz arqyly bir ilip alarlyq estelik izdedim.Áttegen-aı bári beker.Meniń ata-anam qaıda,balalarym qaıda,dostarym she? Qandaı dármensiz ekenimdi túsindim.Ómir- sonda osyma seniń qupıań?- dep sybyrlaımyn ishteı.Aıǵaılaıyn desem daýysym joq.Múldem joq.

Mıymnyń jetken jeri osy boldy.Ary qaraı batylymda,kúshimde jetpeıdi eken.Álsiredim.Sodan baryp artqa qaıtqym keldi.Barlyq janyma jaqyn adamdardy esime túsirgim keldi.Eshkim joq.Japanda jalǵyz qaldy dep osyny aıt.Ana degen esimge qansha aıdar taqsaqda artyq etpeıtini belgili ǵoı.Osy esimmen qazirgi kezgi jasyma keldim.Biraz otyryp,artqy ómirime qaıtqym keldi,tarıhymdy kórgim keldi.Qaıdam,ótkenge orala almaıdy ekenbiz.Bolǵan barlyq jaǵdaı,ýaqyttyń enersıasymen kózden ǵaıyp bolady ekenǵoı.

Kózimdi ashsam saǵat 5:36 mınýt ketipti tań syǵyraıyp atyp keled.Janym ózime qaıtyp kelgendeı,júregim alyp-ushyp mázbin áıteýir.Artqy oryndyqqa qarap edim,namazhan baýyrym uıyqtap jatyr eken.Jan-jaǵyma qarasam eshkim joq.Sirá,bári úı-úılerine qaıtyp ketken aý.Ne bolǵany barlyǵy kóz aldymda tur.Biraq sengim kelmeıdi.Óte aýyr jaǵdaı.Kóligimniń ishindegi bir sheti synǵan aınaǵa qarap edim,kózim qyzaryp,kózimnen qan aǵyp tur eken.Shamasy jylaǵanmyn-aý.Jasym taýsylyp qanmen shaıylǵanba,túsinsem buıyrmasyn.Túsim boldy ma álde...

Qasymdaǵy dosymdy oıatym ony úıine jetkizip tastadym.Ózim úıge ázer kelip,ne bolǵanyn túsingim keldi.Álsiregenim sonshalyq,eshteńe isteýge zaýqym joq,uıqtaıyn dep edim uıqy joq.Meńireý adamdaý jatysym mynaý.

Tańerteń 8:00 de uıyqtap keshki saǵat 20:00 de biraq turdym.Iá Alla túsim deıin desem,óńim bolǵan.Oıym desem ondaıdy oılaıtyn mende qaıdan bilim bolsyn.Tek esimde bolǵan oqıǵa bolyp qaldy.Birden ǵalamtordy aqtaryp qarap edim,men kórgen tilim qaǵaz «LSD nemese NTZ»dep atalady eken.1938 jyly Shvesarlyq Albert Hofmann esimdi ǵalym dıetılamıd lızergendi kıslotaǵa zertteý jasaıdy eken.Bul dári qazirgi tańǵa deıin zerttelmegen,qupıa týyndy bolyp sanalatynyn bildim.Álemniń basym elderinde qoldanýǵa tıym salynǵan psıhodelıkti dári bolyp bekitilgen.Biraq,adamǵa qandaı zıany baryn esh ǵalym anyqtap dáleldeı almaǵan.Bar aqparattarǵa súıensek bul dáriniń kómegimen HH ǵasyrlarda birtalaı álemdik jańalyq ashqan ǵalymdar týyndylaryn oılap tapqan Frensıs Krıktan bastap,Kerrı Mýllıs,Bıll Geıts tan aıaqtasaq barlyǵy derlik osy kúshtiń arqasynda jetistikterine jetkenderin moıyndaǵan.Al 1940 jyly Amerıka elinde bul dári halyq arasynda erkin túrinde satyla bastaǵan,dál sol sátte halyq tarapy bir júıege baǵynbaı,basym bóligi kóteriliske shyǵyp,búlik shyǵarady.Shamasy kózderi ashylǵan bolýy kerek.Sodan baryp AQSH basshylyǵy bul dárige zań turǵysynda úzildi kesildi tıym salǵan.Al ǵalymdardyń pikirinshe bul dáriniń adam densaýlyǵyna eshqandaı zıandyǵy baıqalmaǵan,tipten táýeldilik te joq.Osy oraıda bir suraq basymdy toqyldatqany,nelikten adamdy ýlaıtyn ishimdik,temeki sekildi aýyr aýrýlardyń atasy ortamyzda saırańdap júr de osyndaı preporatqa tıym salynǵan.Álde basshy topqa aqyldy halyqpen jumys isteý qıynǵa túseme?Árıne,sol jaǵdaıdan keıin men taǵy sol dárini taýyp iship kórdim biraq,áser bolmady.Sóıtsem adamǵa ol birinshi seansynda ǵana áserin beretin kórinedi.Eshteńege ókinbeımin.Qaıta alǵanym kóp.Al men baryp kelgen álemge 10000 adamnan 4 eýi ǵana barý buıyrǵan eken.Olardyń ishinde qaıta oralmaı qalǵandary da kóp.Men kórgen basqa álem menimen birge ómir boıy qalady,qazir keı sátteri oryndalǵanyna kózim kýá.Al sol kezde oılanǵan jetistikke jeter josparlarymdy umytyp ta qaldym,esime túsirgim keldi.Bolmady.

Ýathan Qabyltaıuly

Jýrnalıs

Qatysty Maqalalar