Turaqtandyrý qory – tómen baǵa kepili. Almatylyqtar kókónisten taryqpaýy úshin bıyl 6 myń tonna ónim alynǵan. Bul maqsatta qazynadan jarty mıllıard teńge qarastyrylǵan. Jalpy, qorda erekshe mańyzy bar azyq-túliktiń 19 túri saqtalady. Al qala turǵyndary ony iri saýda ortalyqtarynan satyp ala alady.

Qant – Turaqtandyrý qoryna engen ónimniń biri. Búginde onyń kólemi 10 myń tonnadan asady. Budan ózge, otandyq óndirýshilerden 1500 tonna qant satyp almaq. Sondaı-aq 1 qazannan bastap Almaty jáne Jambyl oblystarynda 150 myń tonna qant óndiretin 3 zaýyt iske qosylady.

«1 qazannan bastap Almaty oblysyndaǵy Aqsý qant zaýyty, sonymen qosa, Jambyl oblysyndaǵy qant shyǵaratyn zaýyttar osy qazannan bastap iske qosylady degen jospar bar. Turaqtandyrý qorynda bolǵan qant jazǵy maýsymda satylyp ketti. Endi aldymyzǵa qoıyp otyrǵan maqsatymyz – 1500 tonnadaı qantty taýar óndirýshilerdiń ózderinen kóterme baǵamen Turaqtandyrý qoryna qoryna alyp, baǵany saqtap turý úshin ústine ústeme qospaı, sol alǵan baǵada satamyz», – dedi Almaty qalasy Aýyl sharýashylyǵy basqarmasynyń bólim basshysy Qanat Káken.

Almatyda qant baǵasynyń ózindik quny 40 paıyzǵa deıin kóterilgen. Al sýpermarketterde áleýmettik máni bar taýarlardyń kóterme baǵasy nebári 11 paıyzdy quraıdy. Qazirgi kezde qaladaǵy bir keli shekerdiń ortasha baǵasy 245 teńge turady. Almatyǵa jetkiziletin ónimniń ár tonnasy – 220 myń teńge.

«Qant baǵasynyń kóterilýi alypsatarlyq sıpatqa ıe. Qant tapshylyǵy týraly aqparattardy estı sala, jetkizýshiler men ótkizýshiler bazardaǵy baǵany ádeıi kóterip jibergen. Alypsatarlar qoldan tapshylyq jasap otyr. Turaqtandyrý qory taýar ıntervensıasyn josparly júrgizýde», – dedi Almaty qalasy Aýyl sharýashylyǵy basqarmasynyń bólim basshysy Damır Tazabek.

Qalada turǵyndardy qysta kókónispen qamtý úshin 6 myń tonna ónim satyp alynbaq. Bul maqsatta qazynadan 500 mıllıon teńge qarjy bólingen. Onyń ishinde kartop, sábiz, pıaz bar. Olar iri saýda ortalyqtarynda saýdalanady. Qajetti azyq-túlik qory Almaty oblysyndaǵy qoımada saqtalatyn bolady. Turaqtandyrý qoryna kartopty otandyq sharýalar kóterme baǵada jáne deldalsyz jetkizedi. Osy kókónis túri 20 myń tonnany qurap otyr.  

«500 mıllıon teńgege alyp jatqan taýarymyz aqpan, naýryz, sáýir aılarynda  satylymǵa shyǵarylmaq. Qazir aldyn ala satyp alyp qoıamyz. Qystyńgúni ondaı kókónis ónimderi 150 teńgeden 200 teńgege deıin joǵary bolyp ketedi. Sábiz ben kartop baǵasy 150 teńge shamasyna, al pıaz 120 teńge kólemine kóteriledi. Al bul joly olaı kóterilmeıdi dep otyrmyz», – dedi Almaty qalasy Aýyl sharýashylyǵy basqarmasynyń bólim basshysy Qanat Káken.

Turaqtandyrý qorynyń qoımasynda áleýmettik mańyzy bar taýar arasynda un, makaron, jarma, qant jáne ósimdik maıy da bar. Bul ónim túrlerin úsh jylǵa 925 mıllıon teńgege 4220 tonna satyp alynǵan. Qazirgi tańda qordaǵy ónim kólemi – 1700 tonna. Birinshi surypty un – 347 tonna, ósimdik maıy – 699, qaraqumyq – 348 jáne makaron – 347 tonna. Aıta ketý kerek, barlyǵy elimizde óndirilgen ónimder.

«Biz áleýmettik mańyzy bar taýarlarǵa udaıy monıtorıń júrgizemiz. Eger naryqta bizde saqtalyp turǵan qandaı da bir ónimniń tapshylyǵy tirkelse, ne bolmasa baǵanyń ósýi baıqalsa, shuǵyl túrde shara qoldanamyz. Iaǵnı, taýarlyq ıntervensıa jasalady. Turaqtandyrý qoryndaǵy ónimderdi kelisim jasalǵan iri saýda ortalyqtaryna satylymǵa shyǵaramyz», – dedi «Almaty» áleýmettik kásipkerlik korporasıasy» UK» AQ basqarma tóraǵasynyń orynbasary Nurǵalı Kórpetaev.

Almatyda eń qajetti degen 19 túrli azyq-túliktiń qory bar. Onyń barlyǵy arnaıy qoımada saqtalady. Olar iri saýda oryndarynda saýdalanady. Ótken jyly sýpermarkette naryqtan tómen baǵada, 1 mıllıard teńgeden astam qarjyǵa 9600 tonna kókónis satylǵan eken.

«Alǵashynda kelisim boıynsha mundaı júıe arqyly satyp alynǵan azyq-túlik 2 myń tonnadan aspaıdy dep boljanǵan. Bul jerde nátıje kórinip tur. Bul ádistiń tıimdi ekeni baıqalǵan. Osy tájirıbe boıynsha ıaǵnı, atalǵan erejege ózgeris engizý týraly Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligine usynys aıtyldy», – dedi Nurǵalı Kórpetaev.

Turaqtandyrý qoryndaǵy taýarlar naryqtaǵy baǵadan 15-20 paıyzǵa tómen baǵada satylady. Qala turǵyndaryn kókónispen qamtý úshin ónim kóbinese, Almaty oblysynan ákelinedi. Bul baǵany ustap turý jáne sórelerdiń júıeli tolyqtyrylyp otyrýy úshin arnaıy qurylǵan qor. Pavlodar, Almaty, Túrkistan oblysy, Jambyl oblysy taýar óndirýshilerimen kelisimshart jasalǵan. Búginde almatylyqtar jyl saıyn 750 myń tonna kókónis jáne 400 myń tonna jemis-jıdek tutynady. Turǵyndardyń suranysyn otandyq óndirýshiler 70 paıyzǵa qanaǵattandyrady. Al qalǵan 30 paıyzy shetten ákelinedi. Kóbinese ekzotıkalyq jáne tropıkalyq jemister ımporttalady.

«Osy baǵany ustap turýǵa búgingi kúni qalamyzdyń 6 aýdanynda aýyl sharýashylyǵy jármeńkesi ótip jatyr. Ol jármeńkege osy Almaty oblysynyń qalaǵa jaqyn ornalasqan aýdandarynyń sharýa qojalyqtary kelip, óz ónimderin  deldalsyz satady», – dedi Qanat Káken.

Búgingi kúnge deıin demalys saıyn 400-ge jýyq jáne 3 maýsymdyq jármeńke ótken. Kókónis pen jemis-jıdek deldalsyz satylatyndyqtan, baǵa da qoljetimdi. Qazir jármeńkelerdegi maýsymdyq kókónis pen jemis-jıdek baǵasy áldeqaıda arzandaǵan deıdi ákimdik ókilderi. Jýyrda alyp shaharda keńeıtilgen aýyl sharýashylyǵy jármeńkesi bastalmaq. Almatylyqtar bul jerden et, sút, kókónis, balyq ónimderi men jemis-jıdekterdi satyp ala alady. Ár ónim naryq baǵasynan 15-20 paıyzǵa arzan saýdalanatyn bolady.